Cao Bằng: Khơi dậy tiềm năng Bản Giuồng

Trình diễn tại Lễ ra mắt

Từ bao đời nay trên mảnh đất Cao Bằng, làn điệu Then, nhịp đàn Tính luôn giữ một vị trí quan trọng trong đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào. Cao Bằng còn là nơi khởi nguồn của phong cách Then nam (Then võ), có nhiều thầy Then lành nghề, hát hay, đàn giỏi. Hát Then là loại hình nghệ thuật dân gian diễn xướng nguyên hợp, vừa bao gồm nhiều yếu tố văn hóa - nghệ thuật, vừa mang yếu tố tâm linh, thể hiện cả tâm tình, tình yêu quê hương đất nước. Then tính xuất hiện và phát triển gắn liền với lịch sử đấu tranh và xây dựng của quê hương Cao Bằng. Then xuất hiện tại mọi sự kiện quan trọng của người dân nơi đây như lễ cầu an, cầu mùa, cưới xin, ma chay… Đó là sản phẩm trong đời sống lao động, là nguồn nuôi dưỡng tâm hồn, mang sức sống mãnh liệt truyền qua bao đời. Tuy nhiên, hiện nay khi lớp nghệ nhân đã có tuổi, mà thế hệ kế cận lại ít quan tâm, tạo nên những thách thức không hề nhỏ trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản hát Then, đàn Tính. Công tác bảo tồn, truyền bá làn điệu văn hóa dân gian là vô cùng cấp thiết, cần sự phối hợp quan tâm đầu tư của chính quyền và người dân.

Dựa trên tình hình thực tế của địa phương, nhu cầu hưởng thụ văn hóa văn nghệ của mọi tầng lớp nhân dân và du khách khi đến với xóm Bản Giuồng, xã Tiên Thành, CLB hát Then đàn Tính, dân ca được thành lập với mục tiêu quan trọng nhất nhằm kịp thời bảo tồn và lan tỏa các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp, đồng thời đưa mô hình các CLB hát Then đàn Tính trở thành tiềm năng phát triển du lịch của địa phương.

 CLB có sự tham gia của lớp trẻ

Ngay tại buổi lễ ra mắt, người dân đã được thưởng thức những làn điệu dân ca đặc sắc, tái hiện đời sống lao động, ca ngợi tình yêu quê hương, yêu nước, ơn Đảng, ơn Bác Hồ… Hiện CLB có 20 thành viên, là các nghệ nhân dân gian, người có năng khiếu, đam mê hát dân ca đang sinh sống tại địa phương. Trung tâm Văn hóa và Thông tin du lịch tỉnh Cao Bằng đã cử người trực tiếp hướng dẫn, biên đạo, tập luyện cho CLB, sau thời gian tập luyện, đa số các hội viên đều sử dụng được thành thạo đạo cụ, nhạc cụ (đàn Tính, chùm xóc nhạc, quạt) và có thể trình diễn 12 tiết mục dân ca truyền thống; hỗ trợ CLB 20 cây đàn tính, 20 nón lá dân tộc Tày, 12 bộ trang phục dân tộc Tày, 12 bộ trang sức…

Theo bà Triệu Thị Thu Hằng, Giám đốc Trung tâm Văn hóa và Thông tin du lịch tỉnh Cao Bằng: “Kinh phí thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số miền núi đã tạo điều kiện kịp thời trong việc triển khai Dự án 6 tại cơ sở. Dù còn gặp nhiều khó khăn, hạn chế trong việc học cách sử dụng nhạc cụ, nguồn lực còn thiếu người trẻ, thời gian bị hạn chế… nhưng suốt quá trình tập luyện, xây dựng CLB luôn nhận được sự quan tâm, đồng hành, kịp thời động viên của cấp ủy, chính quyền địa phương. Các thành viên CLB đều có ý thức cao trong việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc, là những hạt nhân quan trọng để CLB ngày một phát triển”.

Cũng theo bà Hằng, để CLB tiếp tục hoạt động và phát triển, cần xây dựng quy chế hoạt động cụ thể, rõ ràng; nghiêm túc duy trì tập luyện tối thiểu 1 buổi/tuần; tăng cường giao lưu với các địa phương khác để học tập, nâng cao chất lượng. Đồng thời, UBND cấp huyện, xã cần tiếp tục quan tâm, chỉ đạo hỗ trợ công tác chuyên môn; tạo điều kiện cho CLB tham gia biểu diễn phục vụ khách du lịch góp phần tăng thu nhập cho gia đình và tiếp động lực cho các thành viên.

Hòa trong vẻ đẹp của núi rừng, len qua từng khe núi, vách nhà, những làn điệu Then, nhịp đàn Tính dần trở thành một phần hồn cốt trong đời sống tinh thần của đồng bào dân tộc thiểu số vùng Đông Bắc. Then đã, đang và sẽ luôn nhận được sự trân trọng, nâng niu gìn giữ của cộng đồng, trở thành niềm tự hào, động lực phát triển đời sống của bà con. 

 Hoàng Linh; ảnh: Hoài Nam