Hướng tới du lịch xanh bền vững
Chính phủ đã ban hành nhiều chiến lược, chính sách, định hướng phát triển du lịch trên nền tảng bền vững. Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030 xác định rõ, du lịch phải phát triển bền vững và bao trùm trên nền tảng tăng trưởng “xanh”, phấn đấu vào nhóm 30 quốc gia hàng đầu về năng lực cạnh tranh du lịch và đáp ứng các mục tiêu phát triển bền vững. Nghị quyết số 82/NQ-CP của Chính phủ cũng nhấn mạnh nhiệm vụ chuyển đổi mô hình du lịch theo hướng hiệu quả, bền vững, trong đó chuyển đổi “xanh” là trọng tâm.
Ruộng bậc thang Yên Bái trở thành điểm đến hấp dẫn du khách. Ảnh: Vi Cầm
Thời gian qua, những mô hình du lịch “xanh” xuất hiện ngày càng nhiều. Các Sở Du lịch, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch các tỉnh, thành phố đã tích cực giới thiệu nhiều sản phẩm chú trọng trải nghiệm, nghỉ dưỡng. Quảng Ninh dự kiến những tháng cuối năm tổ chức trên 100 sự kiện văn hóa, thể thao và du lịch, trong đó nổi bật như Lễ hội nghệ thuật vì khí hậu, Hội chợ OCOP Đông Bắc, chương trình mùa thu vàng, lễ hội trăng rằm ven Vịnh Hạ Long…Các hoạt động xúc tiến quảng bá du lịch cũng được địa phương này triển khai mạnh mẽ tại nhiều thị trường trọng điểm như Trung Quốc, Hàn Quốc, Ấn Độ, Australia…, hợp tác với các tập đoàn lớn nhằm thu hút dòng khách từ khối công đoàn, doanh nghiệp, để sẵn sàng bứt tốc về đích ngoạn mục trong năm 2025.
TP Huế đã và đang xây dựng các sản phẩm trải nghiệm di sản, văn hóa và ẩm thực đặc sắc ngay sau mùa mưa. Để thúc đẩy phát triển du lịch sinh thái gắn với cộng đồng, bảo tồn văn hóa bản địa và khai thác hiệu quả tiềm năng du lịch địa phương, Sở Du lịch TP. Huế xây dựng tour trekking rừng nguyên sinh, trải nghiệm văn hóa - ẩm thực Cơ Tu, giao lưu văn hóa dân gian, thiết kế tour cho khách tàu biển kết hợp biểu diễn nghệ thuật và giới thiệu đặc sản địa phương.
Tại Ninh Bình, Khu du lịch sinh thái Tràng An đã trở thành hình mẫu về giữ gìn cảnh quan nhờ huy động cộng đồng tham gia bảo vệ môi trường. Mỗi năm, Tràng An đón hơn 1 triệu lượt khách nhưng cảnh quan luôn sạch sẽ. Bí quyết nằm ở chính người dân. Gần 2.000 người lái đò tại Tràng An đều tham gia bảo vệ môi trường.
Tại Hà Nội, không chỉ phát triển sản phẩm du lịch bằng xe điện, thời gian qua các đơn vị kinh doanh du lịch Hà Nội đã cho ra mắt nhiều sản phẩm du lịch xanh, thân thiện với môi trường. Điển hình là tour đi bộ khám phá kiến trúc Pháp trong lòng Hà Nội, tour xe đạp khám phá Cổ Loa, làng gốm Bát Tràng, các di tích thuộc “Thăng Long tứ trấn”… Không chỉ triển khai tour du lịch xanh tại khu vực nội thành nhiều doanh nghiệp lữ hành liên kết với các làng nghề khai thác loại hình du lịch này. Nổi bật là sản phẩm du lịch sinh thái, chăm sóc sức khỏe, tắm lá thuốc của người Dao (huyện Ba Vì cũ); các hoạt động trải nghiệm tại Làng cổ Đường Lâm; tăm hương Quảng Phú Cầu; du lịch cộng đồng tại huyện Thạch Thất cũ…
Dẫu thế, ngay tại Hà Nội dù du lịch xanh đang được triển khai với nhiều mô hình tiêu biểu song việc duy trì và phát triển du lịch xanh vẫn gặp không ít khó khăn do đầu tư cơ sở hạ tầng chưa đồng bộ. Đồng thời ý thức của đơn vị kinh doanh du lịch và cộng đồng trong việc bảo vệ môi trường, cảnh quan, thiên nhiên chưa cao.
Theo nhiều chuyên gia, để việc chuyển đổi “xanh” thật sự từ nhận thức trở thành hành động, cần có những bước đi mạnh mẽ và đồng bộ hơn về chính sách. Trước hết, cần đưa các tiêu chí “xanh” thành yêu cầu bắt buộc trong hoạt động du lịch. Đồng thời, xây dựng cơ chế giám sát và đánh giá độc lập việc tuân thủ các tiêu chí môi trường đối với doanh nghiệp du lịch, kèm theo chế tài đủ sức răn đe. Cùng với đó, nên có chính sách khuyến khích về thuế, vốn vay ưu đãi cho những doanh nghiệp tiên phong áp dụng mô hình “xanh”.
Mới đây nhất, tại Diễn đàn Phát triển Điểm đến xanh - Nâng tầm du lịch Việt Nam, ông Patrick Haverman, Phó Trưởng đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam khẳng định, việc phát triển du lịch thông qua các điểm đến “xanh” đã trở thành “đòi hỏi tất yếu và một cơ hội chiến lược” để du lịch Việt Nam bứt phá. Do đó, chuyển đổi “xanh” trong du lịch vừa là động lực mạnh mẽ cho tăng trưởng kinh tế, vừa là lá chắn bảo vệ di sản thiên nhiên cho các thế hệ mai sau. Đây chính là con đường duy nhất để ngành công nghiệp không khói của Việt Nam phát triển bền vững trong bối cảnh mới.
Vi Cầm
