Quần thể đình - đền Cúc Bồ (Hải Dương), một điểm đến về nguồn

Khởi nghiệp là một hào trưởng đất Hồng Châu, nay là làng Cúc Bồ, thuộc xã Kiến Quốc, Khúc Thừa Dụ là người đã tạo dựng những nền móng ban đầu cho công cuộc giành độc lập, xây dựng nền tự chủ của đất nước, chấm dứt ách thống trị của phong kiến phương bắc trong những năm đầu thế kỷ thứ 10. Con và cháu ông là Khúc Hạo và Khúc Thừa Mỹ tiếp tục nối nghiệp cha ông, có công củng cố độc lập, thực hiện quản lý chính quyền đến cấp làng, xã.

Sử sách ghi nhận sự nghiệp của những người họ Khúc đã mở ra thời tự chủ Ngô - Ðinh - Tiền Lê, Lý - Trần huy hoàng sau này. Ðể tưởng nhớ công lao Anh hùng dân tộc Khúc Thừa Dụ, từ xa xưa, người dân trong vùng Hồng Châu đã đóng góp xây dựng đình làng Cúc Bồ trên một khoảng đất rộng ở phía nam của làng, cách đê sông Luộc chừng 300 m. Ðình là nơi thờ Anh hùng dân tộc Khúc Thừa Dụ và phối thờ Dương Quý Hiển, một vị tướng dưới quyền của Anh hùng dân tộc Lý Thường Kiệt làm Thành hoàng làng. Ðình đã được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia.

Năm 2005, đáp ứng nguyện vọng của nhân dân và nêu cao đạo lý "Uống nước nhớ nguồn", UBND tỉnh Hải Dương đã khởi công xây dựng đền Cúc Bồ thờ ba vị Anh hùng họ Khúc là: Khúc Thừa Dụ (Tiên chúa), Khúc Hạo (Trung chúa), Khúc Thừa Mỹ (Hậu chúa) ngay cạnh đình cổ làng Cúc Bồ. Công trình có tổng diện tích hơn 57.000 m², sử dụng ba loại vật liệu chủ yếu là: Ðá xanh, gỗ lim và đồng. Ðền thờ nằm giáp đê sông Luộc, mặt đền quay về hướng nam.

Du khách vào đền sẽ đi qua cầu đá, đến sân hội, với hai bức phù điêu ghép bằng các tảng đá lớn. Các họa tiết được chạm khắc công phu, mô tả quang cảnh nhân dân tụ nghĩa theo Tiên chúa Khúc Thừa Dụ giành quyền tự chủ, hưởng cuộc sống thái bình, an cư lạc nghiệp. Kiến trúc đền chính xây dựng khang trang theo lối truyền thống với thềm cao chín bậc cùng các tượng đá rồng chầu, hổ phục.

Từ nhiều năm qua, đến ngày giỗ Tiên chúa Khúc Thừa Dụ (23/7 âm lịch), chính quyền, người dân địa phương và khách du lịch lại đổ về đình làng và đền Cúc Bồ hành lễ, tri ân tổ tiên và các vị Anh hùng dân tộc đã có công dựng nước và giữ nước. Năm 2015, quần thể đền Cúc Bồ đã được công nhận là Di tích lịch sử cấp quốc gia.

Lễ giỗ năm nay, UBND xã Kiến Quốc phối hợp Ban quản lý di tích đình - đền Cúc Bồ cùng hội đồng họ Khúc Việt Nam tổ chức lễ dâng hương, tưởng nhớ cùng nhiều hoạt động văn hóa, nghệ thuật đậm đà bản sắc dân tộc. Cùng những di tích lịch sử, văn hóa nổi tiếng của Hải Dương, quần thể đình cổ và đền thờ Khúc Thừa Dụ đã và đang là một địa chỉ thu hút khách tham quan, để các thế hệ luôn tự hào và ghi nhớ công đức người xưa.