Pù Luông trong tiếng Thái là đỉnh núi cao nhất. Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông (thuộc hai huyện Bá Thước và Quan Hóa, tỉnh Thanh Hóa) có diện tích hơn 17.600ha với hệ động thực vật phong phú. Pù Luông chỉ cách Vườn quốc gia Cúc Phương khoảng 25km, nên hệ thực vật của rừng nguyên sinh ở đây cũng có nhiều nét tương đồng với Cúc Phương. Tuy nhiên, sức hút của Pù Luông không chỉ là vẻ đẹp hoang sơ của rừng nhiệt đới mà còn là những thung lũng lúa ngút ngàn, bản sắc văn hóa người dân địa phương.

Cách Hà Nội khoảng 150km, Pù Luông nằm trên cung đường khám phá phía Tây Bắc. Cứ đi theo đường quốc lộ 6 về hướng Hòa Bình qua thung lũng mây Lũng Vân hoặc cung đường Mai Châu, bạn sẽ đến Pù Luông. Thời điểm đến Pù Luông thích hợp là từ tháng 5 đến tháng 10. Trong đó, khoảng tháng 5 và 6 lúc vụ lúa mới bắt đầu, những thửa ruộng bậc thang sẽ khoác lên mình lớp áo xanh mướt, vô cùng đẹp mắt và bình yên. Thời điểm còn lại là tháng 9 và 10 khi Pù Luông bước vào mùa lúa chín, các khu ruộng bậc thang bên sườn đồi sẽ chuyển sang màu vàng rực rỡ, khiến cho Pù Luông mang một vẻ đẹp trù phú và mơ mộng. Đây cũng là khoảng thời gian thu hút nhiều du khách nhất đến Pù Luông.

Đến Pù Luông bạn sẽ ngỡ ngàng trước vẻ đẹp như tranh vẽ của những thửa ruộng bậc thang kéo dài. Buổi sớm mai, Pù Luông càng huyền bí với những mây, sương khói phủ khắp các ngọn đồi, thung lũng. Chỉ cần đứng ở Pù Luông, bạn sẽ ngỡ như đang chạm tay tới mây trời, ảo diệu vô cùng. Bức tranh ẩn hiện trong làn sương đó khiến du khách ngỡ nơi này như chốn tiên cảnh, đẹp đến mê hoặc. Đó chính là lý do nhiều du khách đến đây thường đi bộ trên những cung đường ven ruộng, hòa mình vào thiên nhiên, tận hưởng không khí trong lành còn thơm mùi cỏ, nắng mới. Một trong những cung đường đẹp ở Pù Luông chính là qua các Bản Đôn, Kho Mường, Bản Hiêu…

Tại Pù Luông có rất nhiều điểm đến du khách có thể khám phá như thác Bản Hiêu, chinh phục đỉnh Pù Luông (cao hơn 1.700m so với mực nước biển) hay đi vào các bản làng như: Son - Bá - Mười (xã Lũng Cao), Bản Đôn (xã Thành Lâm), Bản Kho Mường (xã Thành Sơn)… Trong đó, Kho Mường là một thung lũng nằm sâu trong vùng lõi của Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông, rất đỗi nguyên sơ và mộc mạc. Nhìn từ trên cao xuống, Kho Mường hiện ra với vẻ đẹp của những ngôi nhà sàn nằm sát dưới chân núi bên những ruộng lúa, nương ngô, nương sắn. Bao quanh bản là màu xanh bạt ngàn của núi rừng. Đến với Kho Mường, du khách có thể chiêm ngưỡng cảnh sắc thiên nhiên, trải nghiệm, tìm hiểu nét văn hóa, phong tục tập quán của người dân tộc Thái, hòa mình vào cuộc sống bản địa, thưởng thức những món ăn truyền thống đậm đà hương vị núi rừng, như: cơm lam, nộm hoa chuối rừng, gà đồi, lợn cỏ nướng, vịt suối, măng rừng…

Đến Pù Luông, nếu đúng dịp thứ năm và Chủ nhật hàng tuần, du khách nên một lần đến chợ phiên Phố Đoàn (xã Lũng Niêm). Đây là phiên chợ có từ thời Pháp thuộc và ngày nay vẫn giữ được nét văn hóa bản địa vùng cao. Đây là nơi giao thương hàng hóa và gặp gỡ của đồng bào các dân tộc Kinh, Mường, Thái của các xã quanh vùng. Chợ phiên Phố Đoàn mang nét đặc trưng của phiên chợ vùng cao với các mặt hàng tự cung tự cấp là chủ yếu. Hàng hóa tuy đơn sơ nhưng phong phú về chủng loại với nhiều sản vật tự nhiên, như: thổ cẩm, rượu cần, các loại rau rừng, côn trùng, ốc núi, hoa quả tươi… Đến đây, bạn không chỉ được trải nghiệm phiên chợ vùng cao mà còn có thể mua sắm đồ lưu niệm, sản vật và ăn uống đặc sản… Đêm về, Pù Luông chìm vào tĩnh lặng, tiếng côn trùng rả rích. Tại đây, bạn có thể tham gia các hoạt động đốt lửa trại, nhảy sạp và xem điệu múa Khạp Thái nếu ở trong các bản hoặc các homestay bản địa.

Pù Luông có vẻ đẹp thơ mộng và thanh bình. Bức tranh bình dị của mùa lúa, cảnh núi rừng hoang sơ, thấp thoáng đâu đó là những nếp nhà sàn giản dị nép mình bên sườn đồi, những nương sắn, nương ngô xanh mướt… và nét độc đáo của người dân tộc bản địa chắc chắn sẽ là hành trình khám phá thú vị với những ai yêu thích thiên nhiên và trải nghiệm những nét đẹp vùng cao./.