Khu lưu niệm cố nhạc sĩ tài danh Cao Văn Lầu
Mộ Cao Văn Lầu tọa lạc ngay trên đất nhà của gia đình cố nhạc sĩ. Khu đất diện tích gần 3ha này vừa được chính quyền Bạc Liêu trùng tu tôn tạo với kinh phí 6 tỉ đồng thành “Di tích lịch sử văn hóa Khu lưu niệm nhạc sĩ Cao Văn Lầu” (gọi tắt Khu lưu niệm), chính thức đi vào hoạt động vào ngày rằm tháng 8 âm lịch năm Kỷ Sửu (29/9/2009) nhân kỷ niệm 90 năm ngày ra đời bản “Dạ cổ hoài lang” do chính tay nhạc sĩ Cao Văn Lầu trước tác. Vào Khu lưu niệm, qua chiếc cổng khá mỹ quan, đi thẳng đến khu mộ gia đình nhạc sĩ quá cố tài danh Cao Văn Lầu. Đó là bốn ngôi mộ xây gạch tô đá mài đẹp, chia làm hai cặp: Bà Trần Thị Tấn (vợ nhạc sĩ Cao Văn Lầu) - nhạc sĩ Cao Văn Lầu và bà Thạch Thị Tài - nhạc sĩ Cao Văn Giỏi, là thân sinh nhạc sĩ Cao Văn Lầu.
Từ khu mộ gia đình nhạc sĩ Cao Văn Lầu, bước thêm vài bước là đến Nhà trưng bày hiện vật, tại đây ta sẽ tiếp cận nhiều điều lý thú. Cô thuyết minh trẻ trung xinh đẹp Diệu Hiền vừa hướng dẫn khách vừa linh hoạt trình bày làm rõ hơn những điều khách cần biết. Đó là sơ nét về cổ nhạc Bạc Liêu và thân thế sự nghiệp cố nhạc sĩ Cao Văn Lầu. Qua đó ta biết: Nhạc sĩ Cao Văn Lầu sinh năm 1892 tại xóm Cái Cui, làng Chí Mỹ, quận Vàm Cỏ, tỉnh Long An. Sống tại quê nhà không được 4 năm, nhạc sĩ Cao Văn Lầu theo cha mẹ tới thị xã Bạc Liêu mong tìm sự đổi đời nhưng không ổn, phải di dời đi nơi khác rồi trở lại nơi đây. Tại đây, Hòa thượng Minh Bảo, trụ trì chùa Vĩnh Phước An, cám cảnh gia đình ông, đã cho mảnh đất trú thân gần chùa. Hòa thượng giàu đức từ bi này còn dạy chữ Nho cho ông nữa. Rồi ông học thêm chữ Quốc ngữ, được vài năm, vì phải làm mướn kiếm tiền giúp gia đình độ nhật. Từ nhỏ, ông có tư chất thông minh và có năng khiếu về âm nhạc. Có lẽ năng khiếu này của ông là do tố chất của người cha cũng là nhạc sĩ - ông Cao Văn Giỏi. Vì vậy mà Cao Văn Lầu vừa đi làm, nhưng cũng dành thời gian thỏa mãn niềm đam mê cổ nhạc bằng cách xin thụ giáo một nhạc sĩ tài danh xứ này: Nhạc Khị... Cuộc sống cơm áo đã khó khăn mà cuộc sống vợ chồng ông càng ảm đạm. Bà vợ ông, sau 3 năm chung sống không có được đứa con nào, khiến cha mẹ ông buồn bã, đi đến quyết định chia cắt lương duyên khiến vợ chồng ông chịu cảnh “én nhạn lìa đôi”! Điều này khiến ông buồn bã, luôn thương nhớ người xưa. Một đêm rằm Trung thu năm 1918, nghe tiếng trống công phu từ ngôi chùa Vĩnh Phước An Tự gần đó vọng vang buồn thảm, ông đã sáng tác bài “Dạ cổ hoài lang”... Nhạc sĩ Cao Văn Lầu qua đời năm 1976 tại TP.HCM, thọ 84 tuổi.
Tại Nhà trưng bày hiện vật này, ta còn được biết quá trình phát triển từ bản “Dạ cổ hoài lang” đến bản vọng cổ nổi tiếng - bản nhạc “tổ” của nghệ thuật sân khấu cải lương Nam Bộ. Bên cạnh đó còn có nhiều tư liệu quý (ảnh chụp) một số tham luận về việc bảo tồn và phát huy giá trị bản “Dạ cổ hoài lang”, một số hình ảnh nhạc sĩ, nghệ nhân tiêu biểu quê hương Bạc Liêu, cảnh đờn ca tài tử phục dựng bằng sáp, một số phục trang sân khấu cải lương của một số nghệ sĩ cải lương nổi tiếng, nhạc cụ cổ nhạc, trong đó có cây ghi-ta phím lõm của “Đệ nhất danh cầm miền Nam” - nhạc sĩ ưu tú Văn Giỏi dùng để sáng tác từ năm 1976 (tặng ngày 25/7/2009), dàn nhạc lễ nhạc sĩ Cao Văn Lầu từng sử dụng: cò, gáo, tranh, trống, trống cơm, tum, chập chã...; bút tích nhạc sĩ Cao Văn Lầu và chiếc lục lạc nhạc sĩ đeo ngày thơ bé khi ở quê nhà Long An... Đặc biệt, giữa Phòng trưng bày có tượng nhạc sĩ Cao Văn Lầu khói hương nghi ngút, hai bên tường là hai bản “Dạ cổ hoài lang” (nhịp 2), phần lời và phần nhạc cùng vài tác phẩm khác của ông bằng nét bút thư pháp bay bướm trên nền vải hoa sang trọng...
Qua sân gạch tàu khá rộng rãi với sân khấu lộ thiên dùng tổ chức các buổi lễ là nhà bán hàng lưu niệm, trong đó có một sân khấu nhỏ dành làm nơi biểu diễn đờn ca tài tử phục vụ công chúng của “tài tử” các nơi khi viếng thăm và có nhã hứng.
