Vài nét về ẩm thực của người Dao Thanh Phán ở Bình Liêu (Quảng Ninh)

Thức ăn hàng ngày chủ yếu của người Dao Thanh Phán là rau, măng, bầu, bí, mướp, dưa .v.v. Với nhiều loại rau xanh, đồng bào có thể ăn tươi, xào, nấu canh hoặc đem muối dự trữ. Đồng bào ưa xào rau với mỡ động vật, đó cũng là một cách cung cấp calo cho cơ thể chống chọi với cái lạnh của mùa đông vùng núi.

Nếu phải lấy thức ăn đi theo lên nương, đồng bào thường xào với măng chua, làm như vậy thức ăn sẽ không bị ôi thiu trong tiết trời nóng.

Trước đây, do đường xá đi lại khó khăn, nhà cách xa trung tâm chợ nên đồng bào Dao Thanh Phán có nhiều cách để chế biến thức ăn dự trữ như thịt thính, thịt sấy khô, mắm thịt, mắm cá, thịt ướp chua.

Các món ăn của đồng bào Dao Thanh Phán được chế biến không chỉ có vai trò để ăn no mà còn có công dụng như bài thuốc. Một số món ăn được đồng bào chế biến cầu kì, tốn nhiều công sức, thời gian như: Thịt lợn nấu gừng, gà nấu rượu. Các món này có gia vị chính là gừng, đổ rượu ngập và đun liu riu trên bếp củi cho nhừ. Ăn thịt, đồng thời uống canh gà có gừng sẽ có tác dụng làm ấm cơ thể, khí huyết được thông.

Về bánh, ẩm thực của đồng bào Dao Thanh Phán có bánh chưng, bánh đường, bánh gio, xôi ngũ sắc với nguyên liệu chính là gạo nếp, còn những màu sắc đều được chế biến từ các loại cây, cỏ trong vườn, trên núi.

Hỗ trợ cho việc sử dụng lương thực là các cây có củ với nhiều loại như sắn, khoai sọ, khoai lang, trồng ở các nương đồi.

Đồ uống hàng ngày được đun từ các loại lá, rễ cây rừng, có loại ngọt, có loại hơi chát, màu đỏ hoặc màu vàng, sử dụng loại nước uống này rất tốt cho sức khỏe (thanh lọc thận, mát gan, thanh nhiệt). Người Dao Thanh Phán uống rượu sắn, rượu gạo, rượu ngô, rượu khoai lang, rượu đao ủ bằng men thảo dược, rượu ngâm chuối rừng, dứa dại, các loại rễ cây dược liệu.

Ngày nay, đồ ăn công nghiệp đã và đang chi phối nhiều bữa ăn hàng ngày ở các thành phố. Hãy thử một lần rời bỏ những hối hả, bận rộn của công việc để đến với bản người Dao Thanh Phán ở Đồng Văn, Bình Liêu để cảm nhận một cuộc sống thật chậm, tự mình chuẩn bị một bữa ăn với những nguyên liệu có sẵn trong vườn, ven rừng. Thưởng thức một bữa ăn thường ngày của đồng bào để cảm nhận sự mộc mạc đơn sơ, cảm nhận vị ngon và lành đã tạo nên sức sống bền bỉ cho những người con của núi./.