Là một xã thuộc huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu, được coi là điểm vùng sâu vùng xa của Tổ quốc nên con đường đến với Tà Tổng chẳng dễ dàng gì. Đường chạy dọc sông Đà dẫn đến huyện Mường Tè rất xấu, đá lởm chởm. Ngày nắng thì bùi mù nhưng khi gặp mưa mặt đường được phủ bởi một lớp cháo đất đỏ quạch, trơn trượt chẳng khác gì tử địa của vùng đất Yên Bái như Chế Tạo, Tà Si Láng, Háng Tề Chơ... So với hai năm cách đây thì con đường bị phá hủy trầm trọng hơn, dân cư dọc đường cũng đã di chuyển đến những khu tái định cư. Chỉ một vài năm nữa toàn bộ con đường sẽ ngập trong nước của lòng hồ Thủy điện Lai Châu.

Đến với Tà Tổng, có lẽ phổ biến nhất là chọn con đường từ Mường Lay, qua thị trấn Sìn Hồ đi Tà Tổng, hoặc từ Phong Thổ, qua Pa Tần, tới Mường Tè đi Tà Tổng. Còn rất nhiều con đường khác, nhưng tựu chung lại, chúng đều là những thách thức lớn ngay cả với dân phượt kỳ cựu. 

Thế nhưng, có lẽ chính đoạn đường khó đã làm cho việc đón mùa mây Tà Tổng thêm phần thú vị. Khi mặt trời dần khuất sau những ngọn núi, cũng là lúc những đám mây nhuốm một màu mỡ gà, khắp không gian dường như lắng đọng, chỉ để lại một khung cảnh yên bình, thơ mộng trước mắt.

Tà Tổng còn nghèo lắm. Thậm chí, cách đây chưa lâu, Tà Tổng gần như là ốc đảo bởi giao thông chia cắt, muốn vào đến trung tâm xã, phải  đi bộ 18 km đường núi. Vậy nên việc tiếp thu những thay đổi hiện đại hóa gần như là không thể. Nay Tà Tổng đang cố vươn mình đổi mới, nhưng cũng sẽ phải lâu nữa mới mong cái nghèo, cái đói, cái lạc hậu bị xóa sổ ở nơi này.

Ở độ cao khoảng 1500m so với mặt nước biển, xã Tà Tổng chỉ rộng gần 51,5 ha, giao thông đi lại thuộc hàng khó bậc nhất của huyện Mường Tè. Dân số khoảng 700 hộ với khoảng 5640 khẩu với 4 dân tộc anh em sinh sống, chủ yếu là người Mông, còn lại là người Kinh, Hà Nhì và người Mường, sống tập trung ở 10 bản. Ngày nay, những thay đổi có thể nhìn thấy, bắt đầu từ trung tâm xã Tà Tổng. Bên cạnh những mái nhà lợp tôn, bản Tà Tổng đã khang trang hơn với những ngôi nhà gỗ chắc chắn. Nhiều công trình hạ tầng đang được xây dựng, nâng cấp, như trường THCS, nhà bán trú, nhà công vụ cho giáo viên, trụ sở UBND xã và trạm y tế xã, trạm cấp nước...

Khó khăn là vậy, nhưng Tà Tổng lại được phú cho tiết trời quanh năm luôn mát mẻ, giống như Sapa của Lào Cai, lại có thêm những cảnh quan hùng vĩ hiếm có ẩn mình trong những biển mây như một nàng công chúa ngủ trong rừng.

Mùa mây Tà Tổng xuất hiện vào những tháng cuối năm, khiến cho Tà Tổng đẹp hơn bao giờ hết. Mây trắng xóa một vùng. Mây vờn núi. Mây trùm lên những thân độc mộc trơ trọi giữa cái lạnh mùa đông. Mây len lỏi vào từng ngóc ngách buôn làng.

Tà Tổng không dành cho những vị khách du lịch quen hưởng thụ an nhàn, bởi khái niệm du lịch ở đây là một điều hoàn toàn mới mẻ. Sẽ không có những nhà hàng, khách sạn sang trọng, không có những điểm vui chơi nhân tạo, mà chỉ có con người đơn sơ, mộc mạc, giữa núi rừng hoang dại và những món ăn đậm đà bản sắc dân tộc nơi đây.

Ngắm mây trời Tà Tổng buổi chiều tà và sáng sớm đúng là mãn nhãn với những kẻ yêu thích săn mây. Đắm chìm trong màn mây phủ, tự nấu chút nước sôi để nhâm nhi ly café nóng giữa trời đất vắng lặng, xem lũ trẻ đá bóng trước khoảng sân đất trước cổng trường PTCS Tà Tổng, những bà mẹ địu con lên rẫy… Ta có cảm giác yên bình và thanh thản như ánh mắt trong veo của lũ trẻ hay nụ cười hiền hậu của già làng nơi đây.

Lai Châu dường như chỉ là một tỉnh miền núi phía Bắc nghèo khó, nhưng với những người đam mê du lịch thì nơi đây lại có rất nhiều điểm du lịch hấp dẫn. Vậy thì, nếu đã cất công đến Tà Tổng mùa mây, hãy đừng bỏ qua biển mây của Sìn Hồ, thăm bản làng Pú Đao, quần thể hang động Pu Sam Cap… và đừng quên quay lại Tà Tổng mùa lễ hội để hòa mình vào với lễ hội Gầu Tào của người H’mông, lễ cúng Thánh thạch của người Hà Nhì… và thưởng thức những món ăn dân dã như lợn cắp nách, cải mèo hay nhâm nhi chút rượu thơm mùi lúa của vùng cao Tà Tổng./.