Mặc dù đã có tên trong số những điểm đến của du lịch Mộc Châu nhưng do địa hình và việc chinh phục còn khá khó khăn với khách du lịch nên Ngũ động Bản Ôn vẫn giữ trọn vẹn nét đẹp như thuở sơ khai. Đến với Ngũ Động Bản Ôn du khách sẽ được đắm mình trong cái hùng vỹ của hệ thống 5 hang động gắn liền với thuyết ngũ hành: Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ. Ngoài ra, Ngũ Động Bản Ôn không những độc đáo và kỳ thú với những khối nhũ đá to đùng khéo được thiên nhiên kiến tạo mà còn nằm trong khu vực rừng có cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ. Đến đây du khách sẽ được trải nghiệm cuộc sống dung dị khá thú vị của dân tộc Thái nơi đây, tự do khám phá nét nguyên sơ và cuộc sống thực của đồng bào ở bản Ôn… Tuy nhiên bạn cần chuẩn bị thể lực thật tốt, và có ít nhất một chút kinh nghiệm đi đường rừng bởi đường vào các động vô cùng khó đi, chỉ phù hợp với loại hình du lịch trekking.

Đường vào Ngũ động, chúng ta như chìm đắm trong vẻ đẹp thơ mộng của những đồi chè xếp tầng lớp tựa như những cơn sóng xanh dịu dàng trong ánh nắng buổi sớm của miền cao nguyên. Những con đường uốn cong mềm mại đi qua những đồi chè như những dải lụa mềm mà ai đó vô tình đánh rơi khi chiêm ngưỡng cảnh đẹp yên bình nơi đây.

Dù đến Ngũ động Bản Ôn vào mùa nào chăng nữa thì khách du lịch cũng có thể tận hưởng vẻ đẹp rực rỡ của muôn loài hoa. Hoa dã quỳ vàng rực, hoa trạng nguyên thắm đỏ, hoa tam giác mạch phơn phớt hồng và choáng ngợp trong đồi hoa cải trắng chạy dài mê mải hay co ro trong cái giá rét khi mùa đông về để đắm mình trong những rừng hoa mai, hoa mận nở trắng rừng.

Do chưa được đầu tư dịch vụ nên các hoạt động kinh doanh, hướng dẫn du khách tham quan hoàn toàn do một vài hộ dân sinh sống trong khu vực tự phát. Đường đi khá nhỏ, ngoằn nghèo với đủ các loại cây cỏ mọc san sát hai bên. Không gian yên ắng đến nỗi chúng ta có thể nghe rõ tiếng bước chân mình xào xạc trong lá.

Quần thể Ngũ động gồm 4 động chính nằm trên một quả đồi. Riêng động 4 nằm độc lập phía bên tay trái đi khá xa mới tới nên cũng ít du khách lựa chọn. Nếu muốn khám phá hết các hang động thì phải dành ra cả một ngày trời vì bạn mất khá nhiều thời gian để leo trèo và di chuyển trên những con đường xuyên rừng dốc và hẹp. Chỉ có duy nhất một căn nhà nhỏ nằm ngay trên đường lên động.

Đây cũng là trạm dừng chân lý tưởng cho những ai đã bắt đầu thấm mệt sau khi khởi hành được phân nửa chặng đường lên động. Trong rừng còn khá nhiều những cây thân gỗ lớn cần đến vài vòng tay người ôm mới xuể tỏa bóng râm mát. Những thân dây leo to lớn xuất hiện bất ngờ khiến chúng ta đôi lúc cũng phải giật mình cứ ngỡ là những chú rắn xanh đang cuộn mình nghỉ ngơi sau bữa ăn căng tròn. Chân chùn và thấm mệt khi đi xuyên rừng nhanh chóng bị xua tan bởi cảm giác thư thái, sảng khoái khi ai nấy tận hưởng không khí trong lành, mát mẻ của khu rừng nguyên sinh rợp bóng cây.

Cuối cùng chúng ta đã đến được cửa động 3. Cảm nhận đầu tiên là bất ngờ và ngạc nhiên. Không có biển thông báo, cửa động khá nhỏ chỉ đủ lọt cho từng người vào một. Bên ngoài, người dân sử dụng một tấm gỗ thay cho chiếc cửa động. Động khá rộng và sâu. Những chiếc thang gỗ được dùng để đi lại tham quan lòng động khá cũ kỹ và nhiều chỗ mối mọt nên cần rất thận trọng khi sử dụng chúng. Nhũ đá trong hang nhiều vô kể với đủ loại hình dạng, tuôn chảy như suối. Dường như sau một thời gian dài ngủ quên, vẻ đẹp ấy đã được đánh thức và phô bày.

Có thể nói hệ thống Ngũ động đều có khá nhiều nhũ đá đẹp, ấn tượng. Tùy theo trí tưởng tượng của mỗi người sẽ có cảm nhận khác nhau về hình dáng nhũ đá tạo thành như một đám mây bồng bềnh, một con thú hay một hình dáng người phụ nữ...Tuy xuất hiện dưới ánh đèn pin leo lét nhưng những khối nhũ đá vẫn hiện lên lung linh, bí ẩn. Quả thật, mẹ thiên nhiên đã ban tặng cho các Ngũ động những tặng phẩm nhũ đá tuyệt đẹp kết tinh từ ngàn năm.

Muốn khám phá hết Ngũ động, khách du lịch cần trang bị sức khỏe thật tốt để đương đầu với những đoạn đường rừng dốc, trượt. Sau những vất vả của hành trình, bạn sẽ được tưởng thưởng vẻ đẹp diệu kỳ của nhũ đá, được hòa mình trong tự nhiên để lắng nghe âm thanh trong vắt của tiếng chim hót hay thích thú ngắm đàn bướm đầy sắc màu bay lượn rập rờn trên những cánh hoa ngũ sắc. Ngũ động sẽ càng tuyệt đẹp khi những khu vườn mận ven đường vào mùa ra hoa, kết trái. Còn gì thích thú hơn sau khi kết thúc hành trình, bạn có thể thư thái ngồi nghỉ mát dưới bóng râm và ngắm nhìn những cánh hoa mận trắng tô điểm cả không gian núi rừng khoáng đạt và bao la./.