Đậm đà món măng rừng nướng chẩm chéo ở vùng Tây Bắc

Trong bữa cơm của nhiều gia đình các dân tộc thiểu số vùng Tây Bắc như: Tày, Mường, Thái không thể thiếu món ăn làm từ măng, nhất là măng nướng. Món này cách làm đơn sơ nhưng lại lưu giữ được hương vị ngọt thơm của măng tươi nhất. Đây còn là món ăn thuần túy đãi khách phương xa đến chơi.

Dù chế biến món này đơn giản, nhưng công đoạn tìm nguyên liệu không dễ dàng chút nào. Đào măng rừng, họ gọi là “tìm măng” vô cùng vất vả. Vì măng ngon phải là măng cực non, chỉ mới nhú búp, ngọn và tai của chiếc măng vẫn còn ở dưới đất, khi bắt đầu mọc măng chỉ nứt một khe cực nhỏ trên mặt đất. Phải rất tinh ý và chuyên nghiệp mới thấy và đào được. Măng mầm non mềm, trắng nõn, ngọt thanh chỉ cần rửa qua vỏ ngoài dính đất thì cho trực tiếp vào bếp củi mà nướng. Khi măng cháy xém vỏ, thoảng hương ngát thì măng đã chín tới, chỉ việc bóc từng lớp bẹ bên ngoài, đặt măng nướng vào đĩa rồi chấm với gia vị là dùng được.

Gia vị để chấm với măng rừng nướng phải là chẩm chéo (hay chẳm chéo) mới đúng chất. Nguyên liệu chính của món chấm này bao gồm ớt, muối, mắc khén, tỏi, gừng, húng lủi, rau thơm, mùi tàu, sả... Trong đó đáng lưu ý nhất là hạt mắc khén. Hạt mắc khén thơm ngon như hồ tiêu, cay tê đầu lưỡi, được xem là linh hồn của chẩm chéo. Công đoạn làm món chấm này cực kỳ tỉ mỉ. Hạt mắc khén và ớt (đã phơi khô) được rang sơ cho thơm, Cho tất cả các nguyên liệu đã chuẩn bị như nói trên vào cối, giã thật nhỏ, càng nát mịn càng ngon. Riêng đối với mắc khén, chỉ nên cho một thìa nhỏ khi giã, số mắc khén còn lại để trộn thêm vào bát chẩm chéo khi đã làm xong.

Món này có thể ăn kèm với những món mặn khác hay đơn thuần với cơm, hoặc làm thức nhắm. Vị đắng ngọt của măng, mặn của muối, cay nồng của ớt, cay ấm của gừng, tê tê của mắc khén, hăng hăng của tỏi đã làm nên món ăn đặc trưng của đồng bào dân tộc thiểu số vùng Tây Bắc./.