Gotland (Thụy Điển) - Chốn thần tiên Bắc Âu
Ngày nay, thành cổ Visby – thủ phủ hơn ngàn năm tuổi của Gotland và phong cảnh thiên nhiên tuyệt vời trên đảo thường được ví von là thế giới thần tiên còn nguyên vẹn của Bắc Âu.
Visby, màu hoa trên ngói cổ
Phà cập cảng Visby, du khách bắt đầu háo hức khám phá thủ phủ được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới này. Visby có cấu trúc đô thị điển hình thời Trung cổ với nhà thờ lớn ở trung tâm, một hệ thống giao dịch thương mại, nhà dân, kho thóc, và một hệ thống tường thành kiên cố bằng đá vôi dài 3,4 km bọc xung quanh.
Cửa thành ở phía Bắc, Đông và Nam đều có đường dẫn từ vách đá xuống bến cảng, tạo cho cảnh quan Visby nét đặc trưng riêng. Đó là các con đường lát gạch lát sỏi đột nhiên có thể trở nên rộng hoặc hẹp một cách bất ngờ.
Gotland còn được mệnh danh là Thành phố hoa hồng, bởi trên khắp tường thành lúc nào hoa hồng cũng nở rộ và khoe sắc với nhiều loài khác nhau. Hoa hồng leo quanh co theo những con đường hoặc uốn lượn theo những bậc thang, hoa hồng bụi mọc hai bên những con dốc thoai thoải, hồng tỉ muội chi chít bông nở triền miên len lỏi trong một không gian phố, ngõ hẹp bình yên. Những khung cửa sổ cổ kính cũng quấn quýt hoa hồng, những cánh cổng và tường hoa san sát nhau, rực rỡ mà tĩnh lặng.
Thời Trung cổ, Visby có nhiều nhà thờ hơn bất cứ thị trấn nào khác của Thụy Điển. Ngoài ra, nơi đây còn hơn 200 tòa nhà được xây dựng bằng đá vôi từ cách đây gần cả ngàn năm với kiến trúc, kích thước tương đối giống nhau còn sót lại cho đến nay.
Phía Đông của thị trấn Visby là những ngôi nhà gỗ nhỏ xây dựng trong thập niên 1740 vẫn đang được bảo tồn nguyên vẹn. UNESCO cũng ghi nhận Visby là thị trấn Trung cổ được bảo tồn tốt nhất thế giới.
Cách hay nhất để khám phá vẻ đẹp Visby là vào thưởng thức ẩm thực tuyệt vời tại các nhà hàng, quán rượu, cà phê cổ kính nằm trải dài trên các con phố cổ lát sỏi, đá hình vuông, hoặc ngồi trên lưng ngựa và xe ngựa rong ruổi vài dặm đường.
Dù chỉ có gần 60 ngàn dân, Gotland vẫn có hẳn một trường đại học và các hoạt động văn hóa, triển lãm nghệ thuật được tổ chức thường xuyên. Nếu đặt chân đến hòn đảo này vào đúng giữa tháng Tám, lúc diễn ra tuần lễ festival Trung cổ, du khách sẽ được trở lại không gian của thế kỷ XIII.
Người dân Gotland có ý thức rất cao về việc bảo tồn những giá trị văn hóa lịch sử của họ. Trong vòng một tuần, tất cả dân thị trấn cùng nhau diện trang phục của thế kỷ XIII rồi tình nguyện vào vai thợ rèn, thợ làm bánh, thợ kim hoàn xưa để biểu diễn cho khách du lịch xem với niềm tự hào và hiểu biết sâu sắc về lịch sử dân tộc Viking.
Mở đầu lễ hội sẽ là cảnh toàn dân trong thị trấn với tóc tai, quần áo, giày dép, công cụ làm việc, nhạc cụ xưa vừa đi diễu hành vừa chơi nhạc qua các phố cổ. Chính quyền cũng may các bộ quân phục xưa cho các chàng trai trẻ để tham gia buổi đánh trận giả theo kiểu thời Trung cổ rất sống động và hấp dẫn.
