Sau khi rời trường Dục Thanh ở Phan Thiết, thầy giáo Nguyễn Tất Thành xin vào học trường Bách nghệ chuyên đào tạo công nhân tại Sài Gòn. Ngày 5/6/1911, với cái tên anh Ba, người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành đã xuống tàu Admiral Latouche Tréville tại Bến Nhà Rồng xin làm chân đầu bếp, để có điều kiện sang châu Âu và bôn ba khắp thế giới tìm đường cứu nước.

Bến Nhà Rồng là di tích lịch sử nổi tiếng ở TP.HCM và cũng là thương cảng lớn nằm bên sông Sài Gòn. Trụ sở là một tòa nhà lớn, cao 2 tầng do Công ty Vận tải đường biển của Pháp là Messageries Maritimes xây dựng vào năm 1863, dùng làm nơi bán vé tàu và làm nơi ở cho người quản lý. Năm 1893, Công ty Nhà Rồng (thuộc Pháp) bắt đầu dùng đèn hiệu, loại bóng đèn 16 nến nhưng vẫn leo lét, ánh sáng mù mờ. Đến cuối năm 1899, công ty mới được phép xây cất bến để tàu cập bến. Bến được lót bằng ván dày, đặt trên trụ sắt dọc theo mé sông. Mỗi nơi neo đậu tàu cách nhau 18m. Bề ngang của mỗi bến vào phía trong bờ là 8m. Từ bờ ra bến có cầu rộng 10m. Con đường chạy sát bến cảng gọi là bến Khánh Hội.

Ngày nay, Bến Nhà Rồng được đánh số 01, đường Nguyễn Tất Thành, quận 4, thành phố Hồ Chí Minh. Nếu đứng ở bến Bạch Đằng hay bến đò Thủ Thiêm nhìn sang bên kia sông Sài Gòn, bạn sẽ thấy nổi lên trên nền trời gần cầu Khánh Hội tòa nhà cổ kính, kiểu cách vừa Âu, vừa Á, gần đó là những tàu biển mang cờ đủ quốc tịch neo đậu san sát, cùng với những giàn cần cẩu hiện đại, cần mẫn bốc xếp hàng hóa lên - xuống cảng.

Tòa nhà Bến Nhà Rồng hiện nay vẫn giữ nguyên kiến trúc cũ. Ngày 9/7/1979, UBND thành phố quyết định giao khu vực Nhà Rồng cho Sở Văn hóa - Thông tin thành phố để xây dựng Khu lưu niệm Bác Hồ. Cũng theo quyết định của Thành ủy và UBND TP.HCM, tháng 10/1995, Nhà lưu niệm được đổi thành Bảo tàng Hồ Chí Minh trong hệ thống 11 chi nhánh Bảo tàng về Người trên khắp mọi miền đất nước. Trên tổng diện tích quy hoạch 12.000m2, trừ diện tích xây dựng, còn lại tràn ngập màu xanh của đủ loại cây cỏ quý hiếm, hội tụ từ các địa phương. Đó là tấm lòng thành kính của đồng bào cả nước và khách nước ngoài thành kính dâng lên Người - Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại. Xung quanh bến, có tới ngót 400 gốc cây các loại quanh năm tươi xanh. Trong gần 40 chậu Mai chiếu thủy, có chậu tuổi thọ tới trên 200 năm. Một cây đa Tân Trào do chính cố Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh mang từ miền Bắc vào trồng. Đặc biệt có cây bồ đề được tỉa xén rất công phu do Tổng thống Ấn Độ trồng lưu niệm trong chuyến thăm chính thức nước ta vào năm 1991. Ngoài ra còn có một số cây Hoàng Nam do sứ quán Thái Lan tặng.

Bến Nhà Rồng hàng năm thu hút hàng vạn du khách trong nước và quốc tế đến tham quan và tìm hiểu về một di tích lịch sử gắn bó với thời thanh niên của Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại,với điểm mốc Người ra đi tìm con đường giải phóng dân tộc Việt Nam.