Đông vui Lễ hội Xuống đồng. Ảnh: Hữu Huỳnh

Để cầu xin mẹ Đất, mẹ Nước phù hộ cho đất luôn màu mỡ, cầu cho nguồn nước không bao giờ cạn, giúp dân bản có cuộc sống no đủ quanh năm, vào dịp rằm tháng Giêng hằng năm, người Tày ở Bắc Hà thường tổ chức lễ hội rước Đất, rước Nước. Từ sáng sớm, dân làng cử một đoàn người, gồm thầy cúng, đội trống, chiêng, khèn và các cô, các chị (là những người chăm chỉ làm ăn, có cuộc sống gia đình yên bình, khỏe mạnh)… lên ngọn núi Bản Phố - nơi có nguồn nước trong nhất bản - rước hồn Đất, hồn Nước về dự hội.

Khi các đoàn rước tới nơi, 3 hồi kèn trống nổi lên vang động đất trời, thấu đến chín tầng cao xanh như báo cho Trời - Đất biết: Ngày hôm nay, dân làng mở hội! Thầy cúng thực hiện nghi lễ cầu khấn. Tiếp theo, thầy cúng phun nước làm phép để xua các điều xấu, xua quỷ dữ không về quấy phá dân bản. Sau đó, thầy tung lộc (ngô, lúa) của thần linh cho dân bản.

Đặc biệt, trong những ngày đầu năm mới, tại Bắc Hà có lễ hội Nhảy lửa của đồng bào Dao đỏ. Đây là nghi lễ cầu may, cầu phúc mang đậm nét huyền bí, hoang sơ trên mảnh đất được mệnh danh “Cao nguyên trắng”. Lễ hội nhảy lửa, người Dao còn gọi là Pút Tồng. Người Dao đỏ quan niệm xung quanh họ luôn có những vị thần che chở, giúp đỡ họ vượt qua nguy hiểm và vị thần tối cao nhất là thần Lửa.

Lễ hội Nhảy lửa thường được tổ chức trong khoảng từ mùng 1 đến 15 tháng Giêng với ý nghĩa xua đuổi tà ma, tạ ơn trời đất, thần linh đã cho một mùa vụ tươi tốt và cũng cầu mong năm tới mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu; đống lửa sẽ mang lại sự ấm áp, may mắn, xua đi những đen đủi của năm cũ.

Lễ hội Gầu Tào là lễ hội chơi núi hay lễ hội cầu phúc truyền thống của người Mông ở Lào Cai được tổ chức vào dịp đầu Xuân mới, sau những ngày Tết Nguyên đán. Ngày mở hội Gầu Tào thường được chọn vào ngày Thìn hoặc ngày Sửu trong tháng đầu tiên của năm mới. Mở đầu hội Gầu Tào, thầy mo làm lễ cúng tế để cầu mong trời đất cho sức khỏe, mùa màng bội thu. Sau nghi lễ cúng là phần hội, tái hiện phong tục, tập quán và văn nghệ dân gian của dân tộc mình. Một vài nhóm người tỏa ra các ngọn đồi thấp hoặc bãi ruộng bằng xung quanh chơi xuân, thưởng thức những món ăn đặc sản tại địa phương. Ai đến hội cũng diện những bộ trang phục truyền thống của dân tộc mình. Vì thế, hội Gầu Tào luôn đông vui, nhộn nhịp, rực rỡ sắc màu giữa khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ.

Cũng trong tháng Giêng, tại Lào Cai còn diễn ra các lễ hội đền Thượng (rằm tháng Giêng), đền Cô Tân An (ngày 17 tháng Giêng)... thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước đến tham quan, chiêm bái. Đền Thượng, đền Cô Tân An không chỉ là những di tích lịch sử có vị trí chiến lược quan trọng về kinh tế - quốc phòng mà còn có ý nghĩa là “cột mốc đặc biệt” thể hiện văn hóa, lịch sử của đất nước./.