Lễ hội Mừng Ông – Múa siêu: Nét đẹp văn hóa của ngư dân ven biển Phan Rang

Lễ hội Mừng Ông với chủ đích cầu mong cho thời tiết thuận lợi, ngư dân khai thác cá được nhiều để có cuộc sống ấm no. Nhưng trước hết, nó là sự bày tỏ lòng tri ân của ngư dân với thiên nhiên biển cả như nguồn sữa mẹ nuôi dưỡng họ. Và đó cũng là sự tri ân các “ngài cá Ông” (tức những sinh vật vĩ đại của biển cả là cá voi mà ngư dân kính trọng tôn xưng), đã từng cứu mạng họ khi gặp nạn trên sóng nước bao đời qua. Các đời vua triều Nguyễn ngày xưa vốn đã chính thức sắc phong cá Ông là Nam Hải Cự Tộc Ngọc Long thượng đẳng thần. Văn bản đến nay vẫn còn lưu lại.

Cũng như nhiều nơi khác, lễ hội Mừng Ông ở phường Đông Hải là một dịp cho những hình thức nghệ thuật như hát tuồng, hát bả trạo hồi sinh có đất diễn, góp phần bảo vệ nền văn hóa mang bản sắc dân tộc không bị mai một theo thời gian. Qua đó giúp cho giới hậu sinh hiểu được những điều hay về thời cha ông, cũng như cảm nhận được những nét đẹp mang tính nhân văn của người xưa đã thể hiện trong ý nghĩa của các tuồng tích.

Nhưng đáng lưu ý nhất là, ngoài các mục tế, hát tuồng, chèo bả trạo, đua thuyền…(giống như nhiều địa phương khác mỗi khi tổ chức), lễ hội Mừng Ông tại Đông Hải còn mang một nét khác rất đặc biệt, chính là phần mục múa siêu. Phần này hết sức lôi cuốn, với nội dung là biểu diễn bài võ Siêu Đao tuyệt kỷ trong thời gian gần hai giờ. Bài võ Siêu Đao, dân trong vùng quen gọi bằng Siêu Ông, được trình bày bởi bốn võ sĩ mặc võ phục oai nghi như bốn mãnh tướng múa bốn cây đại đao, cùng hai mươi bốn võ sinh cầm trường côn (tượng trưng cho đội hùng binh) mặc trang phục cổ. Chưa kể một vị Tổng tràng điều khiển bằng những hồi trống giục giòn giã.

Bằng những chiêu thức đao pháp vừa uyển chuyển, vừa uy vũ của tinh hoa võ Việt ngày xưa truyền lại, bài võ Siêu Đao đã phô diễn, tái hiện tính cách mạnh mẽ, hào khí và cũng rất trí tuệ của các bậc tiền nhân đi khai phá đất hoang sơ mưu cầu cuộc sống tốt đẹp. Nó mang lại hình ảnh ngoạn mục, ấn tượng và tăng khí thế hứng khởi cho người xem. Đặc biệt là, với phép sắp xếp cho đoàn tướng binh dịch chuyển theo tinh thần Bát Quái đồ hình, từ thái cực chuyển lưỡng nghi, sang tứ tượng, bài võ vừa thể hiện tính biến hóa, vừa nói lên ý nghĩa thâm sâu của triết học phương đông trong cõi nhân sinh.

Chính phần biểu diễn của bài võ Siêu Đao đã góp phần lớn làm cho chương trình lễ hội mang tính hấp dẫn. Hàng nghìn người từ các nơi trong và ngoài tỉnh đã không quản ngại xa xôi về tham dự, thưởng thức cũng như tìm hiểu lễ hội một cách hứng thú. Rất nhiều người từng có mặt với lễ hội nhiều lần, nói rằng không hề cảm thấy nhàm chán, mà ngược lại luôn cảm thấy thấy hào hứng mỗi khi xem. Có những vị khách khác đến từ tỉnh xa đã có vẻ hết sức hài lòng và tỏ ý mong muốn địa phương mình cũng được như vậy.

Với nét độc đáo, Lễ hội Mừng Ông – Múa Siêu ở Đông Hải (Phan Rang) đã góp phần làm cho du lịch tỉnh nhà phát triển. Rất nên trân trọng và cổ vũ.