Nha Trang là thành phố nổi tiếng về du lịch biển. Thế nhưng, với bề dày lịch sử văn hóa hàng ngàn năm, sự giao thoa của nhiều dòng chảy văn hóa, Nha Trang ẩn chứa nhiều giá trị văn hóa lịch sử độc đáo. Theo thống kê của Phòng Văn hóa - Thông tin TP. Nha Trang, trên địa bàn thành phố có 4 di tích - thắng cảnh quốc gia là Tháp Bà Ponagar, Bảo tàng A.Yersin (nằm trong tổng thể di tích liên quan đến bác sĩ Yersin), danh thắng Hòn Chồng, vịnh Nha Trang; 35 di tích cấp tỉnh và 13 di tích chưa được xếp hạng. Nha Trang còn là nơi phát hiện ra bia Võ Cạnh (xã Vĩnh Trung) - bia ký có niên đại cổ nhất của người Chăm, là nơi phát hiện ra trống đồng Nha Trang… Tất cả những di tích và di chỉ khảo cổ ấy có thể trở thành chất liệu để xây dựng nên các tour tham quan du lịch. Tuy nhiên, đến nay, chỉ có vịnh Nha Trang, Tháp Bà Ponagar, danh thắng Hòn Chồng cùng với chùa Long Sơn, Nhà thờ Chánh Tòa, Viện Hải dương học là quen thuộc với khách du lịch. Các di tích lịch sử văn hóa còn lại chưa được chú trọng khai thác du lịch. Bên cạnh đó, những làng quê ở các xã vùng ven như: Vĩnh Phương, Vĩnh Trung, Vĩnh Hiệp, Vĩnh Thái, Vĩnh Thạnh, cùng các làng đảo Trí Nguyên, Bích Đầm… cũng chỉ dừng lại ở dạng tiềm năng hoặc được đưa vào khai thác du lịch một cách tự phát, nhỏ lẻ.

Tháp Bà Ponagar. Ảnh: Quốc Bảo

Trong buổi làm việc với TP. Nha Trang vào giữa tháng 3, ông Phan Đình Phùng - Phó Giám đốc Sở Du lịch cho rằng, bên cạnh du lịch biển, đảo, thành phố cần quan tâm hơn nữa đến việc phát triển du lịch cộng đồng, du lịch đồng quê, đưa sản phẩm OCOP vào phục vụ du lịch. Hiện nay, quá trình đô thị hóa đang khiến các làng quê ngoại thành Nha Trang bị thu hẹp nên trong phát triển du lịch, thành phố không nên khu biệt theo địa phận hành chính mà cần kết nối với Diên Khánh để xây dựng các sản phẩm, tour tuyến du lịch sinh thái, du lịch văn hóa tâm linh. Trước mắt, có thể xây dựng tour du lịch tâm linh Am Chúa - Suối Đổ - Tháp Bà Ponagar. 

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Quang Thắng - Giám đốc Công ty TNHH Lữ hành quốc tế Tictour cho rằng, tiềm năng du lịch Nha Trang rất lớn nhưng lâu nay thành phố, các doanh nghiệp chỉ khai thác du lịch nghỉ dưỡng và các tour tham quan biển, đảo. Đó là điều đáng tiếc và cần sớm khắc phục. Hiện nay, khách du lịch tàu biển khi đến Nha Trang rất thích các tour tham quan ở ngoại thành, thăm đồng lúa Vĩnh Phương, tham quan nhà cổ và đình Phú Vinh ở Vĩnh Thạnh để tìm hiểu về văn hóa người Việt. Nhiều khách trong nước và quốc tế cũng rất thích đến Khu du lịch Nha Trang xưa ở xã Vĩnh Thái để tham quan mô hình nhà cổ, nghề truyền thống và thưởng thức ẩm thực. Nha Trang nên có nhiều hơn những điểm đến có chất văn hóa, sinh thái cộng đồng như Nha Trang xưa và không chỉ có nhà cổ, vườn quê mà còn phải chú trọng đưa văn hóa biển độc đáo như: Tục thờ cá ông, lễ hội Cầu ngư… vào hoạt động du lịch; khôi phục lại các tour du lịch trên sông Cái. Nếu thành phố có chiến lược bài bản, khuyến khích xây dựng các khu, điểm du lịch cộng đồng và đẩy mạnh công tác truyền thông thì có thể rất hút khách… 

Liên quan đến vấn đề phát triển du lịch văn hóa, du lịch cộng đồng, ông Nguyễn Văn Minh - Phó Chủ tịch UBND TP. Nha Trang cho biết, thành phố đã giao Phòng Văn hóa - Thông tin xây dựng Đề án Phát triển du lịch cộng đồng, du lịch văn hóa, lịch sử TP. Nha Trang. Trong đó, việc khai thác du lịch cộng đồng ở Bích Đầm, các điểm du lịch sinh thái ở vùng ven Nha Trang sẽ được chú trọng. Hiện nay, trong Đề án Chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh Nha Trang giai đoạn 2024 - 2030 đã có dự án Phát triển mô hình cộng đồng xanh gắn với du lịch sinh thái tại Tổ dân phố Bích Đầm.

Khung cảnh yên bình ở Nha Trang xưa. 

Bên cạnh tiềm năng về du lịch sinh thái cộng đồng, Nha Trang còn có tiềm năng về du lịch văn hóa, khoa học. Tại hội thảo khoa học “100 năm hành trình lịch sử", nhiều nhà nghiên cứu đánh giá, Nha Trang - Khánh Hòa không chỉ có những bãi biển đẹp, mà còn có bề dày văn hóa, chiều sâu khoa học độc đáo với những cơ sở nghiên cứu về y học dự phòng, thiên văn, hải dương học mang tầm khu vực như: Viện Pasteur Nha Trang, Viện Hải dương học, Bảo tàng A.Yersin... nếu khéo léo có thể xây dựng thành tour du lịch khám phá về khoa học, tổ chức các hội nghị về nghiên cứu y khoa.

Vâng! Tiềm năng du lịch của Nha Trang rất lớn, vấn đề là cách khai thác và truyền thông quảng bá. Hy vọng với những giá trị văn hóa đã được nhận diện, những giải pháp đã được đề xuất… trong thời gian tới, du lịch Nha Trang sẽ đa sắc màu hơn, chất lượng hơn. Và khi ấy, nói đến du lịch Nha Trang, du khách không chỉ nhắc đến biển, đảo!.

Xuân Thành