Nơi hội tụ của lòng tri ân và lý tưởng sống

Cứ mỗi độ vào hè, người dân và du khách muôn phương lại nô nức tìm về Bến Nhà Rồng. Trong tâm khảm các thế hệ người Việt, về với Bến Nhà Rồng không chỉ để du lịch, tham quan mà trong sâu thẳm tâm hồn, ai cũng có một tình cảm đặc biệt, về đây để được báo công với Bác, được tiếp thêm niềm tin, động lực từ linh khí giang sơn. “Nhắn ai ghé Bến Nhà Rồng/ Báo công dâng Bác thỏa lòng ước ao...”. Câu thơ truyền miệng ấy đã trở thành câu ca dao của người dân và du khách mỗi khi đặt chân đến Thành phố mang tên Bác. Những năm gần đây, cuộc chỉnh trang đô thị dọc hai bên bờ sông Sài Gòn ở khu vực trung tâm thành phố được thực hiện đồng bộ, làm tôn lên vẻ đẹp cổ kính, trang nghiêm của tòa nhà mái đỏ trên Bến Nhà Rồng, nơi người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành ra đi tìm đường cứu nước vào ngày 5-6-1911.

Hè này, tròn 114 năm kể từ thời khắc lịch sử ấy, nơi Người rời Tổ quốc ra đi, bến sông xưa đã trở thành tâm điểm của không gian văn hóa Hồ Chí Minh, kết nối phát triển kinh tế-xã hội sông Sài Gòn, nơi lịch sử gặp gỡ hiện tại và tương lai...

7 giờ một ngày đầu tháng Sáu, Bến Nhà Rồng nhộn nhịp bước chân du khách. Tiếng học trò xôn xao trong tiếng gió sông Sài Gòn, trong sắc hoa rực rỡ. Trên tay các em là những bông hoa tươi thắm. Chị Nguyễn Thị Hà, ngụ phường 11, quận 5, TP Hồ Chí Minh, dẫn hai con trai song sinh vừa hoàn thành kỳ thi chuyển cấp vào lớp 10, mang theo bó hoa huệ trắng, xếp hàng đợi vào dâng hương viếng Bác. Chị nói:

- Hai con tôi đã lớn. Tôi rất vui vì các cháu đều là trò giỏi, con ngoan. Tôi dẫn các con đến đây để báo công với Bác, mong các con học tập ở Bác lý tưởng sống, nuôi dưỡng ước mơ, hoài bão để trở thành những công dân có ích cho đất nước.

Bến Nhà Rồng nhìn từ bến Bạch Đằng, quận 1, TP Hồ Chí Minh. Ảnh: Xuân Cường

Cùng đi với mẹ con chị Hà có nhiều giáo viên, phụ huynh, học sinh các trường. Khi trang sách khép lại sau một năm học tập, thi cử, mọi người tìm về Bến Nhà Rồng như một địa chỉ đỏ học tập, sinh hoạt truyền thống. Trong các đoàn du khách, có người đã thân quen nơi đây trong từng nhịp sóng, cũng có người lần đầu đến thăm địa danh gắn với bước ngoặt lịch sử của dân tộc. Mỗi người một tâm niệm, nhưng ai cũng dừng chân lâu hơn thường lệ trước bức ảnh Người bên con tàu Latouche-Tréville, quây quần dưới tượng đài Nguyễn Tất Thành trên bến, hướng ra dòng sông trăm năm hoa sóng...

Bến Nhà Rồng, nơi Bác Hồ ra đi tìm đường cứu nước, không chỉ là điểm đến tri ân, nơi đây còn là không gian kết nối ký ức, niềm tự hào và lý tưởng sống. Cô giáo Nguyễn Thanh Tâm, Trường THCS Nguyễn Văn Tố, quận 10, chia sẻ: “Bến Nhà Rồng là môi trường học tập hấp dẫn, sinh động về lý tưởng sống. Những gì các em cảm nhận ở đây hôm nay sẽ đọng mãi trong ký ức tuổi học trò, nâng các em vững bước vào đời”.

