Từ bản làng yên ả đến điểm du lịch cộng đồng tiêu biểu

Xóm Mỗ từng là một vùng quê thuần nông, nơi người dân sống gắn bó với núi rừng, ruộng lúa, vườn cây ăn trái và nếp nhà sàn truyền thống. Từ những năm 1990, nơi đây đã bắt đầu đón khách tham quan, nhưng phải đến khi Hợp tác xã Du lịch cộng đồng xóm Mỗ được thành lập vào năm 2021, du lịch nơi đây mới thực sự “cất cánh”. Ngày 30/7/2024, Chủ tịch UBND tỉnh Hòa Bình ký Quyết định số 1419/QĐ-UBND công nhận xóm Mỗ là điểm du lịch cộng đồng cấp tỉnh, một dấu mốc quan trọng trong hành trình vươn lên của du lịch địa phương.

Hiện xóm có gần 200 hộ dân, trong đó hơn 95% là người Mường. Họ không chỉ là chủ nhân vùng đất, mà còn là hướng dẫn viên bản địa, nghệ nhân dân gian, đầu bếp truyền thống và người kể chuyện giúp du khách trải nghiệm trọn vẹn cuộc sống văn hóa Mường.

Vẻ đẹp hòa quyện giữa thiên nhiên và văn hóa

Nằm trong thung lũng yên ả, phía trước là ruộng bậc thang đổi màu theo mùa vụ, phía sau tựa lưng vào những dãy núi xanh ngút mắt, xóm Mỗ đẹp như một bức tranh sơn thủy hữu tình. Du khách đến đây không khỏi ngỡ ngàng trước những ngôi nhà sàn hình con rùa - một thiết kế đặc trưng của người Mường thể hiện triết lý sống gắn bó với thiên nhiên và đời sống tâm linh. Bếp lửa đặt giữa nhà không chỉ để nấu ăn mà còn là không gian văn hóa ấm cúng, nơi người lớn trò chuyện, con trẻ học chuyện xưa, du khách ngồi bên bếp lửa lắng nghe điệu thường rang, lời mo Mường, nhấp ngụm rượu cần và thưởng thức món gà đồi nướng lá chanh, cá suối nướng tre, cơm lam, xôi nương... Đặc biệt, đến với xóm Mỗ, du khách còn được sinh hoạt cùng cộng đồng: cùng người dân gặt lúa, hái chè, nướng ngô, học cách thêu váy Mường, đan lát giỏ tre, nghe mo Mường cổ - loại hình văn hóa phi vật thể đặc sắc của dân tộc Mường. Du khách cũng có thể tham gia các đêm giao lưu lửa trại, múa sạp, ném còn cùng đội văn nghệ địa phương; check-in bên ruộng bậc thang, vườn cam, vườn bưởi hoặc leo núi, tản bộ khám phá thung lũng.

Phát triển du lịch cộng đồng theo hướng bài bản và bền vững

Với sự tham gia của Hợp tác xã du lịch cộng đồng xóm Mỗ và sự đồng hành của chính quyền, người dân nơi đây đã từng bước chuyên nghiệp hóa hoạt động du lịch. Hiện nay, nhiều homestay đã được cải tạo sạch sẽ, đầy đủ tiện nghi như phòng nghỉ cộng đồng, khu tắm nước nóng, vệ sinh khép kín, phục vụ chu đáo các bữa ăn theo nhu cầu của du khách. Hiện nay, có 2 câu lạc bộ đang hoạt động hiệu quả là: CLB truyền dạy dân ca dân vũ dân tộc Mường, CLB sưu tầm bảo tồn văn hóa truyền thống Mường. Nhờ đó, du khách không chỉ xem, mà còn được trải nghiệm thực sự đời sống văn hóa - điều làm nên giá trị cốt lõi của du lịch cộng đồng.

Hơn cả du lịch - là hành trình kết nối con người

Mỗi lần đến xóm Mỗ là một hành trình kết nối giữa du khách và người dân bản địa, giữa con người và thiên nhiên, giữa hiện tại và truyền thống. Không ít du khách quốc tế khi rời khỏi nơi đây đã xúc động chia sẻ: “Chúng tôi không chỉ du lịch, mà còn mang về một phần trái tim người Mường”.

Xóm Mỗ chỉ là một trong nhiều “viên ngọc xanh” trong bức tranh du lịch cộng đồng tỉnh Hòa Bình, nơi có bản Lác, Pom Coọng (Mai Châu) nổi tiếng trong nước và quốc tế; xóm Ké, Đá Bia (Đà Bắc) - nơi trải nghiệm hồ Hòa Bình giữa lòng núi; xóm Chiến, xóm Lũy Ải (Tân Lạc) - nơi lưu giữ nét tinh túy của Mường Bi; Hang Kia - Pà Cò (Mai Châu), điểm đến mang đậm văn hóa Mông độc đáo...

(Căn cứ Điều 1 Nghị quyết số 202/2025/QH15 ngày 12/6/2025 của Quốc hội, tỉnh Hòa Bình đã được sáp nhập cùng với hai tỉnh Phú Thọ và Vĩnh Phúc để thành lập tỉnh mới mang tên Phú Thọ)

Trung Tâm Thông tin du lịch