Phục dựng lễ hội cầu mưa của người Gia Rai tại “Làng”
Vào những ngày tháng nắng hạn, không một hạt mưa để dân làng canh tác vụ mới, nên cả dân làng tiến hành làm lễ cầu thần linh (Yang) thường lòng hay tức giận mà trút cơn mưa xuống. Đây là một trong những lễ hội đặc sắc của người Gia Rai.
Trước khi làm lễ cầu mưa, bà con trong làng tổ chức họp và phân công nhiệm vụ cho các thành viên trong làng. Đàn ông thi lên rừng khai thác nguyên vật liệu để làm cây nêu, người thi đi phát dọn ngoài bờ suối – nơi tiến hành làm lễ cầu khấn các thần. Còn phụ nữ đi hái các loại rau rừng để chế biến các món ăn truyền thống dùng trong tiệc rượu, lễ hội. Lễ vật dùng trong lễ cầu mưa bao gồm con heo, con gà (1 con gà lớn, 1 con gà nhỏ), ghè rượu.
Công tác chuẩn bị đã hoàn tất, già làng đánh trống tập trung dân làng tại nhà để làm lễ khấn thần linh. Tại đây, lấy các con vật hiến sinh cùng với dân làng quây quần bên ghè rượu thiêng bắt đầu làm lễ. Già làng lấy gan và tiết của con heo, gan gà đặt trên tai ghè rượu rồi khấn cầu các thần linh lời khấn: Ơi thần núi, thần sông, thần suối về đây chứng giám, phù hộ cho dân làng chúng tôi được mưa thuận gió hoà, dân làng khoẻ mạnh, lúa luôn đầy kho, mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc, quan năm dân làng không phải đói khát. Ơi Yang, dân làng chúng tôi cúng bằng rượu cần, con heo, con gà để xin Yang mang lại cho dân làng chúng tôi hạt mưa. Ơi Yang!
Khấn xong già làng rót rượu vào bầu nước đã đập bể một nửa, đồng thời lúc này dân làng hú to…
Sau khi làm lễ tại nhà Rông xong, dân làng mang cây nêu, con gà con xuống bờ suối tiến hành dựng cây nêu. Dân làng tập trung xung quanh cây nêu, già làng lấy con gà và một người thanh niên khoẻ mạnh buộc vào cây nêu và đặt bầu rượu thiêng cạnh cây nêu. Lúc này, già làng cùng dân làng tiếp tục cầu khấn các thần linh phù hộ cho dân làng được hạt mưa to để dân làng tiến hành trồng trọt, có nước uống, cơm ăn, người người khoẻ mạnh. Lời cúng lại tiếp tục lời khấn như trên.
Cầu khấn xong, toàn thể dân làng tập trung xung nước, dùng tay tát nước cho con gà con (vật hiến sinh) cho đến chết, riêng người được buộc vào cây nêu chỉ chạy vòng quanh cây nêu là cho dây đứt rồi chạy đi. Sau đó, toàn thể dân làng quay về nhà Rông tiếp tục làm lễ khấn tạ on các thần linh, lời khấn đại ý: Ơi thần núi, thần nước, thần sấm, thần sét… dân làng chúng tôi kính mời các thần linh xuống uống rượu, cùng ăn thịt heo, thịt gà cùng với dân làng và phù hộ cho dân làng được mạnh khoẻ, cho dân làng cái mưa để dân làng sản xuất, có cơm ăn, vật nuôi đầy sân… Lúc già làng vừa cúng, thì cồng chiêng đồng thời nổi lên để chào mừng. Sau khi làm lễ cầu khấn xong, dân làng cùng nhau uống tiệc rượu mừng đến khi mặt trời xuống núi, rượu nhạt, người say ai nấy đều về nhà nghỉ ngơi.
Lễ cầu mưa kết thúc, ai nấy đều hi vọng về cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Lễ hội được tái hiện trong không khí linh thiêng, thu hút sự quan tâm của đông đảo người dân và du khách./.