Không gian lịch sử, động lực tương lai

Trong định hướng phát triển TP Hồ Chí Minh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Bến Nhà Rồng là một trong những vị trí động lực của chiến lược phát triển kinh tế du lịch sông Sài Gòn với sự kết nối, khai thác các tiềm năng, thế mạnh về địa lý, lịch sử, văn hóa...

Không gian ven sông Sài Gòn ở khu vực trung tâm thành phố trải dài từ cầu Sài Gòn đến bến Bạch Đằng đang được tái cấu trúc theo hướng phát triển đô thị hiện đại gắn với bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa-lịch sử. Bến Nhà Rồng với vai trò điểm gốc của tuyến di tích, là tâm điểm trong chuỗi quần thể các di tích, công trình lịch sử-văn hóa hai bên bờ sông. Từ hầm Thủ Thiêm đến cầu Ba Son, từ cầu Mống đến bến Bạch Đằng, từ cầu Khánh Hội vòng qua Bến Nhà Rồng... các công trình mới đang tiếp tục được quy hoạch, hoàn thiện để kết nối chiều sâu lịch sử văn hóa gắn với vẻ đẹp khang trang hiện đại, tạo nên quần thể bảo tàng mở, không gian sáng tạo, công viên ánh sáng, quảng trường tri ân... Mỗi bước chân dọc bờ sông sẽ là một trải nghiệm, khám phá về lịch sử, văn hóa, văn minh đô thị. Đó là chất liệu, là động lực để thúc đẩy kinh tế du lịch và công nghiệp văn hóa...

Trong chuyến khảo sát sông Seine (Pháp) vào tháng 6-2023, đoàn lãnh đạo cấp cao TP Hồ Chí Minh do đồng chí Nguyễn Văn Nên, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh dẫn đầu, đã nghiên cứu, tham khảo mô hình tích hợp: Bảo tồn-du lịch-giao thông-sáng tạo. Đây là một trong những cơ sở để thành phố trình Trung ương kế hoạch xây dựng đề án phát triển kinh tế sông Sài Gòn gắn với không gian văn hóa Hồ Chí Minh.

Trong cuộc gặp mặt lãnh đạo các cơ quan báo chí Trung ương và TP Hồ Chí Minh vừa qua, đồng chí Nguyễn Văn Được, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh khẳng định, trong định hướng phát triển theo chủ trương tinh gọn, sáp nhập; không gian và tiềm năng kinh tế sông nước, cảng biển của TP Hồ Chí Minh sẽ mở ra cơ hội rất lớn. Lãnh đạo thành phố mong nhận được những hiến kế, góp ý xây dựng từ các chuyên gia, người dân nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp cho sự phát triển bền vững.

Dưới góc nhìn biện chứng, Tiến sĩ triết học Phạm Đào Thịnh (Trường Đại học Sài Gòn) cho rằng, chúng ta cần “đọc” Bến Nhà Rồng bằng tư duy kế thừa và phát triển. Hành trình ra đi của Bác là vì tương lai đất nước, thì hôm nay, sự phát triển của không gian ven sông Sài Gòn là để góp phần bảo đảm cho tương lai ấy bằng năng lực kinh tế, khoa học-công nghệ và văn hóa.

Từ ký ức lịch sử và giá trị truyền thống, TP Hồ Chí Minh đang tạo dựng một tầm nhìn mới. Không gian ven sông Sài Gòn sẽ là trục phát triển động lực, nơi kết nối giữa quá khứ, hiện tại và tương lai, giữa bảo tồn và sáng tạo. Bến Nhà Rồng, nơi Người cất bước ra đi tìm đường cứu nước từ hơn một thế kỷ trước, cũng là nơi gợi mở cho TP Hồ Chí Minh hướng phát triển từ nội lực, tiềm năng kinh tế sông nước, cảng biển trong hành trình hội nhập toàn cầu.

Bến Nhà Rồng, nơi bắt đầu cuộc hành trình vĩ đại của lịch sử dân tộc, nơi hội  tụ của lòng tri ân, của khát vọng vươn lên. Từ nơi Người ra đi, hôm nay Thành phố lại tiếp tục đưa con tàu tiến ra biển lớn từ dòng sông ấy, từ ánh sáng của Người, từ những mùa hoa sóng không ngừng nở...

Phan Tùng Sơn