Đậm đà rượu ngô Bắc Hà – Hà Giang
Rượu được nấu từ một nguyên liệu duy nhất được trồng trên nương của người Hmông là hạt ngô. Có lẽ do kết tinh từ hương đất trời của vùng núi cao heo hút mà hạt ngô nơi đây nhỏ, chắc, vàng mỡ màng và giàu dinh dưỡng. Kết hợp cùng một loại men đặc biệt chế từ hạt hồng my (thứ hạt gần giống như hạt kê), người Hmông đã tạo nên một loại rượu độc đáo không lẫn lộn với bất cứ loại rượu nào ở vùng cao Tây Bắc. Người ta chỉ cần mở nút chai hay nút can rượu niếm thử thì biết ngay là rượu ngô Bắc Hà. Khi giọt rượu đầu tiên chạm vào môi, người uống có cảm giác nóng bừng khắp cơ thể, cảm giác ấy lan tỏa khiến càng uống càng say càng sảng khoái mà không hề choáng váng đau đầu, có lẽ đấy là một bí quyết độc đáo để chống lại cái lạnh mỗi khi đông về của người vùng cao.
Ngô được trồng khắp nơi, rượu cũng được bày bán khắp chợ nhưng có lẽ thứ ngô và rượu được làm ra ở Bản Phố thì không nơi nào sánh kịp. Rượu rất nồng, rất nóng nhưng uống vào thì ngọt như cả hương đất trời cùng tụ lại tại đó. Người ta nói rằng Bản Phố (bản người Hmông Hoa cách Bắc Hà khoảng 4Km) có một nguồn nước rất quý, rất tinh khiết, trong lành là suối Háng Dế nên người dân bản mới cất được loại rượu ngon đến thế. Còn ngô thì trồng trên nương đem về luộc lên như đừng luộc quá lửa, rượu sẽ không ngon, sau đó đem trộn cùng loại men hồng my đặc biệt, ủ trong thùng gang khoảng một tuần.
Trong những ngày đó, cứ đốt lửa âm ỉ dưới thùng, hơi rượu sẽ bốc lên lắng tụ lại và chảy ra ngoài, cứ 10 cân ngô thì được 3 lít rượu. Nhưng ngày tháng trôi đi dường như thứ rượu này đã thay đổi nhiều vì người dân Bản Phố và cả Bắc Hà ít ai còn trồng loại cây hồng my đó nữa, rượu được ủ từ men chợ nhiều hơn, bán cho du khách nhiều hơn. Có lẽ chỉ vài năm nữa thôi thì hương rượu xưa chỉ còn là hoài niệm của du khách từng một thời yêu quý mảnh đất này.
Ngày nay đến Bắc Hà hay Sa Pa du khách có thể mua rượu dễ dàng ở khắp nơi, nếu có dịp lên Bản Phố thì càng hay. Rượu được nhắm cùng mèn mén hay thắng cố trong các buổi chợ sẽ là một thú vị khó quên trong chuyến hành trình của bạn.
