Sen hồng một thủa
Vẫn hương vị thơm ngan ngát đến khó tả nhưng chè ướp sen thơm đã là cả một sự kết tinh cái hồn và cốt cách của loài hoa đệ nhất quân tử này từ lâu rồi. Trà sen có ở khắp nơi và mỗi nơi có một cách thưởng khác nhau nhưng không hiểu sao chỉ ở Hà Nội mới cảm thấy hương vị hòa quyện của hai sản vật đất trời này lại nguyên sơ một vẻ mộc mạc và tài hoa tinh tế đến thế.
Hà Nội vẫn còn mấy nhà còn cặm cụi ướp chè những ngày tháng 7 như ngày xưa. Ngay từ những ngày đầu tháng khi giống sen trăm cánh Tây Hồ bắt đầu trổ hoa cũng là lúc các nhà buôn trên phố bắt đầu rục rịch chuẩn bị cho một mùa ướp trà mới. Những bông sen ngát hương phải được cầu kỳ kén chọn từ lúc những mầm hoa mới trổ lên lấp ló sau xanh um ngút ngàn lá của giống sen trăm cánh Tây Hồ
Muốn có “gạo sen” ưng ý để ướp thì hoa sen phải được cất lên từ lúc mặt trời chưa mọc. Tất cả những công đoạn từ cất sen, đến ủ hương đều phải được làm bằng một thái độ trân trọng như một nghi thức nếu không sợ khi nắng lên gạo sen sẽ bị ôi, không thể cho ra một hương thơm thơm như ý.
Công đoạn tuốt lấy “gạo sen” cũng đòi hỏi làm một cách khéo léo, nhẹ nhàng để không làm tổn hại đến mùi thơm. 100 bông sen mới được non một lạng “gạo sen”. Nếu ướp 1kg chè thì phải mất ngàn bông sen, chè sen chỉ thực sự thơm ngon khi qua ít nhất 3 lần ướp, 3 lần sấy.
Để gói trọn được túi hương của đất trời vào trong những chén trà thì công đoạn sấy đòi hỏi như một nghệ thuật thực thụ. Chè và hoa khi đã ướp xong tất cả được sấy trong một chiếc bình lớn hoặc một chiếc xoong sạch, rộng miệng. Cứ một lớp trà lại rắc đều một lớp gạo sen, 1kg chè phải mất 3 lạng gạo sen, đậy kín lại trong 24 giờ mới được bỏ ra. Sau công đoạn đó trà lại được thả vào những túi bóng mờ nhỏ chuẩn bị sấy.
Cách sấy của mỗi nghệ nhân cũng có phần khác nhau, nhưng tựu trung lại vẫn là việc khi sấy trà họ đều dùng nước sôi trong bình đậy kín, cho vào thúng và áp những túi chè vào bình nước. Sau đó, quấn chăn ủ kín cả bình lẫn trà trong khoảng 11 - 12 giờ mới được bỏ ra. Sàng lọc gạo sen rời búp trà ngon làm xong lần sấy thứ nhất, rồi tiếp tục cẩn trọng làm thêm 2 - 3 lần tương tự mới ra được 1kg chè thành phẩm không thể chê vào đâu được.
Những mùa sen về, phố Hàng Điếu, Hàng Đường lại thấy thơm lừng hương hoa. Các nhà lại thấy cặm cụi ngồi bên những bó sen to làm cái công đoạn tách hương trời đất. Đi trên những con phố đó ngày này lại thấy từng đám cánh sen hồng cứ như thể con thuyền tuổi thơ chòng chành bao kỷ niệm. Người giữ vị thiêng liêng đất trời mải mê làm công việc của mình trong dáng vẻ kiêu sa đài các, họ thoát tục bình thản trước những con mắt tò mò của du khách.
Mỗi nhà lại có một bí quyết riêng để giữ hương vị mùa hạ có được quanh năm. Ngày hè đã đành, khi trời đông tháng giá thưởng trà ngát hương sen ắt hẳn lại gợi lên bao nỗi niềm với quê hương.
