Ðộng Thiên Ðường được các chuyên gia của Hiệp hội Hang động Hoàng gia Anh khám phá năm 2005 và theo nhận định của họ, đây là hang động đẹp hơn nhiều so với động Phong Nha và  Tiên Sơn trong khu vực. Kết quả thám hiểm gần đây nhất cho thấy, đây là một động khô không có sông ngầm chảy qua và độ dài lên tới 31 km, độ dài có thể được xem là kỷ lục với một hang động các-tơ. Ðộng nằm trong phân khu rừng phục hồi sinh thái, cách thành phố Ðồng Hới khoảng 60 km về phía Tây Bắc, thuộc vùng lõi núi đá vôi của Di sản thiên nhiên thế giới Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng. 

Ði từ nhánh tây đường Hồ Chí Minh đoạn km 16 vào đến động khoảng bảy km, du khách phải đi bộ 300 m nữa qua đoạn đường với nhiều bậc lên xuống băng qua triền núi đá sắc cạnh và những tán rừng rậm rạp trên núi đá vôi mới đến cửa động. Nằm trong một lèn đá cao, cửa động khá nhỏ so với sự kỳ vĩ và hoành tráng ở bên trong. Lối dốc nhỏ  gần 20 m đưa du khách xuống lòng động được tạo nên từ vô vàn thạch nhũ to tròn, hai bên có nhiều cột thạch nhũ khác được xếp chồng như đang xô đẩy lên nhau. Lòng động khá rộng với nền đất dẻo, bằng phẳng và nhiệt độ lòng hang khá mát chỉ khoảng 18 - 200C so với nắng nóng mùa hè bên ngoài.

 Ðứng giữa lòng động, dưới ánh sáng của những ngọn đèn rọi chiếu, du khách sẽ khó tránh được cảm giác choáng ngợp bởi vẻ đẹp huyễn hoặc, kỳ bí và tráng lệ của một thiên đường nhũ đá như những tác phẩm nghệ thuật đặc sắc đầy ngẫu hứng mà thiên nhiên đã dựng lên qua hàng triệu triệu năm vận động, biến đổi của địa chất. Lòng động có bề rộng  khoảng 200 m và trần động cao hơn 100 m, thoải mái cho đông đảo du khách tham quan, chiêm ngưỡng. Trong không gian thoáng đạt đó, rủ xuống từ vòm động và nhô lên trên mặt đất là những cột, những khối thạch nhũ và măng đá kỳ ảo, lộng lẫy, đa dạng hình thù. Mỗi khối thạch nhũ mang một vẻ đẹp khác nhau mà ở đó du khách có thể hình dung ra các khuôn hình phong phú theo trí tưởng tượng của mình. Kia là hình ảnh đôi tình nhân hóa đá tay trong tay, đây lại là những đám long, ly, quy, phượng, hổ, voi, cá sấu và vô vàn con thú nhỏ đang rùng rùng trượt xuống. Vào sâu hơn trong động là nhiều thớ đá thoai thoải, hun hút phân bậc khiến khách dễ liên tưởng về những thửa ruộng bậc thang vùng Tây Bắc. Giữa động lại là một vùng bằng phẳng chia ô như những cánh đồng lúa nước miền xuôi nhìn từ trên cao. Lại có nhiều cột thạch nhũ nhô lên mang dáng hình thon thả của các tháp Chăm đẹp huyền bí trên nền trời thăm thẳm. Khi có ánh sáng rọi vào, những thạch nhũ rạng ngời, lung linh, nhấp nháy những tia sáng phản chiếu nhiều sắc mầu. Ở khu động bên trong, vòm hang cao vọt lên cả trăm mét với nhiều thạch nhũ khối, cột, trong đó có các bãi rộng với hàng chục nhũ đá cao từ 3 cm đến 60 cm trên nền hang như những tượng Phật được tạo hóa sắp đặt sinh động theo triết lý nhân sinh nhà chùa, có cả các cột nhũ lớn tựa hình Phật Bà Quan Âm tọa trên tòa sen đang dõi ánh mắt bao dung, nhân từ nhìn xuống.

Theo các hướng dẫn viên, vùng động nằm trong cùng mà chỉ có các nhà thám hiểm đã đặt chân đến còn có một đám thạch nhũ rất lạ lùng, chưa từng thấy có ở động Tiên Sơn và Phong Nha. Ðám thạch nhũ này có dạng hạt mầu trắng bạc, tròn và to như những đồng tiền, xếp ngay ngắn cạnh nhau trên một triền đá rộng và có thể nhặt lên được từng hạt. Xa hơn nữa có một sân đá với vô vàn viên thạch nhũ cỡ hòn bi tách rời và xếp ngay ngắn bên nhau. Theo tài liệu của Hiệp hội Hang động thế giới thì những viên thạch nhũ của động Thiên Ðường chưa từng thấy ở hang động nào trên thế giới. Một điểm độc đáo nữa là sâu trong lòng động có các dãy thạch nhũ cao khoảng 60 cm nằm vuông góc với nhau bên một mái đá làm thành nơi chứa nước tự nhiên tuyệt đẹp, trong vắt và ngọt lịm như hồ nước của thiên đường đang chờ đợi những nàng tiên xuống tắm. Các nhà thám hiểm hang động người Anh cũng cho biết, càng đi vào sâu trong động Thiên Ðường càng dễ thở do có nhiều giếng trời thông từ đỉnh núi xuống nên không khí được luân chuyển liên tục. Họ cũng phát hiện trong phần sâu 26 km của hang động mới khám phá hiện vẫn còn một số loài sinh vật nhỏ bé sinh sống và chưa biết xếp chúng vào loài nào.

Khai thác vẻ đẹp và sự độc đáo của động Thiên Ðường, tỉnh Quảng Bình vừa qua đã tiến hành đầu tư tôn tạo, đưa một phần khu vực động đi vào hoạt động phục vụ du lịch từ tháng 9-2010. Hiện tại, du khách có thể tham quan động theo tua du lịch nối khu nghỉ dưỡng biển cao cấp Sun Spa Resort  với động Thiên Ðường và thăm di tích lịch sử Hang Tám Cô. Hy vọng với tua du lịch sinh thái, thám hiểm hang động và về nguồn nêu trên, lượng du khách đến với Quảng Bình sẽ ngày càng tăng mạnh trong thời gian tới.