Hồ Ea Kao là tên gọi được đồng bào Êđê sống gần khu vực hồ như buôn H’Ve, buôn Huê, buôn Ea Kao, buôn Cư Mblim, buôn Tơng Ju đặt theo tên của dòng suối Ea Kao - là dòng suối lớn tạo nên thắng cảnh của hồ. Hồ Ea Kao còn có ý nghĩa là hồ nước không bao giờ cạn, hồ nước dâng cao hay vùng núi có vực nước sâu.

Hồ Ea Kao được nằm trong phạm vi hành chính thuộc địa bàn xã Ea Kao, thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk với phía Đông giáp xã Ea Tiêu, phía Tây giáp xã Hoà Khánh, phía Nam giáp xã Dray Sáp (huyện Krông Ana) và phía Bắc giáp phường Ea Tam (thành phố Buôn Ma Thuột).

Muốn đến với thắng cảnh hồ Ea Kao, mời bạn đi theo lộ trình sau: Từ trung tâm thành phố Buôn Ma Thuột đi theo đường Quốc lộ 14 khoảng 4 km đến ngã ba Ea Kao, rẽ trái đi theo đường vào UBND xã Ea Kao (thành phố Buôn Ma Thuột) khoảng 8 km là bạn sẽ được tha hồ khám phá những nét huyền bí của danh thắng.

Nếu bạn ở Đà Lạt, hãy đi theo đường Quốc lộ 27, qua địa phận huyện Lắk, huyện Krông Bông và huyện C|ư Kui, tới ngã ba Hoà Bình (thành phố Buôn Ma Thuột) rẽ trái theo Quốc lộ 26, đi khoảng 5 km đến km3 của Quốc lộ 14, bạn tiếp tục rẽ trái qua trung tâm thành phố Buôn Ma Thuột khoảng 4km, rẽ vào đường Y Wang khoảng 8km là bạn sẽ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp mượt mà, đằm thắm của danh thắng Ea Kao.

Dù bạn có đi từ đâu và đi bằng phương tiện gì thì đường để đi đến khu danh thắng cũng rất thuận tiện và dễ dàng bởi khi đến với Ea Kao là bạn sẽ được cảm nhận ở đó một không khí trong lành và mát rượi. Cái thoáng mát, bao la của hồ nước đã gợi cho ta một nỗi nhớ mênh mang về cảnh đẹp sơn thủy hữu tình nơi đây. Nếu bạn đứng trên bờ hồ phía Tây để phóng tầm mắt ra bốn phía, cảnh quan hồ hiện ra với một vẻ đẹp lộng lẫy: Trời mây, hồ nước, đồi núi, ruộng đồng hoà quyện như một bức tranh thuỷ mặc. Trên bờ hồ phía Đông là một rừng cây xanh ngút ngàn, xa xa những dãy đồi, núi nhấp nhô, đôi chỗ nhô ra tạo thành những đảo nhỏ thật nên thơ. Phía Bắc bờ hồ thấp thoáng những mái nhà của đồng bào Êđê xen lẫn những cánh đồng lúa xanh ngát đang thì con gái hay như bức thảm vàng trĩu hạt mùa thu hoạch. Xa xa bên những mái nhà là những vườn cà phê, hoa nở trắng trời. Đâu đó, phía chân trời những đám mây nhởn nhơ, nghiêng mình soi bóng trên mặt hồ.

Đến với danh thắng hồ Ea Kao vào mỗi buổi sớm mai khi bình minh thức giấc bạn có thể ngắm nhìn mặt hồ với những con sóng nhỏ lăn tăn, khẽ chạy nhẹ trên mặt nước mỗi khi có cơn gió đùa vui cùng nó. Ngước mắt nhìn lên, bạn sẽ thấy đâu đó sau ánh nắng mặt trời từng giọt sương đêm long lanh, lấp lánh giấu mình trong kẽ lá, khẽ đung đưa, đung đưa. Trưa đến, khi cả rừng cây quanh hồ đã nhuộm nắng vàng thì mặt hồ lại trở lên hùng vĩ hơn, những con sóng nối đuôi nhau từng đợt, làm rung chuyển cả mặt hồ. Chiều về, rừng cây quanh hồ bỗng xẫm lại nhường chỗ cho vẻ dịu mát, trong lành. Đêm đến, mặt hồ yên ả, đặc biệt mỗi khi trăng lên mặt hồ như được gội rửa bỗng trở nên thơ mộng, huyền ảo và lung linh biết nhường nào.

