Ẩm thực ngày tết ở Tiên Yên
Vườn bưởi Diễn của gia đình bà Nguyễn Thị Thời, thôn Làng Đài, xã Đông Hải, huyện Tiên Yên.
Năm 2019, huyện Tiên Yên có kế hoạch tiêu thụ hơn 750.000 con gà Tiên Yên và đây là công việc không dễ. Trung tuần tháng 1, huyện Tiên Yên sẽ mở Hội nghị xúc tiến tiêu thụ gà Tiên Yên tại TP Hạ Long, nhằm quảng bá để tiêu thụ tốt sản phẩm này vào dịp tết. Trước đó, trung tuần tháng 10/2018, trong khuôn khổ Tuần Văn hóa, thể thao vùng Đông Bắc tỉnh Quảng Ninh lần thứ II có Lễ hội Ẩm thực gà Tiên Yên với nhiều hoạt động ấn tượng. Để khách hàng thực sự yên tâm khi mua gà, cuối năm 2016, huyện Tiên Yên đã chọn giải pháp đeo nhẫn ở chân gà trước khi xuất bán. Với cách làm này, người tiêu dùng luôn được đảm bảo khi mua “Gà Tiên Yên”.
Những năm trước dong riềng trồng ở Tiên Yên được bán củ cho huyện Bình Liêu sản xuất miến dong Bình Liêu. Năm nay, huyện đã tăng diện tích trồng dong lên 178ha, gấp đôi so với năm trước và cũng làm lô gô riêng cho thương hiệu miến dong Tiên Yên. Ở các xã Đại Dực, Đại Thành, người dân đã có nghề làm miến dong từ rất lâu đời, nhưng nhỏ lẻ, hầu như việc tiêu thụ đều qua các mối quan hệ thân quen. Do tiêu thụ được ít, nên hằng năm các cơ sở sản xuất miến dong này chỉ hoạt động khoảng 1 tháng vào mùa dong riềng rồi nghỉ, chờ mùa dong năm sau hoạt động tiếp. Để giúp các cơ sở sản xuất miến dong ở Tiên Yên hoạt động một cách chuyên nghiệp hơn thì cần phải có đầu ra ổn định. Trước mắt, huyện đã cho đặt lô gô riêng, tìm cách mở rộng thị trường tiêu thụ, vận động các cơ sở sản xuất miến dong trên địa bàn hoạt động suốt quanh năm. Những sản phẩm miến dong mang thương hiệu miến dong Tiên Yên đã được bày bán ở huyện Tiên Yên và TX Đông Triều.
Năm nay, trên mâm ngũ quả ngày tết ở nhiều nhà trong huyện Tiên Yên sẽ có quả bưởi Diễn của Tiên Yên. Bưởi Diễn được trồng trong vườn gia đình ông Lương Văn Thái, thôn Đông Ngũ Kinh, xã Đông Ngũ. Khu vườn của gia đình ông Thái được xã Đông Ngũ chọn làm vườn mẫu. Ở thôn Làng Đài, xã Đông Hải có gia đình bà Nguyễn Thị Thời cũng trồng bưởi Diễn, ước tính dịp tết cho thu hái hơn 5 tấn quả.
Tiên Yên còn nhiều món ăn không thể thiếu được trong mâm cỗ nhiều gia đình vào ngày tết đó là món dưa úp thảm. Rau để làm dưa úp thảm từ rau cải ngọt, loại cải to rất đặc trưng của Tiên Yên được cắt về để héo 3 ngày, rồi qua quá trình lên men trong chum. Đặc biệt rau cải sau khi được muối đưa ra còn nguyên cây vàng ruộm ăn giòn đặc trưng. Một món bánh cũng không thể thiếu được trong ngày tết, đó là món bánh tài lồng ệp. Bánh được làm bằng gạo nếp với đường phèn hoặc mật mía. Đường được nấu chảy như mật rồi được pha với một ít nước gừng tạo thành vị ngọt có chút cay cay đặc trưng, bánh tài lồng ệp vừa ngọt lại pha chút cay cay lẫn vị bùi béo của lạc thì thật thú vị. Ngoài ra, còn có bánh chưng Tày của người Tày, bánh cốc mò của nhiều dân tộc nhưng chủ yếu của người Sán Chỉ, bánh là hẹ của người Sán Dìu… đều mang nét đặc trưng riêng của từng dân tộc ở Tiên Yên vào các ngày tết.
