Âm vang Pô Dam trên sườn núi Ông Xiêm - Lâm Đồng
Trống Ginăng, Baranưng xen lẫn kèn Saranai vang vọng tại lễ hội Pô Dam.
Rộn ràng sắc màu Lễ hội Pô Dam
Suốt 2 ngày 3 - 4/8, hàng ngàn người dân và du khách từ nhiều tỉnh, thành tìm về nhóm đền tháp Pô Dam, tọa lạc trên sườn núi Ndak, xã Liên Hương. Đây là dịp cộng đồng Chăm theo đạo Bàlamôn tưởng nhớ vị vua - thần Pô Dam, ân nhân của vùng Panduranga xưa (Ninh Thuận - Bình Thuận).
Theo sử liệu dân gian Chăm, Pô Dam tên thật là Pô Kathit (tức Bàn La Trà Duyệt), sinh năm 1387, con của vua Parachanh và là em của Pô Sah Inâ (có tháp thờ ở phường Mũi Né).
Pô Dam lên ngôi làm vua vào năm Bính Dần 1446 tại BalBatThi Nưng (Khánh Hòa), thoái vị vào năm Nhâm Thìn 1472. Lúc sinh thời, ngài có công rất lớn trong việc hướng dẫn thần dân Chăm vùng Panduranga khai khẩn đất đai, khai mương đắp đập, dẫn thủy nhập điền, trồng trọt... mang lại cuộc sống ấm no, sung túc cho dân làng. Khi mất ngài được phong thành thần với tên hiệu Pô Dam. Để tưởng nhớ công ơn của ngài, người dân đã xây tháp để thờ cúng, đó chính là nhóm đền tháp Pô Dam ngày nay.
Các bà, mẹ Chăm tất bật xé lạt gói bánh.
Theo quan niệm của người Chăm, đây là lễ cầu đảo - cầu an, mong mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, quốc thái dân an, đồng thời tri ân tổ tiên và các vị thần linh. Song song với phần lễ là chương trình nghệ thuật của các chàng trai, cô gái Chăm trong những làn điệu dân ca, các điệu múa truyền thống, hòa cùng tiếng trống ghinăng, trống paranưng, kèn saranai, đàn kanhi âm vang.
Không khí chuẩn bị lễ hội cũng rộn ràng từ nhiều ngày trước. Chị Bích Thị My Nết ở thôn Lạc Trị, xã Liên Hương, chia sẻ: Cả làng Lạc Trị, bà con Chăm đã cùng nhau góp sức chuẩn bị lễ vật, làm bánh truyền thống như bánh gừng, bánh tét, bánh ít, xôi… Nguyên liệu chế biến là nếp gạo, trứng gà để dâng lên cúng. Người lớn tuổi truyền dạy lớp trẻ cách chế biến, bày biện; thanh niên, thiếu nhi hăng hái tham gia, tất cả đều chung niềm vui của một lễ hội đầy đủ, trang nghiêm. Niềm vui giữ gìn phong tục, bản sắc văn hóa và tinh thần đoàn kết hiện rõ trong từng nụ cười, từng bàn tay bận rộn.
Ông Trương Công - Trưởng Ban Quản lý đền tháp Pô Dam nhận xét: “Năm nay bà con đông vui, nghi lễ diễn ra thuận lợi, các chức sắc đều hoàn thành tốt phần việc được giao thực hiện các nghi lễ”.
“Lễ hội được tổ chức chu đáo, trang trọng, đúng nghi thức và phong tục Bàlamôn của người Chăm ở thôn Lạc Trị. Đây là dịp thắt chặt tình đoàn kết các dân tộc, góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa của người Chăm...” Ông Nguyễn Thành Thắng, Phó Chủ tịch UBND xã Liên Hương
Đoàn rước sắc phong và y trang ngài lên Tháp
Phát huy bản sắc với phát triển du lịch địa phương
Lễ hội Pô Dam (Pô Tằm) năm nay mang ý nghĩa đặc biệt khi diễn ra trong bối cảnh chính quyền xã Liên Hương vận hành theo mô hình 2 cấp mới. Chỉ trong 2 ngày, sự kiện đã thu hút hàng ngàn người dân và du khách từ nhiều địa phương.
Ông Nguyễn Thành Thắng, Phó Chủ tịch UBND xã Liên Hương cho biết, lễ hội năm nay được lãnh đạo Đảng ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam và các ban, ngành, đoàn thể của xã tham dự đầy đủ. Nhiều du khách từ TP Hồ Chí Minh và Khánh Hòa cũng có mặt, trong trang phục chỉnh tề thể hiện sự trân trọng đối với văn hóa Chăm.
Nhóm đền tháp Chăm Pô Dam nằm dưới chân núi Ông Xiêm, thuộc xã Phú Lạc (nay là Liên Hương), được đánh giá là một trong những cụm tháp Chăm có kiến trúc độc đáo theo phong cách Hòa Lai, có niên đại cuối thế kỷ VIII - đầu thế kỷ IX. Năm 1996, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã công nhận đây là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia.
Theo lãnh đạo địa phương, việc duy trì và phát triển lễ hội Pô Dam không chỉ góp phần bảo tồn di sản văn hóa Chăm, qua đó góp phần thực hiện đạt các chỉ tiêu phát triển du lịch, văn hóa - xã hội của địa phương trong nhiệm kỳ 2025 - 2030 của xã Liên Hương.
Thanh Duyên