Bạn có cảm thấy lạ không khi giữa một vùng cao nguyên bạt ngàn núi đồi này lại có một hồ nước rộng mênh mông, đẹp đến nao lòng người như thế. Đến với hồ Ea Kao bạn còn có thể làm gì nữa? Hãy cùng tôi du ngoạn trên chiếc thuyền nhỏ của đồng bào địa phương mà họ hay dùng để đánh cá trên hồ bạn sẽ thấy được một cách rõ nét vẻ đẹp hoàn mỹ, chi tiết của hồ. Dọc theo ven hồ về phía Đông Bắc mặt hồ như bị thu hẹp lại giữa hai eo núi hay đảo nhỏ. Nếu vượt qua vùng này bạn lại thấy hiện ra một hồ nước mênh mông, bao la mà sát ven hồ là những đàn chim én, đàn cò trắng đang thong dong tìm mồi, bơi lội đôi lúc lại bay vút lên không trung tạo nên những hình ảnh vô cùng sinh động. Sẽ thú vị hơn khi bạn mang theo một chiếc cần câu nhỏ, thả mồi câu cá với đủ các loại cá như cá chép, cá rô phi, cá lóc…

Là một danh thắng nằm ngay cạnh các buôn làng của đồng bào dân tộc bản địa nên hồ Ea Kao có lợi thế về nhiều mặt. Nếu đến đó, bạn còn được đón nhận và thưởng thức một nền văn hóa đậm chất dân tộc với những hoạt động văn hóa nghệ thuật dân gian độc đáo, cùng thưởng thức rượu cần, nghe các già làng kể khan hay xem các đội nghệ nhân biểu diễn cồng chiêng…

Hồ Ea Kao là một trong những hồ nhân tạo lớn của tỉnh Đắk Lắk có cảnh quan đẹp, không khí trong lành, mát mẻ. Hồ không chỉ có giá trị lớn về mặt thuỷ lợi, là nơi cung cấp nước tưới cho một diện tích lúa rộng lớn của xã Hoà Xuân mà còn phục vụ tưới tiêu cho một diện tích cây công nghiệp của thành phố Buôn Ma Thuột. Với một trữ lượng nước hàng năm lên đến 16 triệu khối nước, hồ đã phục vụ tưới tiêu cho 2.250 ha đất canh tác, trong đó có 580 ha lúa nước ba vụ và 1.670 ha cà phê. Bên cạnh đó còn cung cấp nước sinh hoạt cho đồng bào sống khu vực quanh hồ, phục vụ cho việc nuôi trồng thủy sản và cải tạo môi trường sinh thái. Mặt khác, hồ Ea Kao lại có cảnh quan thiên nhiên đẹp, nhiều cây xanh, hồ nước sạch, rộng lớn, lại nằm gần với trung tâm thành phố nên nơi đây thực sự có sức  hấp dẫn để phát triển du lịch. Với vẻ đẹp sẵn có của mình hồ Ea Kao thực sự là một danh thắng đầy tiềm năng về mặt du lịch và kinh tế của thành phố Buôn Ma Thuột nói riêng và của tỉnh Đắk Lắk nói chung. Vì vậy, việc khoanh vùng bảo vệ di tích danh thắng hồ Ea Kao thuộc xã Ea Kao, thành phố Buôn Ma Thuột của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Đắk Lắk là việc làm thực sự có ý nghĩa trong việc góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế  xã hội của tỉnh nhà trong giai đoạn hiện nay./.