Đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số - Giải pháp đột phá thúc đẩy du lịch phát triển
Nhiều quyết sách thúc đẩy chuyển đổi số trong du lịch
Trong thời gian qua, Đảng, Nhà nước ta đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo về thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia, tận dụng những thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Tiêu biểu là Nghị quyết 52-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết 50/NQ-CP của Chính phủ về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, trong đó nêu rõ định hướng tập trung phát triển một số ngành, lĩnh vực ưu tiên có mức độ sẵn sàng cao trong đó có du lịch số.
Đối với lĩnh vực du lịch, sau đại dịch Covid-19, để giúp ngành Du lịch phục hồi và phát triển trong tình hình mới, Chính phủ ban hành Nghị quyết 82/NQ-CP ngày 18/5/2023 về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu đẩy nhanh phục hồi, tăng tốc phát triển du lịch hiệu quả, bền vững. Trong đó, Chính phủ giao Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xây dựng hệ sinh thái du lịch thông minh, hỗ trợ công tác quản lý nhà nước, kinh doanh dịch vụ du lịch, nâng cao trải nghiệm du khách. Chỉ thị 08/CT-TTg ngày 23/02/2024 của Thủ tướng Chính phủ về phát triển du lịch toàn diện, nhanh và bền vững thời gian tới yêu cầu các địa phương triển khai chuyển đổi số du lịch đồng bộ với nội dung chuyển đổi số do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì thực hiện.
Những chính sách thuận lợi phát triển chuyển đổi số trong du lịch sẽ góp phần thúc đẩy ngành phát triển (Ảnh minh họa. Nguồn: TITC)
Đặc biệt, vừa qua, ngày 22/12/2024 Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Nghị quyết nêu rõ quan điểm chỉ đạo “Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là đột phá quan trọng hàng đầu, là động lực chính để phát triển nhanh lực lượng sản xuất hiện đại, hoàn thiện quan hệ sản xuất, đổi mới phương thức quản trị quốc gia, phát triển kinh tế - xã hội, ngăn chặn nguy cơ tụt hậu, đưa đất nước phát triển bứt phá, giàu mạnh trong kỷ nguyên mới”.
Một trong những mục tiêu quan trọng mà Nghị quyết 57 đặt ra đến năm 2030 là “Quản lý nhà nước từ Trung ương đến địa phương trên môi trường số, kết nối và vận hành thông suốt giữa các cơ quan trong hệ thống chính trị. Hoàn thành xây dựng, kết nối, chia sẻ đồng bộ cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu các ngành; khai thác và sử dụng có hiệu quả tài nguyên số, dữ liệu số, hình thành sàn giao dịch dữ liệu. Phát triển Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số, công dân số, công nghiệp văn hoá số đạt mức cao của thế giới. Việt Nam thuộc nhóm các nước dẫn đầu về an toàn, an ninh không gian mạng, an ninh dữ liệu và bảo vệ dữ liệu”.
Phát biểu chỉ đạo tại Đại hội đại biểu lần thứ nhất của Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh tầm quan trọng của dữ liệu trong kỷ nguyên số, cụ thể là: “Chúng ta đang sống trong kỷ nguyên số, nơi dữ liệu đã trở thành tài nguyên, tư liệu sản xuất quan trọng, là một loại “dầu mỏ” mới, thậm chí là “máu’’ của nền kinh tế số. Chuyển đổi số, với dữ liệu là trung tâm, đang làm thay đổi căn bản cách chúng ta sống, làm việc và phát triển”. Tổng Bí thư đánh giá: “Việc quản trị và khai thác dữ liệu còn nhiều bất cập, như nhận thức về vai trò của dữ liệu chưa đầy đủ, hạ tầng dữ liệu còn phân tán, thiếu kết nối; nguồn nhân lực chất lượng cao về dữ liệu còn thiếu; khung pháp lý chưa hoàn thiện, đặc biệt là trong các lĩnh vực như bảo mật dữ liệu, bảo vệ quyền riêng tư và dữ liệu cá nhân; an ninh, an toàn dữ liệu còn nhiều thách thức” và “Đặc biệt, chúng ta cần nhận thức rõ: quản trị dữ liệu không chỉ là vấn đề chính sách, mà còn là vấn đề công nghệ. Không có công nghệ, chúng ta không thể thu thập, lưu trữ, xử lý, phân tích và chia sẻ dữ liệu một cách hiệu quả và an toàn. Việt Nam đã có nhiều nỗ lực ứng dụng các công nghệ tiên tiến trong quản trị dữ liệu, đặc biệt là trong lĩnh vực Chính phủ điện tử và chuyển đổi số. Các nền tảng như cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu số về các dịch vụ công trực tuyến đã giúp cải thiện đáng kể việc khai thác và quản lý dữ liệu”.
