Đối lập với những bản làng nép mình bên sườn núi đá tai mèo hùng vĩ, đâu đâu chỉ thấy đá, thôn Tha tựa như mảnh khăn voan mềm mại xanh mướt màu của ruộng lúa, những vườn cọ. Thôn Tha yên ả, không tiếng nhạc, tiếng xe cộ, bước chân vào đầu bản, chỉ có tiếng của dòng nước trong veo chảy róc rách ngày đêm dưới những con mương nhỏ như lời mời chào du khách đến với thôn Tha. Phía xa xa là những dãy núi trùng điệp, thôn Tha quanh năm bảng lảng màn sương trắng, điểm tô cảnh sắc mây trời và những thảm rừng xanh ngát. Thỉnh thoảng có vài người khách với dáng vẻ thảnh thơi, ung dung dạo bộ men theo bờ ruộng và thi thoảng dừng chân mê mải ghi hình.

Một góc thôn Tha, xã Phương Độ (thành phố Hà Giang).

Thôn Tha đẹp bởi đây là một làng văn hóa vẫn còn giữ nguyên những giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Tày. Nổi bật là những ngôi nhà sàn còn gần như nguyên vẹn. Chỉ cách thành phố Hà Giang một quãng đường ngắn nhưng thôn Tha dường như là một thế giới khác. Một thế giới không có nhà cao tầng, có xe cộ nườm nượp. Hỏi bất kỳ người dân nào trong làng, từ già cho đến trẻ về việc sao không xây nhà bê tông cho tiện thì đều nhận được chung một câu trả lời rằng nhà sàn là bản sắc dân tộc của mình nên không bỏ được.

Dạo một vòng quanh thôn Tha, tận hưởng bầu không khí trong lành, du khách mới thấy và cảm nhận trọn vẹn những nét duyên riêng có nơi đây. Các gia đình người Tày ở đây hiếu khách và luôn sẵn lòng đón những người khách phương xa vào nhà chơi. Chỉ một chén trà, quan trọng hơn đó là nụ cười tươi hay một cái nhìn trìu mến của gia chủ cũng đủ để bước chân du khách thêm bịn rịn. Người Tày ở thôn Tha còn lưu giữ nghề dệt thổ cẩm truyền thống và làm ra những sản phẩm như túi, khăn, quần áo nên du khách còn có dịp tìm hiểu, quan sát, thậm chí còn được hướng dẫn làm thử.

Bên cạnh những nếp nhà sàn truyền thống của người Tày, những người nông dân đang hăng say lao động.

Thôn Tha có gần chục ngôi nhà sàn Homestay rộng đẹp, tiện nghi, màn chăn chiếu giản dị nhưng luôn được giặt sạch sẽ. Ở trong gia đình người Tày, du khách được thưởng thức những món ăn đặc sản như: Cá bỗng nấu măng chua, gà đồi xé phay trộn gỏi, lợn đen nướng ống tre cuốn với rau rừng cùng rượu ngô. Người Tày nấu ăn rất ngon, thực phẩm nuôi trồng tự nhiên, gạo dẻo và thơm. Bữa ăn ở thôn Tha quây quần trong gian nhà sàn ấm cúng, tuy đơn sơ mà hấp dẫn du khách đến lạ kỳ.

Khách du lịch đến đây thì sẽ được tiếp đón theo phong tục của người Tày. Người Tày mổ lợn, mổ gà làm món ăn truyền thống như thịt nướng, áp chao, nem. Món thịt nướng là món đặc trưng của người Tày, thường làm vào ngày lễ, Tết, dịp nhà mới. Làm món này cầu kỳ vì phải ướp nhiều gia vị như thảo quả, hạt dổi, hạt tiêu, nghệ, mắm tôm...

Khi màn đêm buông xuống, du khách được dịp hòa mình vào lời ca, tiếng đàn của những chàng trai, cô gái người Tày. Đây là dịp đặc biệt để những người khách phương xa có cơ hội biết đến những làn điệu dân ca truyền thống được người Tày gìn giữ qua nhiều thế hệ. Đặc sắc nhất là hát Then, lối hát cầu mùa, cầu duyên, hát xen với múa, diễn sinh động, người đánh đàn Tính sẽ tùy hứng bổng trầm, nhẹ nhàng, xôn xao theo người diễn và du khách thì đung đưa theo tiếng đàn, tiếng hát.

Vẻ đẹp dịu dàng, bình yên của bản Tha, quanh năm bảng lảng màn sương trắng và điểm tô những thảm rừng xanh ngát, cùng sự thân thiện mến khách và những nét văn hóa đặc sắc của người Tày đã luôn để lại trong lòng du khách những ấn tượng khó phai trong hành trình khám phá vùng đất Hà Giang.

Bài, ảnh: Nguyễn Yếm