Trò chơi én cáy ngày Tết ở Phong Thổ (Lai Châu)
Ông Nông Văn Nhay, ở thị trấn Phong Thổ, bảo: Trò chơi làm bằng lông gà gọi là én cáy, thích làm cầu to thì làm cái to. Trai, gái chơi trò chơi én cáy, nếu ai không nhanh tay để cầu rơi sẽ bị mất của để làm tin. Trò chơi này thường tổ chức vào ngày tết, lễ hội kin pang then, lễ hội Nàng Han, lễ hộ ăn cốm mới...
Theo những người già ở thị trấn Phong Thổ, trò chơi én cáy có từ xa xưa. Trò chơi thường được tổ chức trong những ngày tết, ngày vui của bản mường. Dụng cụ để chơi giống như cái cầu lông gà, nhưng khác với cầu lông gà, người ta ném bằng tay mà không dùng chân đá như cầu.Lông gà, bà con chọn lấy lông gà mái tơ, mà lấy một bên cánh. Nếu lấy cả 2 cánh hoặc lông gà trống, cầu sẽ không bay, không quyện. Quả cầu, gọi là “én”, được bà con lấy lạt cuộn thật chặt, sau đó lấy lá “tong cọ” trong rừng sâu về xé nhỏ xếp phẳng phiu vào vòng tre cuộn thành quả cầu, nếu nhẹ thì cho thêm lá, nặng quá thì bớt lá đi, làm thế nào cho hợp với tay người chơi.
Chị Teo Thị Nơi, ở bản Vàng Pheo, xã Mường So, huyện Phong Thổ, cho biết:
- Trò chơi én cáy này chia thành 2 đội, đội trai, đội gái. Đội nào ném để cầu rơi cho là bị thua sẽ bị đối phương lấy của, có thể là vòng tay, vòng cổ, khăn hoặc đồ trên người mình. Người chơi không quy định giờ giấc, ai đi chơi được lúc nào thì chơi. Trò chơi này có từ 2 người trở lên, cuộc chơi càng đông càng vui, cũng giống như ném còn, tó mák lẹ.
Trò chơi “én cáy” mang tính chất vui chơi cộng đồng, không phân biệt giới tính, già trẻ. Mỗi độ bản làng mở lễ hội là bà con tổ chức vui chơi. Như ngày hội “Then Kin pang”, “Xên bản, xên mường”, bà con bản trên mường dưới tụ họp về cùng nhau vui chơi.Trò chơi “én cáy” đến nay vẫn được duy trì ở các bản vùng cao của huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu. Không chỉ đơn thuần là những cuộc vui chơi, đọ sức, đua tài, trò chơi dân gian này còn góp phần thắt chặt tình đoàn kết giữa bà con các dân tộc trong cộng đồng./.
