Bánh tráng Mỹ Lồng, bánh phồng Sơn Đốc
Ngồi trên chiếc xuồng con, lững lờ giữa dòng Hàm Luông thơ mộng, nghe điệu hò đối đáp của đôi trai gái Mỹ Lồng sẽ rất thú vị. Và cảm xúc càng thi vị hơn khi thưởng thức chiếc bánh tráng Mỹ Lồng béo ngọt do người dân miệt vườn Giồng Trôm, Bến Tre làm ra.
Không chỉ nổi tiếng với những viên kẹo dừa béo ngậy, người dân miệt vườn Bến Tre còn tự hào là nơi làm ra loại đặc sản đặc trưng của ngày Tết ở Nam bộ. Đó là những chiếc bánh tráng ở làng Mỹ Lồng thuộc xã Mỹ Thạnh, huyện Giồng Trôm. Được biết đến từ hàng thế kỷ qua, những sản phẩm truyền thống đó giờ đây vẫn được ưa chuộng.
Nép mình bên dòng Hàm Luông êm ả, dưới những rặng dừa mát rượi, làng bánh tráng Mỹ Lồng ra đời cách nay trên 100 năm. Lúc đầu chỉ một vài hộ tráng bánh chủ yếu phục vụ cho gia đình những ngày giỗ chạp, lễ Tết. Do đó chưa gọi là nghề mà gọi là lò bánh tráng. Lò sản xuất theo thời vụ, và phục vụ nhu cầu của bà con, lối xóm.
Bà Nguyễn Thị Lụa (84 tuổi), người gần như đã gắn cả cuộc đời mình với chiếc bánh tráng Mỹ Lồng từ khi chưa nổi tiếng cho đến nay, cho biết: "Nghề truyền thống, ông bà để sao con cháu làm vậy. Nhưng có lẽ đây là vùng nguyên liệu phong phú, chất lượng nên bánh ngon hơn chăng? Cái khác rõ rệt nhất của bánh tráng Mỹ Lồng với bánh các vùng khác là bánh được làm từ gạo dẻo và nước cốt dừa đậm đặc...".
Dần dần khi chiếc bánh tráng trở nên phổ biến và vượt ra khỏi địa phận của làng Mỹ Lồng, cũng là lúc có nhiều người sắm sửa lò tráng bánh để kinh doanh. Và cái tên “Bánh tráng Mỹ Lồng” từ chỗ chỉ là tên gọi dân gian nay đã trở thành thương hiệu.
Người thợ chế biến ở mỗi lò bánh tráng thường có công thức bí truyền riêng. Tuy nhiên, khâu nguyên liệu để làm bánh là quan trọng nhất và phải được chọn lọc kỹ càng. Gạo làm bánh phải là đúng giống gạo trắng sỏi, trắng tép hay tài nguyên được mua từ nông dân huyện Cầu Ngang, tỉnh Trà Vinh. Quyết định độ dai, dẻo, ngon chính là khâu xay bột và pha bột. Không chỉ chú trọng chất lượng gạo, người làm bánh còn cân nhắc khá kỹ vị béo của dừa, vị ngọt của đường, độ mặn của muối, hương thơm của mè và một số phụ gia khác như: trứng gà, sữa...
Công đoạn tráng bánh là khâu cần những thao tác kỹ thuật nhất định. Không ít người đã ví việc tráng bánh như một nghệ thuật. Người khéo tay có thể tráng bánh một lúc trên 2 bếp; vừa đổ bột, lấy bánh, vừa xếp bánh ra liếp, thoăn thoắt như một cái máy đã được lập trình sẵn.
Để có được chiếc bánh tráng thơm, béo dịu ngọt và vừa tròn, vừa mỏng đều, phải nhờ bàn tay khéo léo và biết bao giọt mồ hôi của người thợ... Do bánh tráng phải được phơi bằng nắng trời nên phải tranh thủ làm từ lúc nửa đêm cho đến hửng sáng để kịp phơi bánh. Nếu chậm trễ, bánh sẽ chua, không thể sử dụng được.
Bánh tráng Mỹ Lồng hiện có rất nhiều loại, được chế biến theo nhu cầu của người tiêu dùng khắp nơi trong và ngoài nước. Ăn chơi mà không cần nướng hay dùng để cuốn các loại cá thịt thì có bánh tráng cuốn, bánh tráng sữa. Nhưng nổi danh nhất là loại bánh tráng dừa vừa béo vừa xốp, vừa đặt lên lò than đã tỏa hương thơm lừng...
Từ món ăn được chế biến thủ công truyền thống mộc mạc trong gia đình ngày giỗ chạp, lễ Tết, bánh tráng Mỹ Lồng đã được nâng lên thành hàng hóa có giá trị tiêu dùng trong nước và xuất khẩu. Và mỗi dịp xuân về, chiếc bánh tráng lại là thứ không thể thiếu trong mỗi nhà ở vùng quê Mỹ Lồng.
Thưởng thức chiếc bánh tráng Mỹ Lồng đâu chỉ vì hương vị ngọt ngào khó quên mà còn thắm đẫm cả dư vị của miệt vườn Bến Tre, của dòng nước đầy phù sa đang tuôn chảy ra biển, của thứ âm thanh vi vu từ những rặng dừa thanh bình nơi quê nhà...
