Từ lớp học lồng ghép khơi nguồn giá trị di sản CVĐC

Để giá trị di sản CVĐC được đưa vào giáo dục trong nhà trường khoa học, bài bản, Ban Quản lý CVĐC Non nước Cao Bằng phối hợp Sở Giáo dục và Đào tạo xây dựng kế hoạch, chương trình giáo dục về CVĐC Non nước Cao Bằng tại các trường THCS, THPT trong vùng CVĐC. Biên soạn tài liệu giảng dạy về CVĐC Non nước Cao Bằng cung cấp cho các trường học. Nội dung giáo dục CVĐC được lồng ghép vào các môn học: lịch sử, địa lý, hóa học, ngoại ngữ, ngữ văn… phù hợp với từng cấp học. Tài liệu này không chỉ giới thiệu về các giá trị địa chất, địa mạo, văn hóa và đa dạng sinh học của CVĐC mà còn hướng dẫn kỹ thuật khảo sát hang động karst và phân tích vị trí của di sản địa chất trong các đạo luật liên quan; bảo tồn và phát huy các giá trị di sản địa chất và di sản văn hóa bản địa…

Học sinh tham gia diễn đàn tại Hội nghị quốc tế lần thứ 8 mạng lưới CVĐC Toàn cầu UNESCO khu vực châu Á - Thái Bình Dương tổ chức tại Cao Bằng tháng 9/2024.

Ban Quản lý CVĐC Non nước Cao Bằng tổ chức tập huấn về CVĐC Non nước Cao Bằng cho giáo viên các bộ môn giảng dạy địa phương và phụ trách Câu lạc bộ (CLB) “Cùng em khám phá CVĐC” nhằm trang bị kiến thức chuyên sâu và phương pháp giảng dạy hiệu quả về CVĐC. Từ đó, mỗi giáo viên được tập huấn không chỉ truyền đạt kiến thức về CVĐC mà còn trở thành những “đại sứ di sản” giảng dạy kiêm tổ chức các hoạt động ngoại khóa bổ ích, lý thú và xây dựng chuyến đi trải nghiệm thực tế tại các điểm di sản CVĐC để HS vừa được tiếp thu kiến thức vừa được thấy thực tế di sản để khơi dậy tình yêu và niềm tự hào di sản CVĐC trên quê hương Cao Bằng.

Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Thị Ngọc Thư cho biết: Với sự phối hợp tích cực của Ban Quản lý CVĐC Non nước Cao Bằng với Sở Giáo dục và Đào tạo, hằng năm các trường THPT, THCS trong vùng CVĐC đều xây dựng chương trình giảng dạy CVĐC trong các bộ môn địa lý, lịch sử, hóa học, ngữ văn, tiếng Anh.... Tổ chức các hoạt động ngoại khóa, đi thực tế cho HS trải nghiệm CVĐC. Xây dựng, duy trì góc trưng bày về CVĐC trong nhà trường với nhiều thông tin, hoạt động bổ ích giới thiệu về giá di sản CVĐC, giúp HS hiểu rõ hơn về giá trị của các loại hình di sản địa phương. 30/30 trường THPT và 185/185 trường THCS trong tỉnh triển khai lồng ghép các nội dung tuyên truyền, giáo dục về CVĐC Non nước Cao Bằng. Xây dựng, duy trì “Góc thông tin về CVĐC Non nước Cao Bằng”. Từ đó, HS không chỉ được tiếp cận kiến thức về danh hiệu CVĐC mà còn tham gia tích cực vào việc quảng bá di sản thông qua các hoạt động của tổ chức Đoàn, Hội, Đội và các chuyến đi thực tế tại các điểm di sản…

Di sản CVĐC từ sân trường lan tỏa cộng đồng, làm hành trang tương lai

Không chỉ dừng lại ở việc đưa kiến thức di sản CVĐC vào chương trình học bộ môn, các trường học còn tổ chức nhiều hoạt động ngoại khóa nhằm giúp HS trải nghiệm thực tế sinh động, lý thú tại các điểm CVĐC. Riêng năm 2024, các trường tổ chức trên 180 buổi ngoại khóa cho hơn 15.800 học sinh tham gia các hoạt động: tham quan các điểm di sản trong 4 tuyến CVĐC, tổ chức các cuộc thi tìm hiểu về CVĐC và thực hành các kỹ năng khảo sát địa chất.

