Mùa mưa dầm dề xứ Huế dường như đã bắt đầu. Và, còn điều gì thi vị hơn ngồi ở một góc cà phê nào đó thư thả đón cái lạnh đầu mùa, ngắm mưa rơi giăng mắc trên cửa Nhà Đồ.

Cửa Nhà Đồ hiện nay nằm đầu đường Nguyễn Trãi, giao với đường Ông Ích Khiêm. Là một trong bốn cửa nằm phía trước mặt kinh thành Huế. Ba cửa còn lại gồm cửa Thượng Tứ, cửa Ngăn (Thể Nhân Môn), cửa Quảng Đức (cửa Sập).

Theo tư liệu lịch sử, cửa Nhà Đồ (Chánh Nam Môn) nằm phía Nam kinh thành Huế, được xây dựng phần vòm cửa vào năm 1809 dưới thời vua Gia Long, phần vọng gác bên trên được xây dựng vào 20 năm sau đó dưới thời vua Minh Mạng. Thời xưa, bên ngoài cửa có kho Đồ Gia chứa vật dụng, binh khí, nên cái tên Nhà Đồ được mọi người gọi cho đến tận bây giờ. Vào năm 1953, trong một trận lũ lịch sử, cửa Nhà Đồ đã bị sập cả phần mái vòm và vọng gác, sau này mới được trùng tu, sửa chữa.

Cũng giống như 12 cửa còn lại đi vào Thành nội, cửa Nhà Đồ được xây bằng gạch với phần vòm cửa và vọng lâu bên trên. Đứng ở phía trên vọng lâu, nơi ngày xưa binh lính thường đứng canh gác có thể nhìn thấy tầm nhìn rất rộng. Ngày nay, đứng từ đây nhìn xuống phía trước là hộ thành hào với màu tím của hoa lục bình, hoặc vào mùa sen thì đủ sắc hồng, sắc trắng và ngập tràn hương sen.

Kinh thành Huế có khá nhiều công trình, kiến trúc là niềm tự hào về một vùng đất Cố đô của người dân Huế và thu hút du khách đến thăm. Nhưng vào mùa mưa Huế, sẽ thật không trọn vẹn khi không có cơ hội để vừa nhâm nhi ly cà phê và ngắm cổng thành trong mưa, bởi chính những phút giây ấy mới thấy hết được sự trầm mặc của Huế, cái buồn mà như không buồn của Huế, mới hiểu sâu sắc hơn tính cách con người xứ Huế.

Tôi ngồi trong quán cà phê đối diện cổng thành phía đầu đường Nguyễn Trãi, quán cà phê màu vàng được thiết kế theo phong cách Pháp, nhâm nhi li cà phê và ngắm cửa Nhà Đồ. Dường như có rất ít quán cà phê được may mắn nằm ngay cổng thành để có thể có một cái "view" đẹp như thế này.

Mưa cứ như đan từng sợi vào nhau rồi đậu xuống cổng thành với bức tường gạch đã lên màu rêu phủ. Bầu trời như đang kéo thấp xuống cứ ngỡ như chỉ cần bước lên cổng thành, đứng trên vọng lâu là có thể đưa tay chạm tới mây trời.

Cửa Nhà Đồ là cửa "đi ra", bởi đây là đường một chiều từ Thành nội hướng ra bên ngoài. Đôi khi, lòng có nhiều bận rộn, tôi thường có thói quen chọn cho mình một việc hết sức "thư giãn" bằng cách ngồi ở tầng 2 của quán cà phê, nhìn và đếm những chuyến xe đi qua cổng thành. Những con người hối hả có, thong thả có đang đi qua chiếc cổng để đi ra phía bên ngoài. Vào những ngày trời mưa, nhìn những chiếc áo mưa xanh đỏ chui vào cổng và mất hút sau đó rất vui mắt.

Cổng thành còn là nơi cư ngụ hay trú chân của những loài chim, nhất là loài chim sẻ. Chúng cứ bay từng đàn, líu ta líu tíu hót như đám trẻ con trông rất vui vẻ mặc dù những cơn mưa dài dăng dẳng làm Huế có khi buồn não nề.

Nếu bạn có ghé về thăm Huế vào mùa đông, hãy một lần thử ngồi ở đây, gọi một ly cà phê nóng hướng mắt ra phía cửa sổ và nhìn về phía cổng thành để thấy rằng những chiếc cổng kinh thành Huế có một vẻ đẹp rất riêng, rất lạ.

Những mảng tường rêu ủ ê trong mưa hay những reo vui của những tán lá của hàng cây muối trước mặt khi có cơn gió vừa thổi qua; và tôi chắc rằng, bạn sẽ khám phá ra Huế của một ngày mùa đông không hề buồn bã như người ta vẫn nói./.

Nam Giao