''Hồn Then'' ngân vang trên quê hương Đông Bắc

Trên nền tiếng tính rộn ràng, lời mời gọi da diết đưa người dân, du khách theo chân các nghệ sĩ hoà cùng điệu múa chầu vui tươi, vừa uyển chuyển vừa khoẻ khoắn. Đây là màn múa chầu kỷ lục với sự tham gia của hơn 200 người trong chương trình giao lưu hát Then - đàn Tính giữa huyện Bình Liêu (tỉnh Quảng Ninh) với TP. Lạng Sơn (tỉnh Lạng Sơn) và huyện Hòa An (tỉnh Cao Bằng). Trong Then, múa chầu là nghi lễ thiêng nhưng khi được đưa lên sân khấu, điệu múa lại trở thành hoạt động sinh hoạt văn hóa cộng đồng có giá trị gắn kết to lớn. 

Hơn 180 nghệ nhân, nghệ sỹ, diễn viên của Bình Liêu (Quảng Ninh), TP. Lạng Sơn (Lạng Sơn) và huyện Hoà An (Cao Bằng) tham gia giao lưu hát Then - đàn Tính tại lễ hội đình Lục Nà Bình Liêu.

Bà Hà Thị Ngọc, người dân Bình Liêu hào hứng chia sẻ: "Tôi thấy rất ấn tượng khi chương trình có làn điệu then các vùng miền, đặc biệt nhất là điệu múa chầu đã gắn kết giữa người dân và du khách, cùng hòa mình vào làn điệu then, tạo nên không khí rất vui tươi, phấn khởi".

Cùng là loại hình nghệ thuật, sinh hoạt tín ngưỡng của người Tày, Nùng, Thái, nhưng mỗi địa phương lại tự hào với những đặc trưng riêng có, làm nên nét đặc sắc của câu Then quê mình. Tại dịp giao lưu này, hơn 180 nghệ sĩ, nghệ nhân, diễn viên quần chúng của 3 đoàn đã mang đến 18 tiết mục với các làn điệu khác nhau. Nếu “chủ nhà” Bình Liêu (Quảng Ninh) tái hiện sinh động những màn hát đối đáp trong đám cưới, diễn xướng then cổ trong nghi lễ Lảu then thì đoàn Hoà An (Cao Bằng) lại cất cao lời ca mộc mạc, ca ngợi vùng đất non nước hữu tình, giàu bản sắc văn hóa - nơi có suối Lê Nin, núi Các Mác và thác Bản Giốc đẹp như tranh. Với Lạng Sơn, đó là sự đa dạng từ khúc hát đầu Xuân cầu an lành, may mắn, từ tiết mục hoà tấu đàn tính tới điệu múa "Ngân vang hồn Then" uyển chuyển, dìu dặt…

Đoàn các thôn, bản Bình Liêu tái hiện sinh động nhiều nghi lễ then cổ đặc sắc.

NSND Triệu Thủy Tiên - Phó Chủ tịch Hội bảo tồn dân ca các dân tộc tỉnh Lạng Sơn xúc động nói: "Chúng tôi đến đây bằng niềm đam mê và tâm nguyện rất lớn với công việc bảo tồn những giá trị văn hoá truyền thống dân tộc. Tôi cũng đã nhiều năm được dự lễ hội đình Lục Nà này. Bằng sự chuẩn bị cho chương trình giao lưu, hát Then đàn Tính các CLB của huyện Bình Liêu, cảm nhận của chúng tôi là sự chu đáo, nhiệt thành, đặc biệt là quý mến khách của bà con và lãnh đạo huyện Bình Liêu, tạo điều kiện cho chúng tôi được giao lưu gặp gỡ và có thêm những người bạn mới đến từ các thôn, bản của huyện Bình Liêu, các bạn Cao Bằng".

Màn múa chầu quy tụ các nghệ nhân, nghệ sỹ người Tày cùng người dân và du khách.

Đây là lần thứ 3 huyện Bình Liêu (Quảng Ninh) tổ chức giao lưu hát Then - đàn Tính với các đoàn của tỉnh Lạng Sơn, Cao Bằng và tiến tới duy trì hàng năm. Qua mỗi lần tổ chức, các chương trình càng được dàn dựng công phu, đầu tư kỹ lưỡng hơn về trình diễn, phục trang, phối hợp nhuần nhuyễn hơn và tôn vinh, nâng tầm cho nhau. Những câu hát không chỉ làm lay động tâm hồn người Tày, người Nùng mà còn thu hút đông đảo bà con các dân tộc khác đến thưởng thức.

Bên cạnh việc giao lưu sân khấu, Bình Liêu tiếp tục nhiều hoạt động giao lưu, học hỏi kinh nghiệm, bảo tồn, phát triển hát Then – đàn Tính của các tỉnh bạn. Phía Lạng Sơn, Cao Bằng cũng mời Bình Liêu tham gia nhiều sự kiện, liên hoan. Hiện nay, huyện Bình Liêu đang duy trì 14 CLB hát Then tại các xã, thị trấn, trường học, đơn vị, phục vụ nhu cầu hưởng thụ đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân, xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, tiến bộ.

Qua mỗi lần tổ chức, chương trình giao lưu càng có quy mô, bài bản và thu hút nhiều khán giả hơn.

Ông Tô Đình Hiệu - Phó Giám đốc Trung tâm truyền thông văn hoá huyện Bình Liêu (Quảng Ninh) chia sẻ: "Tôi vui mừng và tự hào vì được giới thiệu văn hoá của người Tày đến với với bạn bè bốn phương, tự hào hơn nữa vì được các bạn trẻ đón nhận, không chỉ người Tày mà còn có các dân tộc khác ở Bình Liêu cũng yêu mến. Tôi tin rằng qua những chương trình như thế thì hát Then đàn Tính sẽ có cơ hội được bay cao, bay xa hơn nữa, xứng đáng với sự ghi danh của UNESCO là Di sản văn hoá thế giới".

Những giá trị văn hoá đặc sắc của đồng bào các dân tộc Bình Liêu - mảnh đất vùng cao biên giới xa xôi đang dần được đánh thức. Đã có những định hướng lớn về việc đưa hát Then, đàn Tính, những buổi giao lưu, sinh hoạt động cộng đồng vào phục vụ du lịch, góp phần quảng bá vùng đất, văn hóa địa phương tới du khách. Mùa xuân về Bình Liêu, câu Then tiếng Tính cất lên, đưa tình yêu Then của mỗi người bay xa./.

Hoàng La, Trường Giang