Phát huy giá trị di tích quốc gia đặc biệt đền Cửa Ông (Quảng Ninh)
Tượng Đức Ông Trần Quốc Tảng được di chuyển lên vị trí đồi cao.
Thời gian qua, TP Cẩm Phả đầu tư nâng cấp nâng tầm giá trị của khu di tích đền Cửa Ông. Từ năm 2015 đến nay, thành phố đã triển khai các hạng mục trong quy hoạch chi tiết di tích đền Cửa Ông với mức đầu tư hơn 600 tỷ đồng. Trong đó, phục dựng lại khu vực đền Trung tại vị trí chân đền Thượng, hướng ra vịnh Bái Tử Long, từ đó, hình thành cụm di tích với 3 ngôi đền Hạ, Trung, Thượng theo độ cao tăng dần từ Đông sang Tây. Đây chính là điểm nhấn của khu di tích. Bên cạnh đó, tượng Đức Ông Trần Quốc Tảng được di chuyển lên vị trí đồi cao, với tầm nhìn thoáng đãng, hướng thẳng ra Vịnh Bái Tử Long; đồng thời xây dựng bức phù điêu lớn tôn vinh công đức các vị nhân thần được thờ tại đền Cửa Ông.
Song song với đó, nhiều hạng mục như: Đường giao thông từ quốc lộ 18A đến chân cầu Vân Đồn 1 để tránh ùn tắc giao thông, hệ thống điện chiếu sáng, tiểu cảnh, cây xanh, bồn hoa xung quanh khu vực di tích, sân lễ hội, mở rộng đường lên đền Thượng, lầu chuông, nhà bia ghi chứng tích... đã được hoàn thiện. Hiện, thành phố đang khắc phục một số vị trí có nguy cơ sạt lở phía dưới chân tượng Đức Ông Trần Quốc Tảng, trồng thêm cây cảnh trong và ngoài khuôn viên di tích, bố trí bãi đỗ xe phục vụ du khách. Qua đó, không gian khu di tích khang trang, khoáng đạt, sạch đẹp. Điều này không chỉ nhằm bảo tồn, tôn tạo và phát huy những giá trị lịch sử mà còn phục vụ nghiên cứu, giáo dục và quảng bá văn hoá. Đây cũng là điểm đến thú vị cho du khách tham quan, tìm hiểu ý nghĩa, giá trị của khu di tích. Ngoài ra, thành phố đang tích cực triển khai dự án công viên ven biển, dự kiến sẽ được đưa vào sử dụng trước Tết Nguyên đán 2020, góp phần tạo nên cảnh quan xanh - sạch - đẹp cho di tích.
Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt đền Cửa Ông là điểm du lịch tâm linh thu hút đông đảo đến tham quan. Do đó, công tác quản lý nhằm đảm bảo văn minh, an toàn, lịch sự tại di tích được TP Cẩm Phả đặc biệt chú trọng. Thành phố luôn bố trí lực lượng phân luồn giao thông, hướng dẫn du khách thực hiện nghi lễ tại đền, đảm bảo an ninh trật tự. Đồng thời, lắp đặt hệ thống camera giám sát an ninh tại các khu vực thờ tự, bố trí địa điểm đặt hòm tiền lễ đảm bảo mỹ quan, thường xuyên phát trên loa tuyên truyền nhân dân nghiêm túc thực hiện nội quy khi vào lễ bái tại đền. Giá vé gửi xe được niêm yết, công khai, đúng theo quy định. Các điểm kinh doanh xung quanh khu vực đền được quy hoạch tập trung, ký cam kết thực hiện ứng xử văn minh trong kinh doanh, đảm bảo an toàn thực phẩm. Thành phố rà soát triệt để những đối tượng có khó khăn, tàn tật, mắc bệnh tâm thần... lai vãng trên địa bàn phường để kịp thời xử lý, đảm bảo không có hiện tượng ăn xin tại khu vực đền. Nhiều năm nay, đền đã xây dựng đội ngũ hướng dẫn viên thuyết minh giới thiệu về di tích; bố trí cán bộ, nhân viên làm việc tại đền đều là người dân địa phương; thường xuyên tập huấn các kỹ năng phục vụ, cung cấp tài liệu giới thiệu về đền. Đồng thời, bố trí nơi mượn quần áo miễn phí ngay tại cổng đền phục vụ du khách nhằm đảm bảo tính tôn nghiêm. Vì vậy, mặc dù thu hút đông đảo du khách thập phương tới chiêm bái, nhất là vào những tháng đầu năm, song khu vực đền luôn đảm bảo an toàn, trật tự, sạch đẹp. Các hoạt động mê tín được bài trừ. Đền Cửa Ông trở thành điểm sáng trong cả nước về công tác quản lý di tích.
Mới đây, TP Cẩm Phả đã thành lập Ban Quản lý Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt đền Cửa Ông - Cặp Tiên. Theo đó, Ban sẽ xây dựng quy hoạch, kế hoạch dài hạn 5 năm và hằng năm về quản lý, bảo tồn, phát huy giá trị di tích; đảm bảo an ninh trật tự, vệ sinh môi trường, phòng chống cháy nổ; xây dựng kế hoạch đầu tư xây dựng, tu bổ, tôn tạo di tích. Ban cũng sẽ tổ chức các hoạt động nghiên cứu, khảo cổ, sưu tầm phát huy giá trị di tích, quản lý nguồn thu phát sinh trong khu di tích theo quy định, thực hiện tuyên truyền, quảng bá, giới thiệu di tích. Ban Quản lý Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt đền Cửa Ông - Cặp Tiên là bộ máy hoạt động độc lập, chuyên biệt, bài bản thực hiện các nhiệm vụ quản lý khu di tích, đồng thời phối hợp với các đơn vị liên quan đảm bảo an ninh trật tự, vệ sinh môi trường, quản lý tài sản... thay thế cho bộ máy kiêm nhiệm của phường Cửa Ông trước đây. Việc thành lập Ban sẽ góp phần bảo vệ, giữ gìn, phát huy giá trị cũng như nâng tầm di tích lịch sử quốc gia đặc biệt đền Cửa Ông - Cặp Tiên.