Washoku - Văn hóa ẩm thực truyền thống Nhật Bản

Tại cuộc họp ngày 4/12/2013 tại Baku, Azerbaijan, Washoku đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại bởi các tiêu chí:

R.1: Được trao truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác, Washoku đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường sức mạnh gắn kết xã hội bằng việc hình thành cho cộng đồng ý thức về bản sắc và nơi thuộc về.

R.2: Việc công nhận Washoku sẽ nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của di sản văn hóa phi vật thể nói chung, đồng thời khuyến khích việc đối thoại và tôn vinh sự sáng tạo của con người, môi trường và khuyến khích việc ăn uống lành mạnh.

R.3: Các biện pháp nhằm bảo vệ và phát huy giá trị Washoku trong nhiều vùng khác nhau của Nhật Bản, bao gồm nghiên cứu, ghi chép, nâng cao nhận thức thông qua chương trình giáo dục và trao đổi văn hóa được thực hiện bởi các tổ chức xã hội và sự hỗ trợ của chính phủ.

R.4: Hồ sơ đề cử được xây dựng với sự tham gia đông đảo, tự nguyện của cộng đồng, cá nhân và chính quyền địa phương.

R.5: Washoku, văn hóa ẩm thực truyền thống của người Nhật được nhận diện là di sản văn hóa phi vật thể với sự tham gia của cộng đồng, các tổ chức, cá nhân và được đưa vào Danh mục Di sản phi vật thể đã kiểm kê của Nhật Bản vào năm 2012.

Washoku được chế biến trong các sự kiện truyền thống, đặc biệt là thời điểm đón chào năm mới của Nhật Bản. Người Nhật chế biến nhiều món ăn truyền thống để chào đón vị thần may mắn của năm, như: bánh gạo Botamochi, Osechi, Zoni, Toso,… và nhiều món ăn đặc biệt khác, sử dụng nguyên liệu tươi, ngon từ thiên nhiên, với những ý nghĩa khác nhau và tốt cho sức khỏe, với sự có mặt đầy đủ của các thành viên trong gia đình hoặc sự tham gia của một nhóm cộng đồng, thể hiện sự gắn kết mang tính xã hội. Nguyên liệu chế biến thức ăn phong phú đa dạng và thay đổi theo không gian, thời gian.... Điều này không chỉ cung cấp thực phẩm rẻ hơn, có giá trị dinh dưỡng cao hơn, mà còn là cơ hội để thưởng thức những thực phẩm tươi sống. Trong cuộc sống hàng ngày, Washoku có chức năng xã hội quan trọng đối với người Nhật,  khẳng định bản sắc văn hóa, thúc đẩy sự gắn kết gia đình và cộng đồng, giúp cuộc sống khỏe mạnh thông qua các món ăn mang tính truyền thống.

Việc Washoku được UNESCO công nhận Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại, không chỉ cho thấy thế giới tôn vinh nền ẩm thực truyền thống đặc sắc của Nhật Bản, mà là cơ hội để cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ, có thể nhận thức về những giá trị văn hóa, cũng như những triết lí nhân văn của văn hóa Wasoku./.