“Hồi sinh” Hoàng thành Thăng Long

Hiện vật thể hiện kiến trúc đấu củng độc đáo tại Hoàng thành Thăng Long.

Những giá trị khoa học “vô tiền khoáng hậu”

Việc khai quật tại Hoàng thành Thăng Long đã phát hiện được nhiều nhất các di tích móng và nền kiến trúc so các cuộc khai quật trước đó. Các phế tích kiến trúc chồng xếp lên nhau liên tục tới 13 thế kỷ. Các đợt khai quật tại 18 Hoàng Diệu và khu vực Nhà Quốc hội đã tìm thấy một quần thể tới 53 dấu tích nền móng công trình kiến trúc, 7 móng tường bao, 6 giếng nước, cùng nhiều triệu hiện vật. Nhiều hiện vật trong đó sau trở thành Bảo vật quốc gia. PGS, TS Tống Trung Tín, Chủ tịch Hội Khảo cổ học Việt Nam, khẳng định: “Những kết quả thu được của cuộc khai quật này là điều trước đây chưa ai tưởng tượng tới”.

Thành tựu quan trọng nổi bật về nghiên cứu khu Di sản Hoàng thành Thăng Long là nghiên cứu giải mã thành công kiến trúc cung điện hoàng cung - tinh hoa kiến trúc của Kinh đô Thăng Long. Phát hiện quan trọng và là “chìa khóa vàng” để giải mã hình thái kiến trúc cung điện là kiến trúc đấu củng - kỹ thuật đỡ và trang trí bộ mái, thể hiện trình độ xây dựng đỉnh cao với kiến trúc gỗ. Từ kết quả này, Viện Nghiên cứu Kinh thành đã phỏng dựng thành công hình thái kiến trúc cung điện thời Lý và điện Kính Thiên thời Lê sơ bằng công nghệ 3D, giúp hình dung rõ hơn, cảm nhận sâu hơn vẻ đẹp độc đáo, tráng lệ và quy mô bề thế của các công trình kiến trúc trong hoàng cung Thăng Long xưa.

Gợi ý cho tương lai

PGS, TS Bùi Minh Trí, nguyên Viện trưởng Nghiên cứu kinh thành đề xuất: “Cần có đầu tư đột phá cho nghiên cứu chuyên sâu, tiến tới phục dựng/phục hồi di sản dựa trên cơ sở khoa học tin cậy và xác thực. Các thành quả nghiên cứu đó sẽ từng bước được xây dựng thành nền tảng dữ liệu số, từ đó tạo dựng bức tranh di sản Hoàng thành Thăng Long trên các nền tảng công nghệ số trong tương lai”.

Những giá trị về văn hóa - lịch sử, về kiến trúc, về nghệ thuật trang trí và kỹ thuật xây dựng của Hoàng thành Thăng Long dần được làm rõ. Đó là cơ sở khoa học cho việc phục dựng các công trình kiến trúc khác đã được xây dựng trong quá khứ, và còn là dữ liệu đầu vào cho trí tuệ nhân tạo (AI) về Hoàng thành Thăng Long để phát triển công nghiệp văn hóa và du lịch trong tương lai.

Những thông tin khoa học của Hoàng thành Thăng Long là “nguyên liệu” cho các ngành công nghiệp văn hóa, để các giá trị lịch sử, văn hóa, nghệ thuật tỏa sáng trong các hoạt động kinh tế có hiệu quả. Các chuyên gia nhấn mạnh, cần đặc biệt chú trọng khai thác tính độc đáo, tính độc nhất và sáng tạo trong từng sản phẩm cụ thể: Các tour du lịch văn hóa di sản, tương tác trải nghiệm, sản phẩm lưu niệm - cả bản phổ cập và bản chế tạo hạn chế… đáp ứng nhu cầu phát triển thị trường dịch vụ du lịch.

Khai thác hiệu quả giá trị của khu Di sản Hoàng thành Thăng Long sẽ thúc đẩy không chỉ công nghiệp văn hóa mà còn cả ngành du lịch. Theo chiều ngược lại, qua các sản phẩm công nghiệp văn hóa, giá trị của Di sản Hoàng thành Thăng Long sẽ lan tỏa với thế giới. Di sản Hoàng thành Thăng Long có thể thật sự “hồi sinh” không chỉ trong lịch sử mà còn trở thành một điểm đến du lịch và nghiên cứu hấp dẫn.

Ngữ Thiên