Sản vật nấm mối Bến Tre - Đặc sản dân dã độc đáo
Nấm mối là loại nấm rất bổ dưỡng và có giá trị kinh tế cao. Những món ăn mang đậm nét dân dã đồng quê này từ nguyên liệu nấm mối đã có sức hút kỳ lạ luôn làm say lòng những thực khách phương xa. Người ta yêu mến Bến Tre không chỉ nét đẹp hoang sơ của vùng sông nước, sự hồn nhiên, đôn hậu của con người Bến Tre, văn hóa Bến Tre độc đáo, mà còn yêu mến Bến Tre qua những món ăn độc đáo được chế biến từ nguyên liệu dừa, trong đó có nấm mối.
Không giống như các loại phổ biến như nấm rơm, nấm mèo… có thể trồng quanh năm bằng meo nhân tạo, nấm mối chỉ có một mùa duy nhất trong năm và hoàn toàn phụ thuộc vào thiên nhiên. Khi những cơn mưa đầu mùa rơi xuống, gió trở mùa làm không khí bốc mùi đất ẩm, người ta gọi đây là “gió nấm”, thì mùa nấm mối lại về trên quê hương xứ dừa. Tùy theo thời tiết mà nấm mọc sớm hay trễ. Thế là đi canh nấm, giữ những chỗ nấm đã mọc từ những mùa trước để nhổ nấm cho kịp lúc.
Mùa nấm kéo dài chừng hơn một tháng, bắt đầu khoảng tháng 5 đến tháng 6 âm lịch. Nấm thường mọc ở những vườn dừa có nhiều tàu dừa mục, hoặc dưới lớp đất bùn bồi lên bờ vừa khô. Từ ụ mối nằm sâu dưới đất sẽ tiết ra meo, tùy ụ mối lớn hay nhỏ mà ổ nấm mọc nhiều hay ít. Nấm mọc lúp xúp như một đội binh, nhỏ thì như ngón tay út, lớn thì bằng ngón cái, có khi nấm mọc kéo dài cả vài mét, có khi gom lại như cái nia tròn. Tai nấm thường có màu nâu sậm, nhưng cũng có loại trắng tinh còn gọi là nấm nếp, chỉ khác màu thôi chứ chúng đều ngon cả.
Tai nấm mối thì tương tự như tai nấm rơm nhưng phần đầu thì nhọn hơn, nhỏ hơn, có màu nâu đất hoặc nâu trắng, chân nấm dài, màu trắng xám. Nấm mối rất hiếm vì mỗi năm chỉ có một mùa khoảng chừng một tháng nên nấm mối có giá trị kinh tế rất cao. Giá nấm tươi dao động trên thị trường khoảng 400.000-450.000 đồng/kg lúc vào mùa.
Nấm mối có vị ngọt và dai. Các đầu bếp chế biến thành món ăn nào cũng ngon và mang hương vị đặc trưng. Nếu có dịp, du khách hãy một lần ghé thăm quê hương xứ dừa để được thưởng thức những món ăn chế biến từ nấm mối như: nấm mối cuốn lá cách, nấm mối xào muối ớt, nấm mối xào tôm, bánh xèo nấm mối,… một đặc sản dân dã của vùng đất ba dãy cù lao này.
Người dân Bến Tre dùng nấm mối để làm nhiều món ăn cho gia đình. Được mệnh danh là xứ sở của dừa nên “bản sắc văn hóa ẩm thực” của người Bến Tre là nấu các món ăn với dừa. Ở Bến Tre, có món nấm mối um lá cách nước cốt dừa rất ngon. Thưởng thức món ăn này, du khách sẽ cảm nhận được vị béo của nước cốt dừa, vị ngọt giòn của nấm mối hòa trong vị đắng của lá cách, tạo nên một hương vị rất đặc trưng. Dù làm thành món gì thì nấm mối cũng là thứ đặc sản “thượng hạng”.
Vào những ngày Tết Đoan Ngọ (mùng 5 tháng 5 âm lịch) thì món bánh xèo nấm mối được xem là “vô địch”. Muốn tạo nên một chiếc bánh xèo nấm mối ngon thì khâu pha chế rất quan trọng, phải biết pha hỗn hợp bột vừa độ, trong bột còn có sự hiện diện của nước cốt dừa, đường, muối, hành, nghệ và đặc biệt là nấm mối. Khi chiên chín, bánh sẽ tỏa mùi thơm và chiếc bánh có màu vàng bắt mắt.
Bánh xèo nấm mối ăn với đĩa rau tươi ngon hái từ vườn nhà (cho nên yên tâm là rau sạch) cùng chén nước mắm ớt bằm cay tê đầu lưỡi. Khi thưởng thức miếng bánh xèo du khách sẽ cảm nhận được vị béo của nước cốt dừa, vị ngọt của đường, vị mặn của muối, vị nồng của tỏi, mùi thơm của hành và nghệ, vị tươi mát của các loại rau vườn, nhưng bật lên trên hết là vị ngọt giòn và dai của nấm mối. Thưởng thức món bánh xèo nấm mối trong một không gian xanh với những vườn trái cây chín mộng, nghe đờn ca tài tử Nam Bộ, cảm nhận được vẻ đẹp của vùng đất phương Nam, sẽ là trải nghiệm đáng nhớ cho những ai một lần đặt chân đến mảnh đất xứ dừa trong mùa nấm mối về.
Có thể nói nấm mối là một món quà đặc biệt mà thiên nhiên ban tặng cho miền quê sông nước Bến Tre. Nhắc đến “đất nấm” phải kể đến Bến Tre, vùng đất bên kia sông Tiền với những vườn dừa trải dài xanh mướt ba dãy cù lao đã sản sinh ra loại nấm dân dã, mộc mạc mà đậm đà, còn hơn cả "cao lương mỹ vị". Trong ký ức của những người xa xứ, mùa nấm mối luôn gợi về những kỷ niệm thân thương, để rồi khi bất chợt ở chốn thị thành, được thưởng thức lại mùi vị nấm mối thấy lòng bồi hồi nhớ chốn quê, nhớ mùa nấm./.