Tại quảng trường trung tâm, các lều ở thời kỳ loạn lạc cách đây cả ngàn năm được dựng lên y như thật. Mỗi một lều mang một chủ đề tái hiện lại đời sống thời ấy: Có lều của gia đình chuyên làm pho mát, lều của nhà rèn kiếm, lều của nhà sản xuất bột mì…
Kiểu “viện bảo tàng ngoài trời” này làm du khách rất hào hứng khám phá lịch sử Viking, nhất là khi được trực tiếp tham gia các trò chơi khơi lại cuộc sống thường nhật của người Viking xưa kia, từ việc bắn cung đến ném rìu, rồi cách săn bắt cá hoặc cách làm bánh, nấu nướng… Đến khoảng 6 giờ chiều là thời điểm cao trào nhất trong những ngày hội khi các chàng trai khôi ngô tuấn tú diễn lại cảnh đánh trận cách đây hàng chục thế kỷ.
Tháng Tám Bắc Âu, trời sáng đến gần 11 giờ đêm, dân địa phương lẫn du khách sau khi hết các tiết mục biểu diễn còn lang thang qua các quán ăn, tiệm cà phê giao lưu, trò chuyện rôm rả.
Vẻ đẹp tĩnh lặng
Khí hậu trên đảo Gotland ôn hòa bậc nhất Thụy Điển, phong cảnh lại đa dạng xinh đẹp. Người mê golf, dân thích câu cá hay những ai thích đạp xe đi ngắm biển, hồ, nông thôn đều có thể ở lại đảo hằng tuần mà không chán.
Ngoài festival Trung cổ thì đảo Gotland còn nổi tiếng với dải cột đá vôi ven biển có những hình thù kỳ lạ. Cách đây cả triệu năm, mực nước biển cao hơn bây giờ vài trăm mét và bao phủ toàn bộ đảo Gotland.
Khi đó chỉ có những cột đá vôi này nằm trên mặt nước. Rồi mực nước biển hạ dần xuống, với sức mạnh của gió và cát khi thổi qua sườn các cột đá, các cột đá dần bị bào mòn ở giữa.
Bên cạnh đó Gotland Stones (bia đá tưởng niệm) cũng là di sản văn hóa đặc sắc của Gotland. Tất cả có 14 phiên bản bia đá. Bức đá tưởng niệm lớn nhất được tìm thấy tại giáo đường Buttle, cao 3,7 m.
Nghệ thuật điêu khắc trên đá được các nghệ nhân thể hiện rất sinh động, miêu tả hình ảnh các chiến binh, những hoạt động tín ngưỡng tâm linh với lối diễn đạt mạch lạc, tối giản về hình và màu. Đa số các bia đá được làm từ thế kỷ VIII.
Ngoài Visby đông vui với hơn 20 ngàn dân, Gotland còn có nhiều làng mạc chăn nuôi trồng trọt, những làng chài rải rác khắp đảo. Những làng nông nghiệp thì tràn ngập hoa lá xinh tươi với những hồ nước trong veo tĩnh lặng.
Các làng chài thì nhìn ra biển xanh như ngọc bên những cột đá vôi ấn tượng. Hằng ngày, du thuyền đưa rất nhiều du khách ghé Gotland để ngắm cảnh đảo trong một ngày, nhưng cũng có rất nhiều người, nhiều gia đình đến đây thuê nhà ở cả tháng để tận hưởng không khí trong lành và nhịp sống thanh bình, chậm rãi trên đảo.
Mùa hè, những làng nhỏ ven bãi biển đầy sỏi trắng tinh lại rộn vang tiếng trẻ em chạy nhảy, bơi lội… Vào sâu trong đảo, trong những chiếc lều nhỏ bên các hồ nước lại thấy thấp thoáng bóng người ngồi câu lặng lẽ.
Không chỉ được biết đến với vẻ đẹp trời cho và di sản ông cha để lại, Gotland còn được biết đến với những nghiên cứu và ứng dụng hiện đại trong việc sử dụng năng lượng sạch. Là hòn đảo có nắng nhiều nhất Thụy Điển và nơi có nguồn năng lượng gió dồi dào bậc nhất châu Âu, Gotland có thể tự túc nguồn điện năng vào những ngày hè đầy gió trong tháng Bảy.
Hiện nay, khi đầu tư xây dựng bất kỳ hạng mục nào, chính quyền Gotland không quên đưa các ứng dụng năng lượng sinh thái vào. Thư viện trung tâm đảo mới xây nhưng đã nổi tiếng nhờ công nghệ dùng nước biển để làm mát vào mùa hè và sưởi ấm bằng năng lượng mặt trời trong mùa đông.
Hiện thực tươi đẹp và quá khứ Trung cổ hào hùng dường như cứ đan xen, quyện lẫn vào nhau ở Gotland…/.
