Lạc Thủy (Hòa Bình) - Một địa chỉ văn hóa du lịch đầy tiềm năng
Tại nơi đây, mẹ thiên nhiên đã ưu đãi cho nhiều cảnh quan hùng vĩ, mây trời sắc nước. Các nhà khoa học còn phát hiện ở Lạc Thủy có tám di chỉ thuộc nền văn hóa Hòa Bình gồm: di vật trống đồng loại I, giáo búp đa, giáo lá lúa, đỉnh đồng, mũi dao đồng... Điều này đã chứng tỏ nơi đây đã từng có sự giao thoa với nền văn hóa Đông Sơn cách đây hàng ngàn năm. Đặc biệt trong hang Đồng Nội, xã Đồng Tâm, các nhà khảo cổ còn phát hiện những hình khắc trên vách núi đá, tiêu biểu nhất là hình thú và ba mặt người. Có thể nói đó là tác phẩm duy nhất của nghệ thuật tạo hình trong nền văn hóa Hòa Bình và có lẽ là tác phẩm nghệ thuật tạo hình cổ nhất được phát hiện tại Việt Nam tính đến thời điểm này.
Vùng đất Lạc Thủy cũng là nơi pha trộn nhiều nét văn hóa khác nhau giữa hai dân tộc Việt - Mường, những lễ hội truyền thống, cách sinh hoạt hòa quyện vào nhau tạo nên nét văn hóa độc đáo và đặc sắc như: lễ hội cầu mát, lễ cầu phúc bản mường, hội xéc bùa...Bên cạnh đó, nơi đây còn có rất nhiều danh lam thắng cảnh nổi tiếng, trong đó phải kể đến danh thắng Động Tiên được Bộ văn hóa cấp bằng di tích lịch sử- văn hóa năm 1989 và thắng cảnh hang Trinh Nữ huyền bí, thu hút đông đảo khách du lịch.
Động Tiên thuộc xã Phú Lão, huyện Lạc Thủy, có chùa Tiên là nơi thờ Phật, cùng với các cụm di tích có kiến trúc nghệ thuật độc đáo theo kiểu chữ nhất dưới chân núi Tung Sê như đền Trình, đền Mẫu gắn liền với những truyền thuyết kỳ bí. Du khách đến thăm quan Chùa Tiên để cảm nhận những giá trị văn hóa lịch sử trở về với cội nguồn, tìm về cõi tâm linh hướng thiện. Trên động Tiên là động Thượng, thiên nhiên kỳ thú với nhũ đá vạn năm muôn hình, có cửa trời rộng tới mấy sào bắc bộ vươn tay như bắt được mây xanh bồng bềnh và gió núi. Đứng nơi cửa động Tam Tòa nhìn toàn cảnh Phú Lão vừa mơ vừa thực như bức tranh thủy mặc. Từ trên đỉnh dãy núi Hương Tích trải dài, khỏa tầm mắt nhìn xuống Phú Lão là một thệ thống liên hồ sóng nước mênh mang cùng hàng loạt các quả đồi bát úp lô nhô như biển trong lòng núi. Cửa động hiện ra một khối trầm tích màu vàng, phía trong là những khối thạch nhũ muôn hình muôn vẻ. Chưa hết ngỡ ngàng trước vẻ đẹp kỳ vĩ đó, du khách lại được chiêm ngưỡng những bộ xương thú, hàm răng thú đã hóa thạch cách đây hơn 10 vạn năm.
Cùng với danh thắng Động Tiên, hang Trinh Nữ cũng sẽ mang đến cho du khách những trải nghiệm hấp dẫn khi đến thăm vùng đất yên bình này. Hang còn có tên gọi khác là hang Luồn, có địa vực khá phong phú nằm trên địa phận 3 đơn vị hành chính là xã Đồng Tâm, xã Yên Bồng và thị trấn Chi Nê – huyện lạc Thủy, tỉnh Hòa Bình.
Bóng hình nương rẫy núi đồi
Cỏ cây hoa lá cuộc đời thăng hoa
Dòng suối xuyên núi chảy qua
Bóng hình phảng phất tiên sa xuống trần
Nhìn từ xa, hang Trinh Nữ hiện ra như một bức tranh thiên nhiên hùng vĩ. Vẻ đẹp nơi đây là sự kết hợp tinh tế giữa những vách đá sừng sững, hùng vĩ với dòng sông hiền hòa, thơ mộng làm say đắm lòng người. Núi bên sông, sông bên núi làm cho sự thô cứng của núi như trở nên dịu dàng và tinh tế hơn. Từ dòng sông Bôi đi thuyền vào cửa hang. Vào sâu bên trong, một cánh rừng có nhũ đá óng ánh sắc màu, buông xuống sặc sỡ như những ánh đèn sân khấu huyền diệu. Lòng hang có vẻ đẹp kỳ thú khêu gợi trí tưởng tượng thẩm mỹ của con người. Hang luồn qua núi, uốn lượn quanh co. Hai bên bờ và trên vòm hang như đang phô bay một cuộc triển lãm tranh tượng bằng nhũ đá, ngỡ như vừa có bàn tay tạo hóa cùng bàn tay kiến tạo của con người.
Chỉ từng đó cũng đủ để du khách say đắm với những cảnh đẹp hùng vỹ tại vùng đất Lạc Thủy xinh đẹp. Chắc chắn rằng, nếu đã đến nơi đây, bạn sẽ không thể cưỡng lại sự hấp dẫn của thiên nhiên với thắng cảnh hang Trinh Nữ kỳ ảo, với Động Tiên hùng vỹ và rất, rất nhiều những thắng cảnh nên thơ khác. Bởi lẽ đó, người ta luôn thấy được cái duyên trên mảnh đất này, bình dị, thân thương mà vô cùng quyễn rũ.
Thiên nhiên tươi đẹp cùng với sự thân thiện, gần gũi của con người Lạc Thủy đã tạo nên một vùng đất yên bình, giàu truyền thống. Lạc Thủy- sẽ đúng như tên gọi của mình- mang niềm vui đến cho con người nễu con người biết tận dụng nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú mà thiên nhiên đã ban tặng từ bao đời nay./.
