Cá thòi lòi - Đặc sản Cà Mau

Cá thòi lòi khá hung dữ, miệng há đầy răng nanh, đôi mắt to và đặc biệt là hai chiếc vây tựa như hai cánh tay giúp chúng trườn dễ dàng trên đất bùn. Ai đã từng nghe đến loài cá dị hình này thì khi tận mắt chứng kiến cảnh chúng đi lại, chạy nhảy, thậm chí leo lên cây đều phải trầm trồ thán phục. Với những người dân vùng sông nước Cà Mau, loài cá này quá đỗi thân thuộc. Chúng được Tổ chức Sinh vật thế giới xem là một trong sáu loài vật “kỳ lạ nhất hành tinh”.

Cá thòi lòi rất nhanh, tinh ranh, chúng kiếm mồi trên mặt nước và sống ở những hang sâu, có nhiều ngách. Chúng thường làm hang ở những nơi hiểm hóc như kẹt rễ đước, mấm, lùm ô rô… Thức ăn của loài cá này là còng, tôm, tép và các loại cá nhỏ hơn…

Trong dân gian người ta bắt cá thòi lòi bằng ba cách: dùng cần trúc hoặc nhánh đước suôn, dài chừng hai sải tay người, bắt trùng tuột hết ruột, lấy cọng lá dừa xỏ thành khoanh tròn, cột vào dây câu. Chuẩn bị thêm cái thau lớn, có rắc tro hoặc cám khô sẵn gần đó. Nước ròng, bãi bùn lộ ra, thòi lòi chạy nhảy khắp nơi. Nhử cho cá cắn vào mồi, nhè nhẹ giật lên và khéo léo làm sau cho cá rơi vào thau cám (hoặc tro để sẵn). Hoặc người có kinh nghiệm sẽ thọt hang cá bắt cá bằng tay. Hay dùng cách khác là cách đặt bẫy bằng xà di. Lấy chừng chục miếng lá dừa nước thắt thành hình cái phễu với một đầu túm kín. Khi nước vừa rút, miệng hang thòi lòi lộ ra. Không cần mất nhiều công, họ chỉ việc đặt cái xà di vào và cứ thế, cá tự chui vào mà không thể quay đầu lại. Công việc còn lại là lật ngược xà di, đổ cá ra giỏ là xong.

Cá thòi lòi được đánh giá là một trong những sản vật đặc biệt của vùng rừng ngập mặn Cà Mau, bởi nhờ liên tục di chuyển nên cá rất săn chắc, thơm và ngọt thịt. Nhìn hình dáng cá thòi lòi bên ngoài rất xấu xí nhưng với những người dân bản xứ thì đây là nguồn thực phẩm góp phần làm phong phú thêm bữa cơm hằng ngày và cũng là món ăn đặc sản cho khách phương xa khi đến với vùng đất này.

Có nhiều món ăn được chế biến từ cá thòi lòi như: kho tiêu, chiên xù, nấu canh chua cơm mẻ,…nhưng ngon nhất vẫn là cá thòi lòi nướng muối ớt.  Cá thòi lòi đem về rửa sạch bùn, ướp muối ớt, rồi nướng trên bếp than. Chỉ một chút là mùi thơm của cá lan tỏa hòa quyện cùng mùi cay nồng của ớt cũng khiến cho thực khách phải xuýt xoa bởi hương vị đậm đà của món ăn này. Khi thưởng thức ăn kèm với vài loại rau rừng, thì đúng điệu “cây nhà lá vườn”.

Bên cạnh đó, Cá thòi lòi còn có thể làm khô. Khô cá thòi lòi đem chiên hoặc nướng chấm nước mắm me thì trên cả tuyệt vời. Đây cũng là món quà du lịch đặc sắc nếu du khách muốn mua về làm quà cho người thân sau chuyến hành trình khám phá vùng đất địa đầu cực nam tổ quốc.

Đến Cà Mau, ngoài chiêm ngưỡng, trải nghiệm thiên nhiên tươi đẹp, du khách không thể bỏ qua món cá thòi lòi thơm ngon. Du khách chỉ thưởng thức qua một lần thôi là sẽ nhớ mãi món ăn từ loài cá xấu xí, kỳ lạ nhưng rất độc đáo này./.