Về Khu chứng tích chiến tranh rừng tràm Bang Biện Phú - An Giang
Một góc Khu chứng tích chiến tranh rừng tràm Bang Biện Phú và Đền thờ anh hùng liệt sĩ, người có công, xã Vĩnh Phong. Ảnh: Phạm Hiếu
Nơi tố cáo tội ác chiến tranh
Tháng 7/1954, sau khi Hiệp định Genève được ký kết, miền Nam tạm thời dưới quyền kiểm soát của lực lượng Liên hiệp Pháp. Sau khi được dựng lên bởi đế quốc Mỹ, chính quyền Ngô Đình Diệm xác định vùng U Minh Thượng là căn cứ cách mạng vững chắc, vùng kháng chiến mạnh mẽ của Tây Nam bộ, Nhân dân đều theo cách mạng do đó phải dùng chính sách “Dĩ cộng diệt cộng” ngay từ đầu. Tháng 2/1955, Ngô Đình Diệm thành lập đặc khu An Phước và quận An Phước, bổ nhiệm tên thiếu tá Lâm Quang Phòng làm đặc khu trưởng kiêm quận trưởng.
Để đàn áp phong trào đấu tranh cách mạng của Nhân dân, chúng thành lập trại giam An Phước trên nền nhà cũ của địa chủ Bang Biện Phú. Phía sau trại giam có nhiều ao lớn nhỏ, có khu rừng tràm hơn 100ha, xung quanh đắp bờ thành cao, có rào dây chì gai nhiều lớp, với diện tích 20m2, chúng nhốt khoảng 100 người, nhà trại được đào sâu xuống 2m, nước lúc nào cũng ngập đến đầu gối. Trong khoảng 3 năm (từ tháng 4/1955 đến năm 1957), địch đã mở nhiều cuộc càn quét khủng bố, bắt giam cầm hơn 10.000 lượt cán bộ, chiến sĩ cách mạng và những người yêu nước, trong đó có hơn 1.500 người đã bị giết hại tại đây.
Trong trại giam, địch dùng đủ mọi cực hình tra tấn dã man hòng lung lạc ý chí của những người cộng sản yêu nước như cho uống nước xà bông, nước vôi, treo ngược lên nóc nhà, chạy điện, nướng cây sắt đỏ đâm vào người cho đến chết… Hằng đêm, chúng đem vài chục người đi thủ tiêu với các hình thức giết người tàn bạo nhất. Có những lúc, chúng tổ chức giết hại tập thể từ 30 - 60 người. Ngoài những cực hình tra tấn dã man trên, bọn Lâm Quang Phòng và Cái Văn Ngà còn áp dụng các hình thức tra tấn thời trung cổ để hành hạ tù nhân.
Chúng dùng bồn nước cũ (khoảng 10m2) của địa chủ Bang Biện Phú làm nơi nhốt người. Trong một báo cáo của Tổng Giám đốc an ninh ngày 14/8/1956 có đoạn viết “Gần Bộ Chỉ huy ở Chắc Băng, trong một cái đìa lớn đã có tới 200 người bỏ thây”, xác người thối rã hòa vào nước tràm biến thành màu xanh đen, khi đìa cạn, mùi hôi tanh ghê tởm xông lên làm dân chúng nơi đây phải tản cư đi nơi khác…
Địa chỉ đỏ
Theo Bí thư Đảng ủy xã Vĩnh Phong Nguyễn Chí Thanh, ngày ấy, dù phải chịu mọi loại hình tra tấn dã man, hy sinh tính mạng, nhưng với tinh thần cách mạng kiên cường, bất khuất của những chiến sĩ cộng sản, những người yêu nước kiên quyết không đầu hàng, không khai báo, họ vẫn hiên ngang trước kẻ thù với tư thế của người chiến thắng, luôn vững tin vào sự lãnh đạo của Đảng, của Bác Hồ...
Ngày nay, để ghi nhớ, biết ơn công lao to lớn với cách mạng của các anh hùng liệt sĩ, các thương binh, bệnh binh, người có công đã chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì bình yên, hạnh phúc của Nhân dân, vào trung tuần tháng 5/2023, tỉnh Kiên Giang cũ (nay là An Giang) đã khởi công xây dựng Khu chứng tích chiến tranh rừng tràm Bang Biện Phú và Đền thờ anh hùng liệt sĩ, người có công; khánh thành năm 2024.
Khu chứng tích có diện tích 4ha. Đây là điểm di tích đặc biệt lưu giữ giá trị một giai đoạn lịch sử hào hùng, bi tráng của miền Tây Nam bộ. Đền thờ anh hùng liệt sĩ, người có công là công trình chính với không gian 2 bên thờ liệt sĩ, gian giữa thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh. Hình thức, quy mô kiến trúc hợp thành một chỉnh thể không gian thiêng liêng. Toàn bộ khuôn viên của công trình được xây dựng khang trang, sạch, đẹp, với hệ thống chiếu sáng, cây xanh, hoa, kiểng, ao sen… Đặc biệt là tượng đồng Chủ tịch Hồ Chí Minh cao lớn, bao dung, mang biểu tượng “Miền Nam yêu quý luôn ở trong trái tim tôi” đầy cảm xúc…
“Chiến tranh đã lùi xa, đất nước thống nhất, Khu chứng tích chiến tranh rừng tràm Bang Biện Phú và Đền thờ anh hùng liệt sĩ, người có công như một ngôi nhà chung, quy tụ hồn thiêng các bậc tiền nhân, các cô chú, anh chị có công với quê hương, đất nước đã ngã xuống. Nơi đây cũng nhắc nhở chúng ta về những cán bộ, chiến sĩ cách mạng và Nhân dân yêu nước đã “Sống kiên cường, dũng cảm hy sinh oanh liệt”; nhắc chúng ta phải sống, chiến đấu, học tập, lao động sao cho xứng đáng với những hy sinh của bậc cha anh, nhất là trong xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp…”, ông Nguyễn Chí Thanh nói.
Phạm Hiếu
