Cúc Phương: Khai mở tiềm năng du lịch sinh thái gắn với văn hóa Mường
Các chuyên gia, nhà khoa học đến từ Hàn Quốc tham dự hội thảo
Ninh Bình - điểm sáng trên bản đồ du lịch và bảo tồn văn hóa
Những năm gần đây, Ninh Bình liên tục ghi dấu ấn trong ngành du lịch Việt Nam nhờ sở hữu hệ thống tài nguyên đa dạng, giàu giá trị sinh thái - văn hóa. Trong 11 tháng đầu năm 2025, tỉnh đón khoảng 16,5 triệu lượt khách, đạt doanh thu gần 20.132 tỷ đồng - mức tăng trưởng ấn tượng trong tiến trình tái cấu trúc du lịch theo hướng bền vững.
Ninh Bình cũng là địa phương duy nhất của Việt Nam và Đông Nam Á được UNESCO vinh danh đồng thời hai danh hiệu Di sản thế giới: Quần thể Danh thắng Tràng An - Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới, và Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ - Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Cùng với Khu du lịch tâm linh Bái Đính, Khu du lịch sinh thái Tràng An, Khu du lịch Tam Cốc - Bích Động hay Nhà thờ đá Phát Diệm, Vườn Quốc gia Cúc Phương luôn giữ vai trò đặc biệt trong phát triển du lịch Ninh Bình.
Cúc Phương - kho báu thiên nhiên và văn hóa dân tộc
Thành lập từ năm 1962, Cúc Phương là vườn quốc gia đầu tiên của Việt Nam và 6 năm liên tiếp được vinh danh “Công viên quốc gia hàng đầu châu Á”. Với diện tích hơn 22.400ha rừng mưa nhiệt đới nguyên sinh, Cúc Phương là nơi lưu giữ hơn 2.200 loài thực vật bậc cao và hàng nghìn loài động vật quý hiếm. Đây được ví như “phòng thí nghiệm tự nhiên” quan trọng của Việt Nam trong công tác bảo tồn.
Không chỉ giàu giá trị sinh thái, vùng đệm Cúc Phương còn là không gian cư trú của cộng đồng dân tộc Mường - chiếm gần 80% dân số địa phương. Những ngôi nhà sàn, nghệ thuật cồng chiêng, nghề dệt - đan lát, ẩm thực bản địa và các lễ tục truyền thống tạo nên bản sắc văn hóa độc đáo, giàu tiềm năng để phát triển du lịch văn hóa - cộng đồng.
Tuy vậy, Cúc Phương vẫn đối mặt với nhiều thách thức như áp lực sinh kế vùng đệm, giảm sút đa dạng sinh học, mô hình du lịch đại chúng giá trị thấp và sự tham gia còn hạn chế của cộng đồng trong chuỗi cung ứng du lịch.
Toàn cảnh hội thảo
Dự án ODA từ Hàn Quốc - giải pháp chiến lược cho phát triển bền vững
Trước thực tế đó, Tổng cục Du lịch Hàn Quốc đề xuất triển khai Dự án ODA “Thúc đẩy du lịch sinh thái và bản sắc văn hóa dân tộc tại Vườn Quốc gia Cúc Phương” với tổng ngân sách 3,454 triệu USD. Dự án hướng tới mô hình du lịch sinh thái “giá trị cao - tác động thấp”, đảm bảo hài hòa giữa bảo tồn thiên nhiên, phát huy văn hóa bản địa và nâng cao sinh kế người dân vùng đệm.
Dự án gồm 4 hợp phần chính: (1)Tăng cường năng lực quản lý du lịch sinh thái; (2) Nâng cấp hạ tầng sinh thái và nâng cao trải nghiệm du khách; (3) Phát triển sản phẩm - thị trường gắn với cơ chế tái đầu tư cho bảo tồn; và (4) Tăng cường sự tham gia của cộng đồng dân tộc Mường, thông qua việc thành lập hợp tác xã du lịch cộng đồng, đào tạo nghề và phát triển sản phẩm văn hóa - sinh thái.
Dự án dự kiến mang lại lợi ích trực tiếp cho khoảng 100.000 người dân vùng đệm Cúc Phương, tạo việc làm ổn định, giảm áp lực lên tài nguyên rừng và góp phần bảo tồn đa dạng sinh học.
Diễn đàn kết nối tri thức và kinh nghiệm
Phát biểu khai mạc hội thảo, TS. Bùi Văn Mạnh - Giám đốc Sở Du lịch Ninh Bình nhấn mạnh tầm quan trọng của dự án trong bức tranh phát triển du lịch của tỉnh. Ông khẳng định, dự án ODA sẽ tạo bước chuyển từ mô hình du lịch “lượng khách lớn - lợi nhuận thấp” sang “giá trị cao - tác động thấp”, đem lại lợi ích thiết thực cho rừng, cộng đồng và ngành Du lịch địa phương.
TS. Bùi Văn Mạnh - Giám đốc Sở Du lịch Ninh Bình phát biểu khai mạc hội thảo
Hội thảo gồm nhiều phiên chuyên môn do các chuyên gia Hàn Quốc trình bày, tập trung vào giới thiệu tổng quan dự án KOPIST; chiến lược dựa vào cộng đồng cho phát triển du lịch sinh thái; các nghiên cứu điển hình trong ODA du lịch; sản phẩm và marketing du lịch sinh thái; đồng thời, thảo luận về hiện trạng, định hướng và giải pháp phát triển khu vực dự án
Những nội dung của hội thảo góp phần mở rộng hợp tác quốc tế, tiếp nhận kinh nghiệm quản lý tiên tiến, đồng thời giúp địa phương xây dựng mô hình du lịch sinh thái - cộng đồng phù hợp thực tiễn.
Hội thảo cũng được kỳ vọng trở thành bước đi quan trọng trong hành trình xây dựng Cúc Phương thành mô hình du lịch sinh thái - cộng đồng tiêu biểu của Việt Nam. Với sự đồng hành của các chuyên gia Hàn Quốc và sự vào cuộc của địa phương, Cúc Phương có điều kiện thuận lợi để phát triển du lịch hài hòa giữa bảo tồn và khai thác, đảm bảo lợi ích lâu dài cho người dân vùng đệm.
Không chỉ mang ý nghĩa chuyên môn, sự kiện còn góp phần quảng bá hình ảnh Ninh Bình - vùng đất an toàn, thân thiện, giàu bản sắc, nơi hội tụ đầy đủ điều kiện để phát triển mô hình du lịch sinh thái hiện đại, bền vững và gắn kết chặt chẽ với cộng đồng.
Trung tâm Thông tin du lịch