Những định hướng, tầm nhìn chiến lược đó đặt ra cho ngành Du lịch yêu cầu cấp bách cần thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số nhằm phục vụ công tác quản lý nhà nước, kinh doanh dịch vụ du lịch và nâng cao trải nghiệm du khách, tạo lập nền tảng để hình thành hệ sinh thái du lịch thông minh trong ngành Du lịch, tạo sự kết nối liên thông đồng bộ, thống nhất từ Trung ương đến địa phương.
Những kết quả quan trọng trong xây dựng hệ sinh thái du lịch thông minh
Với vai trò là đơn vị chuyên trách về ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số, trong những năm qua, Trung tâm Thông tin du lịch đã chủ động tham mưu Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam báo cáo cấp có thẩm quyền ban hành nhiều chính sách mới về thúc đẩy chuyển đổi số trong ngành Du lịch.
Sơ đồ tổng quan hệ sinh thái chuyển đổi số trong ngành du lịch
Ngay từ năm 2018, căn cứ Chỉ thị số 16/CT-TTg ngày 04/5/2017 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường năng lực tiếp cận cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4, Trung tâm Thông tin du lịch đã tham mưu lãnh đạo Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam báo cáo lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1671/QĐ-TTg ngày 30/11/2018 về việc phê duyệt "Đề án tổng thể ứng dụng công nghệ thông tin trong lĩnh vực du lịch giai đoạn 2018-2020, định hướng đến năm 2025". Đây là cơ sở để ngành Du lịch đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin phát triển hệ sinh thái du lịch thông minh, tạo môi trường cho cộng đồng, các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo phù hợp với xu hướng của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4, góp phần thúc đẩy tăng trưởng và nâng cao năng lực cạnh tranh của du lịch Việt Nam.
Năm 2022, Trung tâm Thông tin du lịch đã tham mưu lãnh đạo Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam trình lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phê duyệt Đề án "Ứng dụng công nghệ của công nghiệp 4.0 để phát triển du lịch thông minh, thúc đẩy du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn". Đề án là cơ sở để ngành Du lịch triển khai ứng dụng công nghệ của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư phát triển hệ sinh thái du lịch thông minh tại Việt Nam, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách du lịch trong thời đại số, hỗ trợ kết nối hiệu quả giữa cơ quan quản lý nhà nước về du lịch, doanh nghiệp, khách du lịch và các chủ thể liên quan. Phát triển du lịch thông minh đảm bảo tính chuyên nghiệp, hiện đại, góp phần nâng cao năng lực phát triển của du lịch Việt Nam, đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, đảm bảo phát triển bền vững và hội nhập quốc tế.
Thời gian qua, để phát triển hệ sinh thái du lịch thông minh đồng bộ, thống nhất theo chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết 82/NQ-CP, Chỉ thị 08/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ, Trung tâm Thông tin du lịch đã tập trung xây dựng và đưa vào vận hành các nền tảng số dùng chung cốt lõi trong toàn ngành du lịch nhằm 3 mục tiêu quan trọng: (1) Hỗ trợ công tác quản lý từ Trung ương đến cơ sở; (2) Hỗ trợ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp; và (3) nâng cao trải nghiệm của khách du lịch.
- Hệ thống cơ sở dữ liệu du lịch Việt Nam: Hệ thống được xây dựng, phát triển toàn diện thống nhất trên phạm vi toàn quốc, nhằm phục vụ công tác quản lý nhà nước về du lịch từ Trung ương đến địa phương, với nhiều cơ sở dữ liệu thành phần như doanh nghiệp lữ hành, cơ sở lưu trú, hướng dẫn viên, khu/điểm du lịch, điểm mua sắm, nhà hàng, điểm vui chơi giải trí, nhân lực du lịch... Hệ thống được khai thác, kết nối, đồng bộ các cơ sở dữ liệu gắn với cải cách hành chính, nâng cao năng lực quản trị nhà nước dựa trên công nghệ hiện đại, xác định dữ liệu làm nền tảng phát triển chính phủ số, kinh tế số, xã hội số.
- Phần mềm báo cáo thống kê du lịch từ Trung ương đến cơ sở: hỗ trợ các địa phương, doanh nghiệp trong ngành du lịch thực hiện chế độ báo cáo thống kê định kỳ và đột xuất theo quy định tại các Thông tư của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.
