Ngọt, dai món chạch chấu Bình Liêu, Quảng Ninh

Món cá chạch chấu rán.

Chạch chấu là loài cá nước ngọt, da trơn bóng, thân màu xanh đậm hoặc đen xám, trên thân có nhiều đốm vàng hình tròn hoặc bầu dục. Loài cá này ưa sống tại các khe đá ở sông suối, nơi có dòng nước chảy xiết, hàm lượng ôxy hòa tan cao. Bởi vậy, nên thường khó bắt và giá thành cao dao động khoảng từ 220.000 đồng đến 250.000 đồng/kg. Theo kinh nghiệm của một số quán ăn thường chế biến món cá chạch rán hoặc nấu canh chua thì để có được món ăn hấp dẫn, chúng ta nên chọn những con cá chạch còn tươi sống, cá càng lớn thịt càng nhiều và ngon. Sau khi lựa chọn cá xong, trước hết phải loại bỏ chất nhờn của cá bằng cách ngâm cá với bia hoặc muối, dấm, chanh… (tùy cách làm của từng người). Sau đó để nguyên con, không cần mổ bụng. Tiếp theo, rửa sạch cá, để ráo rồi ướp với nước mắm, hạt nêm, chừng 15 phút cho thấm đều hoặc cũng có thể không cần ướp gia vị thịt cá vẫn thơm ngon. Đối với món rán, ta cần để chảo thật khô, dầu thật già rồi cho cá vào rán vàng, sau đó phi tỏi để cho cá ngấm là có thể cho ra đĩa và thưởng thức. Để chế biến món canh chua thì cách sơ chế cũng tương tự món rán, tuy nhiên gia vị cầu kỳ hơn. Để có một nồi nước canh cá chạch ngon, người ta thường lấy luôn cả con cá nấu với cà chua thái miếng, thêm quả me (tùy theo khẩu vị chua của từng gia đình) để có độ chua vừa và đặc biệt không thể thiếu măng chua (măng người dân tự muối), nêm nếm gia vị vừa ăn, đến khi cá chín, thả ít thì là vào có thể dùng ngay.

Ngoài ra, một số người còn nướng chạch chấu với bẹ chuối. Cách làm đơn giản, rất phù hợp với du khách khi đi đến các điểm du lịch ở đường biên, thác nước. Cụ thể, cá chạch làm sạch, dùng dao khứa sâu nhiều đường song song hai bên thân cá, tẩm gia vị lên đều khắp, rồi dùng bẹ chuối tươi ốp kín lại, đem nướng trên than lửa hồng cho đến khi toàn bộ bẹ chuối gói bên ngoài cháy héo thì được (thịt cá chạch rất dai, nên khi nướng ốp bẹ chuối cá mới đủ thời gian cần thiết để chín. Nhờ ốp kín nên cá không bị cháy khét ngoài da, và giữ lại được toàn bộ chất ngọt và hương vị hấp dẫn đặc trưng).

Theo những người dân bản địa, cá chạch có rất nhiều tác dụng trong đó giúp hồi phục sức khoẻ; trị chứng suy dinh dưỡng, đổ mồ hôi trộm, rối loạn hệ thần kinh thực vật ở trẻ em. Đối với người cao tuổi, cá chạch còn có tác dụng góp phần giải quyết được bệnh cao huyết áp, đối với nam giới có tác dụng tráng dương… 

Tin rằng, với những cách làm đơn giản, tiện dụng, sự ngọt dai của cá chạch chấu sẽ là món ăn ưa thích của khách thập phương khi đến với Bình Liêu.