Tiên Yên có 13 dân tộc cùng sinh sống như: Dao, Tày, Sán Chỉ, Sán Dìu... Đồng bào các dân tộc ở Tiên Yên còn lưu giữ được các giá trị văn hóa truyền thống qua trang phục, lễ hội dân gian, nghệ thuật kiến trúc, hội họa... Chính sự đa dạng đó đã tạo nên sự phong phú nét văn hoá truyền thống các dân tộc cùng sinh sống trên địa bàn. Nét đặc sắc truyền thống đã được huyện Tiên Yên chú ý giữ gìn, bảo tồn và phát huy, đây là một lợi thế để Tiên Yên đưa du lịch văn hoá vào khai thác.

Với 35km bờ biển thoai thoải, sạch đẹp, trên nền xanh thẫm của những cánh rừng ngập mặn trải dài nhô ra vài bãi cát vàng, mịn, lấp lánh như một bức tranh hoang sơ của núi và biển đã làm say lòng bao du khách. Nổi bật trong đó có bãi biển Mũi Lòng Vàng với bãi cát vàng độc đáo, yên tĩnh, tinh sạch nhìn đến tận cùng đáy. Với những ai ưa thích mạo hiểm thì những khu rừng ngập mặn quanh Mũi Lòng Vàng là địa điểm đầy sức cuốn hút.

Năm 1943, thực dân Pháp đã xây dựng một nhà tù lớn ở khu ven sông phố cũ gần thị trấn Tiên Yên với cái tên Khe Tù. Nơi này được bố trí rất kiên cố với 2 hệ thống nhà giam, hầm ngầm để nhốt tù nhân. Khe Tù với bao lớp chiến sĩ cách mạng bị tra tấn đày đoạ và tàn bạo hơn chúng cho dựng 4 máy chém để sát hại tù nhân. Theo các tư liệu lịch sử ghi lại là sau khi chém các tù chính trị hoặc thường phạm xong, bọn cai ngục đem xác họ cho vào bao quẳng xuống sông... Di tích Khe Tù sẽ là nơi để Tiên Yên giáo dục truyền thống yêu nước, tinh thần đấu tranh bất khuất hào hùng của các chiến sĩ cách mạng thời kỳ chống thực dân Pháp xâm lược.

Tiên Yên còn được biết đến với những dãy phố cổ gồm nhiều ngôi nhà cổ kính, tường được xây bằng đá và gạch đen, mái lợp ngói âm dương thẫm nâu màu xưa cũ, được xây dựng từ những năm đầu thế kỷ 20. Nhiều người đến Tiên Yên đều liên tưởng đến phố cổ Hội An, cũng những dãy phố nhà ống, không có vỉa hè, bên cạnh dòng sông uốn lượn... Trải qua nhiều thăng trầm, biến cố, nhiều ngôi nhà nay đã xuống cấp, được các chủ nhân tu sửa lại phần nào làm mất đi vẻ cổ kính, nhưng vẫn còn mang dáng dấp của kiến trúc xưa, là nhân chứng sống động cho một phố Tiên Yên yên bình, cổ kính và trầm mặc…

Tiên Yên không chỉ nổi tiếng với những bãi cát vàng tuyệt đẹp, những cánh rừng ngập mặn xanh thẫm, những ngôi nhà cổ kính, những nét văn hoá đặc trưng của bà con dân tộc vùng cao mà còn được biết đến với đặc sản “gà đồi”… Không mấy ai ở Quảng Ninh là không biết câu ngạn ngữ: “Lợn Móng Cái, gái Đầm Hà, gà Tiên Yên”. Gọi là “gà đồi” bởi gà Tiên Yên không phải giống gà nuôi nhốt mà chúng được thả rông, suốt ngày chạy nhảy, đêm đến thì ngủ trên cây. Đây là giống gà thuần chủng ở địa phương, có thịt thơm, ngọt đặc biệt, săn chắc mà vẫn giòn, không dai; ngậy mà không ngấy và mới đây Gà Tiên Yên đã lọt vào Top 50 món ăn đặc sản nổi tiếng Việt Nam...

Trong quy hoạch tổng thể phát triển KT-XH của huyện, năm 2014, Tiên Yên sẽ trở thành thị xã, do những lợi thế về địa lý - giao thông liên kết với nhiều cửa khẩu như Móng Cái, Bắc Phong Sinh, Hoành Mô thậm chí cả Tân Thanh (Lạng Sơn). Trong khi phần lớn lượng khách Trung Quốc đến với thị trường du lịch Hạ Long đều đi qua những tuyến quốc lộ này. Chính vì vậy, đây sẽ là nơi trung chuyển, có chức năng tổng hợp - liên kết vùng. Từ đó, Tiên Yên sẽ tập trung xây dựng những điểm dừng chân cho du khách, phát triển điểm nghỉ dưỡng để kết nối với các điểm du lịch trong tỉnh.

Trong nhịp sống công nghiệp sôi động hiện nay xu thế trở lại với thiên nhiên, với những khám phá thế giới tự nhiên vốn rất gần gũi và giản dị đang trở thành một nhu cầu không thể thiếu và có mức độ đòi hỏi ngày càng cao. Với nguyên tắc phát triển là khai thác hợp lý tài nguyên, bảo vệ môi trường và chia sẻ lợi ích với cộng đồng, Tiên Yên đang khai thác thế mạnh của hệ sinh thái tự nhiên rừng và biển. Du lịch, dịch vụ cũng được xem như là một trong những giải pháp hữu hiệu nhằm đẩy mạnh phát triển KT-XH của một huyện miền núi theo hướng bền vững, phát triển du lịch sinh thái, du lịch xanh, du lịch có trách nhiệm.

Tuy nhiên, để tiềm năng này tạo nên một diện mạo mới cho du lịch huyện Tiên Yên, mở ra cơ hội mới, rất cần một cách làm hiệu quả và cụ thể hơn từ những bước nhỏ nhặt nhất. Cụ thể đó là những kết nối, phát huy tối đa tiềm lực vốn có để du lịch Tiên Yên xứng tầm với những gì được ban tặng./.