Khách du lịch trải nghiệm in sáp ong ở Hoài Khao Ảnh: Đình Kiên

 Mà cũng có lẽ vì đi sau nên Hoài Khao, xã Quang Thành, huyện Nguyên Bình (Cao Bằng) lại có những bước đi khá vững chắc, cẩn trọng, bài bản trong làm du lịch cộng đồng.

Ước mơ phát triển du lịch xanh và bền vững

Trong câu chuyện với chúng tôi, Bí thư huyện ủy Nguyên Bình Nông Quốc Hùng liên tục nhắc đến quyết tâm phát triển du lịch ở Nguyên Bình, trong đó có du lịch cộng đồng ở Hoài Khao. Trước hết để người dân có việc làm, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của địa phương, giới thiệu cảnh đẹp ở Nguyên Bình tới du khách trong nước và quốc tế, phát triển du lịch xanh và bền vững. Với những mơ ước ấy, huyện Nguyên Bình đã nhiều lần tham vấn ý kiến của các cơ quan quản lý nhà nước về du lịch, các chuyên gia du lịch, các doanh nghiệp du lịch, đi học tập mô hình ở các địa phương khác để hoàn thiện sản phẩm, dịch vụ ở địa phương.

Nằm ngay trong khu vực Vườn quốc gia Phja Oắc- Phja Đén giữa những rộng bậc thang uốn lượn, màu sắc văn hóa dân tộc Dao Tiền đậm đặc, ẩm thực địa phương phong phú, nghề truyền thống độc đáo... Hoài Khao có quá nhiều lợi thế để phát triển các loại hình du lịch sinh thái, văn hóa, cộng đồng, thể thao... Nhìn những ngôi nhà cổ, mái ngói âm dương trên các sườn đồi ở Hoài Khao, người dân vẫn mang trên mình bộ trang phục truyền thống dù ở nhà hay đi nương, dù tiếp khách hay nghỉ ngơi... mới thấy dường như những ồn ào của cuộc sống ngoài kia với internet, trí tuệ nhân tạo... không phải của thế giới này.

Đường vào Hoài Khao đi dưới những tán cây rừng mịn như nhung Phja Oắc- Phia Đén, giống như ở xứ sở thần tiên vậy. Xung quanh Phia Oắc- Phia Đén là các làng bản, dọc theo các con suối có ruộng bậc thang, những triền đồi được đồng bào trồng lúa, sắn, ngô, chè, sở, trẩu... Nằm trong vùng đệm của rừng, Hoài Khao tận dụng được các lợi thế để làm du lịch. Ở Hoài Khao, ngôi nhà nào cũng nhìn ra thung lũng. Những con đường nhỏ giống như những dải lụa mềm mại uốn quanh làng giữa những hàng rào cúc tần, cẩm tú cầu, gợi vẻ đẹp thanh bình, thuần khiết đến khó tả.

Hạnh phúc giản đơn

Xóm Hoài Khao có 34 nóc nhà, nhưng hiện nay mới có 7 nhà làm homestay. Ngoài khu đón tiếp trung tâm, có bãi xe, bản đồ, Hoài Khao cũng có một nhà văn hóa thôn. Buổi tối, sau khi thưởng thức những món ăn đặc trưng của Hoài Khao, chúng tôi được xem một chương trình văn nghệ đặc sắc do chính bà con đồng bào Dao Tiền biểu diễn.

Buổi sáng ở Hoài Khao rất khác biệt. Chủ nhà dậy từ sớm nhổ rau vườn nhà, mổ gà chạy trên đồi làm bữa sáng. Khách thì dạo chơi khắp thôn xóm hít hà không khí miền núi đặc trưng, thoang thoảng mùi bùn đất nồng nồng trộn với mùi trâu bò, lợn gà. Người thì ngồi trên những lán tre chìa ra ruộng, ngắm hoa, thưởng trà, với tay đùa nghịch với những dải mây trắng như bông bay là là ngay trước mặt và đặc quánh ngoài thung lũng phía xa xa. Những gì ở Hoài Khao cho người ta thấy, hạnh phúc không phải là nhiều tiền, là ăn ngon mặc đẹp, là điện thoại thông minh hay biệt thự liền kề, càng không phải là những lời khen nhau trên facebook.

