Ngôi đình cổ nằm trong cây bồ đề ở Tiền Giang
Lần tìm về lịch sử, ngôi đình Tân Đông từng nhận được sự ưu ái của Thái hậu Từ Dũ vì đây là quê hương của bà. Chính vì thế, năm 1904, bà Từ Dũ đã cho dời ngôi làng từ vị trí hẻo lánh ra mảnh đất đắc địa ngày nay.
Tuy nhiên, do gặp thiên tai nên mãi đến năm 1907, ngôi đình mới được an vị tại địa điểm này. Để đảm bảo chất lượng và tính mỹ thuật, bà Từ Dũ đã cho mời thợ của Huế để vào đây thi công. Do vậy, những dấu tích chạm khắc còn sót lại trên các đầu cột kèo tại đình đều mang nét truyền thống của nhà rường Huế.
Thời kháng chiến chống Pháp, đình Tân
Đông là nơi hội họp của các chiến sĩ cách mạng. Đến giai đoạn đánh Mỹ,
đình Tân Đông bị biến thành nơi giam giữ, trấn áp các gia đình có người
thân tham gia cách mạng.
Qua lời kể của những vị cao niên còn sót lại trong làng, thời hoàng kim của ngôi đình gắn liền với những hội hè, lễ tế thu hút cả ngàn lượt người khắp cả vùng về hội tụ. Những buổi hát bội trong võ ca không chỉ diễn ra một buổi mà còn kéo dài nhiều ngày. Bò, lợn được giết mổ liên tục để làm lễ tế và khao khách tham dự. Nhưng rồi thời cuộc biến động, ngôi đình chỉ còn một dấu ấn buồn như hôm nay.
Trong số phận tàn lụi của ngôi đình, đã xuất hiện điều kì điệu. Đó chính là sự xuất hiện của những cây bồ đề bám vào ngôi đình. Trên đỉnh của ngôi đình, 3 cây bồ đề đã mọc vươn cao lên và vươn rễ cây ra để bám vào tường. Chính những rễ cây này đã trở thành cột, thành kèo chạy dọc, chạy ngang để giữ vững ngôi đình tồn tại đến hiện nay. Một số rễ chạy dài theo các rường của mái đình, tạo thành những giá đỡ song song để phần mái, cột đã mục đến 8/10 vẫn không bị sụp xuống.
Những cây bồ đề đã cứu ngôi đình khỏi sự diệt vong nhưng để trở lại thời hoàng kim như xưa vẫn là một câu chuyện dài. Trong ngôi đình hiện nay, chỉ còn 2 bàn thờ nguyên vẹn với những hoa văn chạm khắc kiểu cổ. Những câu liễn, đồ thờ cúng, sắc phong của đình đều đã không còn.
Ngôi đình vẫn còn 2 ngôi miếu nhỏ để thờ Thổ Thần và Thần Nông. Người dân trong làng vẫn thường xuyên chăm sóc 2 ngôi miếu này và cúng kiến vào các dịp lễ quan trọng trong năm.
Nhiều du khách tới đây có tâm trạng xót xa khi chứng kiến ngôi đình cổ rất đẹp và đặc biệt nhưng đang bị xuống cấp nghiêm trọng. Và chắc hẳn ai cũng mong sao sự màu nhiệm của cây bồ đề sẽ mãi giúp ngôi đình đứng vững và sự quan tâm của chính quyền sẽ trả lại cho ngôi đình một thời hoàng kim xa xưa./.