- Ứng dụng du lịch quốc gia “Du lịch Việt Nam - Vietnam Travel”: đây là nền tảng số tích hợp đa dịch vụ nhằm hỗ trợ toàn diện du khách với nhiều tiện ích như: tra cứu thông tin điểm đến, sản phẩm, dịch vụ du lịch; bản đồ số du lịch; đặt vé máy bay, đặt phòng, mua vé tham quan; quản lý chương trình du lịch; phản ánh tới cơ quan chức năng...
- Thẻ Việt - Thẻ du lịch thông minh: được phát triển với công nghệ hiện đại, an toàn, bảo mật, hỗ trợ du khách giao dịch, thanh toán không dùng tiền mặt một cách an toàn, thuận tiện, nhanh chóng theo chủ trương chung của Chính phủ.
- Ứng dụng “Quản trị và Kinh doanh du lịch”: hỗ trợ các doanh nghiệp cung cấp sản phẩm, dịch vụ du lịch kết nối với khách hàng, thiết lập điểm chấp nhận thanh toán trực tuyến, cung cấp sản phẩm, kết nối với cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực du lịch.
Du khách trải nghiệm Hệ thống vé điện tử tại Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch (Ảnh: TITC)
- Hệ thống vé điện tử “Trực tuyến - Liên thông - Đa phương thức”: được thiết kế để áp dụng tại các khu di tích, bảo tàng, điểm du lịch, giúp kiểm soát tối ưu quy trình quản lý vận hành bán vé, soát vé; giảm tối đa thời gian chờ đợi của du khách khi vào cửa; các đoàn khách đông chỉ cần 01 vé duy nhất cho cả đoàn... Hiện nay, Trung tâm Thông tin du lịch đã hỗ trợ triển khai hệ thống vé điện tử tại nhiều điểm du lịch tiêu biểu như Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Bảo tàng Lịch sử Quốc gia, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch, đền Quán Thánh, ngôi nhà di sản số 87 phố Mã Mây, di tích số 22 phố Hàng Buồm...
- Hệ thống Thuyết minh đa phương tiện (Multi-media Guide): được thiết kế để có thể áp dụng cho các điểm du lịch, di tích, bảo tàng có nhu cầu thuyết minh giới thiệu thông tin cho khách tham quan thông qua text, giọng đọc, hình ảnh, video clip sinh động. Hệ thống thuyết minh này được tích hợp trong ứng dụng “Du lịch Việt Nam - Vietnam Travel” để tạo thuận lợi nhất cho khách du lịch sử dụng trong quá trình đi tham quan.
Cùng với việc xây dựng các nền tảng số dùng chung, Trung tâm đã xây dựng tài liệu “Hướng dẫn chuyển đổi số trong ngành Du lịch” và triển khai nhiều lớp tập huấn hỗ trợ các địa phương trên toàn quốc thực hiện chuyển đổi số. Đây là bước đi nhằm chuẩn hóa nội dung, hướng dẫn, quy trình thực hiện để các địa phương, điểm đến, doanh nghiệp có thể nghiên cứu, áp dụng tại đơn vị.
Giải pháp đẩy mạnh chuyển đổi số ngành du lịch trong thời gian tới
Trên cơ sở những kết quả đã đạt được, trong thời gian tới, Trung tâm Thông tin du lịch sẽ tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số phục vụ quản lý nhà nước và xúc tiến quảng bá du lịch. Duy trì và phát triển hệ thống các cơ sở dữ liệu về du lịch.
Giao diện website vietnam.travel xúc tiến quảng bá du lịch Việt Nam ra nước ngoài
Duy trì và phát triển các nền tảng số dùng chung, cốt lõi của ngành du lịch như Hệ thống cơ sở dữ liệu ngành Du lịch, Hệ thống báo cáo thống kê từ Trung ương đến địa phương, Nền tảng số quốc gia “Quản trị và kinh doanh du lịch”, Ứng dụng du lịch quốc gia “Du lịch Việt Nam - Vietnam Travel” và Thẻ du lịch thông minh.
Đặc biệt là sẽ đẩy mạnh hợp tác với các ngành, lĩnh vực liên quan như thương mại, y tế, nông nghiệp, đường sắt, hàng không... để kết nối dữ liệu, kết nối các ứng dụng/nền tảng, phát huy vai trò du lịch là ngành kinh tế tổng hợp, thúc đẩy các ngành, lĩnh vực khác cùng phát triển.
Đồng thời, tiếp tục nghiên cứu, áp dụng các công nghệ mới trong việc ứng dụng hỗ trợ xúc tiến, quảng bá du lịch trên môi trường số phù hợp với xu hướng mới, đẩy mạnh truyền thông, quảng bá du lịch Việt Nam trên các website và mạng xã hội của Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam.
Trung tâm Thông tin du lịch
