Vùng đất Y Tý còn nguyên vẻ đẹp hoang sơ, đậm đà bản sắc văn hóa của các dân tộc vùng cao. Cũng vì lẽ đó mà những năm gần đây, Y Tý thu hút khá nhiều du khách đến tham quan, trải nghiệm. Một chủ homestay ở địa phương giới thiệu với chúng tôi một trong những điểm đến thú vị nơi đây là thác Xanh. Anh bảo đây là điểm du lịch mới, nếu du khách đến một lần sẽ rất thích thú bởi dòng nước trong mát, khung cảnh kỳ vỹ. Dù mùa hè mới thích hợp để du lịch thác nhưng nhóm chúng tôi vẫn quyết định lên đường.

Thác Xanh thuộc địa phận thôn Mò Phú Chải, xã Y Tý. Đây là thác mới được người dân địa phương khám phá. Thác được phát hiện bởi một số người dân địa phương đi rừng trồng thảo quả, do nằm sâu trong tán rừng xanh nên chưa có đường thuận lợi vào tận nơi. Đường vào thác Xanh hiện chỉ là lối mòn được hình thành từ bước chân người dân đi rừng. Những người lên rừng thảo quả thường dừng chân ở đây uống nước mát và ăn cơm nắm chuẩn bị từ nhà.

Nhiều người dân Y Tý khẳng định, nước ở thác Xanh sạch nhất trong các dòng thác họ từng qua. Nước ở đây trong vắt, mát lạnh, chảy từ mạch nguồn núi đá. Xung quanh là rừng cây cổ thụ và thảm thực vật xanh mướt, đó là lý do dòng thác có tên gọi như bây giờ. Thác Xanh cao khoảng 20 m, quanh năm nước chảy ào ạt. Thác chia làm nhiều tầng, dựng đứng. Dưới chân thác có nhiều phiến đá lớn, du khách thường chọn địa điểm này để tổ chức ăn uống ngoài trời.

Nhiệt độ ở Y Tý thấp hơn các nơi khác nên thời điểm thích hợp nhất để khám phá thác Xanh là mùa hè. Ngồi dưới chân dòng thác trong mát, nướng con gà bản nhâm nhi với chén rượu cay nồng, hòa mình cùng thiên nhiên khiến ta có cảm giác thư thái, bình yên. Nhưng du khách chú ý không xả rác ra xung quanh để giữ cho thác Xanh luôn sạch đẹp.

Đường vào thác Xanh hơi khó nên cách tốt nhất là khi dừng chân ở Y Tý, du khách nhờ người địa phương dẫn đi. Dịch vụ porter ở Y Tý hiện khá phát triển, du khách có thể thuê người đưa đi kèm xách đồ ăn uống.

Đến Y Tý, bạn nên một lần đến thăm thác Xanh để được hòa mình vào thiên nhiên và biết vùng đất này có bao điều kỳ thú và được ưu ái đến nhường nào. Theo người dân địa phương, nước ở thác Xanh không chỉ sạch mà còn mang lại nhiều may mắn, vì thế họ thường đến đây để cầu cho những dự định sắp tới được suôn sẻ và công việc đạt những thành quả tốt.