Đường đi từ Hoài Khao sang Nà Rẻo qua con đường nhỏ xuyên rừng tuyệt đẹp. Chỉ vài km nhưng đây là một trải nghiệm mà khách du lịch nào cũng “phê” khi tới xóm nhỏ này. Trên cung đường ấy, có những điểm săn mây đẹp không thua kém gì ở Tà Xùa (Sơn La), Y Tý (Lào Cai), đồi Đa Phú, đỉnh Pinhatt (Đà Lạt)... Cũng trên tuyến đường này, khách du lịch có thể cùng trai bản Hoài Khao tham quan hang động và những tổ ong Khoái khổng lồ. Người dân xóm Hoài Khao có tục cấm phá tổ ong lấy mật nên mỗi hang động có hàng trăm đàn ong bay về làm tổ. Những tổ ong khoái to như tấm chiếu với hàng triệu con ong bám vào. Ong Khoái về làm tổ vào mùa Xuân, lập Thu ong bay đi. Mùa ong bay đi, người dân sẽ lấy vỏ sáp làm nguyên liệu để những người phụ nữ nơi đây đun nấu thành sáp ong sử dụng in trên vải, tạo nên những hoa văn độc đáo lên thổ cẩm truyền thống.

Trưởng xóm Lý Hữu Tăng chia sẻ, người dân trong xóm trước khi làm du lịch cộng đồng hay làm homestay đón khách du lịch chỉ biết đi làm nương rẫy và chăn nuôi. Hai năm qua được tỉnh và huyện quan tâm, vận động, hỗ trợ và hướng dẫn, bà con mới bắt đầu đưa chuồng trại ra khỏi nơi sinh sống, bắt đầu làm du lịch. Chị Lý Thị Hương, chủ của một trong 7 homestay ở Hoài Khao cho biết: “Người dân trước tới nay chỉ quanh quẩn trong xóm, làm nương, trồng ngô lúa, không biết du lịch cộng đồng là gì, càng không nghĩ mình có thể đón khách. Sau khi nghe cán bộ xã, cán bộ huyện vận động, chúng tôi đã biết sửa sang nhà cửa, làm lại vườn tược, trồng hoa, đan giỏ đựng rác, tìm hiểu nhiều hơn về văn hóa dân tộc mình để nói giới thiệu với khách, học nấu các món ăn ngon, học cách chào hỏi khách. Để có vốn làm homestay, ngoài tiền dành dụm, còn lại chúng tôi đi vay ngân hàng và từ hỗ trợ của huyện”.

Chủ tịch huyện Nguyên Bình Đào Nguyên Phong cho biết: “Huyện Nguyên Bình xác định phương châm phát triển du lịch xanh, bền vững gắn với bảo vệ môi trường, bảo tồn thiên nhiên, giữ gìn và phát huy bản sắc, truyền thống văn hóa dân tộc. Chính vì thế, việc quy hoạch, xây dựng tại Hoài Khao được quản lý, giám sát chặt chẽ để không phá vỡ cảnh quan thiên nhiên, không bị bê tông hóa”.

Theo Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin huyện Nguyên Bình Nông Thị Thủy, người đồng hành với bà con Hoài Khao từ những ngày đầu manh nha làm du lịch cộng đồng: “Người dân Hoài Khao chăm chỉ, ham học hỏi và tiếp thu kiến thức mới rất nhanh. Từ những người làm nông đơn thuần, họ đã biết tổ chức homestay cũng như cách tiếp đón du khách. Tại xóm đã thành lập các tổ, đội phục vụ khách du lịch nhằm cung ứng dịch vụ, sản phẩm trải nghiệm, đáp ứng nhu cầu khách đến tham quan”.

Thúy Hà