Các trường xây dựng 132 mô hình CLB “Cùng em khám phá CVĐC” với hơn 3.000 HS tham gia với sự hướng dẫn, hỗ trợ của thầy, cô giáo nhà trường và Ban Quản lý CVĐC Non nước Cao Bằng đã lựa chọn các em HS có năng khiếu hội họa, ngoại ngữ, đam mê tìm hiểu về văn hóa, lịch sử, di sản CVĐC làm nòng cốt để phát động, tổ chức các phong trào, hoạt động nghiên cứu, tìm hiểu về CVĐC. Qua đó, khơi dậy niềm đam mê cho các em HS về giá trị di sản, phát triển kỹ năng sống và rèn luyện tinh thần qua làm việc nhóm, thuyết trình kiến thức CVĐC, vẽ tranh; tổ chức sự kiện ngày hội di sản, triển lãm ảnh và sản phẩm thủ công truyền thống; tham quan các làng nghề và di tích lịch sử giúp HS và người dân địa phương hiểu rõ hơn về giá trị của CVĐC. Góp phần tích cực nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo tồn di sản CVĐC và phát triển du lịch bền vững.

Theo định kỳ, mỗi trường căn cứ vào kế hoạch giảng dạy cụ thể để xây dựng giáo án, hoạt động của CLB với nội dung về CVĐC; phối hợp với Ban Quản lý CVĐC Non nước Cao Bằng tổ chức các hoạt động ngoại khóa, trải nghiệm các khu di tích tại địa phương để HS được trực tiếp tìm hiểu và khám phá di sản. Em Đinh Hà Thy, học sinh lớp 9A, thành viên CLB “Cùng em khám phá CVĐC” Trường THCS Đề Thám (Thành phố) chia sẻ: Tham gia CLB, em hiểu rõ di sản CVĐC kiến tạo vỏ trái đất từ hàng triệu năm về trước như: động Ngườm Ngao, thác Bản Giốc, Mắt Thần núi, Khu du lịch sinh thái Phja Oắc, Phja Đén...  Qua đó, giúp em có kiến thức và học tốt hơn môn lịch sử, địa lý và giáo dục địa phương. Em và các bạn thấy mình phải có trách nhiệm bảo vệ, gìn giữ các giá trị di sản, tài nguyên môi trường và giới thiệu cho bạn bè, du khách khi đến với Cao Bằng.

Học sinh trong Câu lạc bộ “Cùng em khám phá CVĐC”, Trường Phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh tìm hiểu các loại hình di sản trong vùng CVĐC Non nước Cao Bằng. Ảnh: Lương Thảo

Theo cô giáo Lưu Thị Thúy Ngà, Tổ trưởng Tổ Ngoại ngữ, Chủ nhiệm CLB “Cùng em khám phá CVĐC” Trường THPT Chuyên, từ tổ chức hoạt động CLB “Cùng em khám phá CVĐC” giúp các em HS liên hệ từ lý thuyết các môn học với thực tế cuộc sống tại các điểm di sản CVĐC. Qua đó các em hiểu, giải thích về quá trình hình thành các hang động karst; những tác động đến môi trường từ việc khai thác khoáng sản, di sản địa chất tạo nên những thắng cảnh đẹp hùng vĩ, thơ mộng… khơi dậy đam mê, yêu thích khám phá CVĐC. Nhiều em HS đạt giải cao trong các cuộc thi tìm hiểu về CVĐC. Đặc biệt, tại Hội nghị quốc tế lần thứ 8 mạng lưới CVĐC Toàn cầu UNESCO khu vực châu Á - Thái Bình Dương năm 2024 tổ chức tại Cao Bằng tháng 9/2024, giáo viên và HS Trường THPT Chuyên tham gia là tình nguyện viên phục vụ hội nghị và các hoạt động bên lề; thuyết trình tại hội thảo với chủ đề “Tuyên truyền, quảng bá, giáo dục, nâng cao nhận thức cộng đồng ở CVĐC” cùng các đại biểu quốc tế; thuyết trình tại gian hàng trưng bày các sản phẩm của CLB “Cùng em khám phá CVĐC”.

Đến nay, giáo dục về CVĐC Non nước Cao Bằng trong trường học đạt được nhiều hiệu quả tích cực, đa số HS được trang bị kiến thức cơ bản như: CVĐC Non nước Cao Bằng là gì? Cần làm gì để giữ gìn và bảo vệ CVĐC?... Các em HS không chỉ nắm vững kiến thức về địa chất, lịch sử và văn hóa địa phương mà còn phát triển kỹ năng sống và tinh thần trách nhiệm đối với việc bảo vệ di sản CVĐC, tích cực tuyên truyền về bảo tồn và phát huy giá trị CVĐC Non nước Cao Bằng trong nhà trường, gia đình, xã hội.

Trường Hà