Lễ cấp sắc của người Dao ở Sơn Phú (Tuyên Quang)
Nằm cách trung tâm thị trấn Nà Hang khoảng 30 km, xã Sơn Phú nổi tiếng với việc lưu giữ được những nét văn hóa truyền thống của dân tộc Dao với các nghi lễ: Cầu mùa, nhảy lửa, mừng lúa mới… Và đặc sắc, độc đáo nhất là lễ cấp sắc. Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, đồng bào dân tộc Dao nơi đây luôn coi văn hóa của dân tộc mình như một báu vật lưu truyền cho muôn đời sau.
Xã Sơn Phú hiện có 617 hộ dân, trong đó có 440 hộ là người dân tộc Dao sinh sống, tập trung nhiều nhất tại các thôn Phia Chang, Nà Cọn, Nà Lạ, Nà Mu. Lưu giữ truyền thống văn hóa dân tộc Dao, những người cao tuổi, người có uy tín tại các thôn luôn chủ động lồng ghép vào các hoạt động sinh hoạt, các hoạt động văn hóa văn nghệ, khơi dậy khả năng sáng tạo nghệ thuật trong quần chúng nhân dân. Từ đó, văn hóa truyền thống ăn sâu và thấm nhuần trong đời sống sinh hoạt của nhân dân.
Ông Bàn Kim Sơn năm nay đã 79 tuổi là người uy tín, nhiều năm gắn bó, giữ gìn và lưu truyền văn hóa truyền thống của người Dao ở Sơn Phú cho biết, cùng với trang phục truyền thống, hệ thống các loại tranh thờ, sách cúng thì một trong những nét nổi bật của văn hóa người Dao Sơn Phú đó là nghi lễ cấp sắc. Trong lễ cấp sắc, tiếng trống, tiếng khèn pí lè, tiếng chuông, tiếng chũm chọe, thanh la, tù và được nổi lên dồn dập, náo nức... là nét văn hóa biểu trưng, độc đáo của người Dao.
Từ hơn 20 năm nay, xã Sơn Phú đã thành lập đội văn nghệ người Dao của xã. Hạt nhân của đội văn nghệ là những người có uy tín, say mê với việc lưu giữ văn hóa truyền thống của dân tộc mình. Đến với sự kiện Lễ đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhì và Bằng chứng nhận di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia hát Páo dung và Nghi lễ cấp sắc của dân tộc Dao diễn ra tại thị trấn Nà Hang cuối tháng 8/2014, đội văn nghệ người Dao xã Sơn Phú đã tập hợp 11 thành viên, tập luyện chuẩn bị chu đáo về trang phục, tiết mục múa hát, nghi lễ… sẵn sàng cho ngày hội lớn tôn vinh nét văn hóa truyền thống độc đáo của dân tộc mình.
Dân tộc Dao ở Sơn Phú nói riêng và tỉnh Tuyên Quang nói chung có một nền văn hóa rất phong phú và đậm đà bản sắc thể hiện qua nhiều phong tục, nhiều điệu múa đẹp, nhiều bài hát hay, kho tàng truyện cổ tích, thần thoại, chiêm tinh, tướng số, câu đố... Nhưng cũng giống các dân tộc thiểu số khác, chủ yếu tồn tại dưới dạng truyền khẩu nên vốn này ngày nay cũng bị mai một, thất truyền với những lý do khách quan cũng như chủ quan. Vì vậy, việc giữ gìn, bảo tồn là rất quan trọng để văn hóa người Dao còn tồn tại mãi đến muôn đời sau./.
