Cách Bãi Cháy chừng 12km, hồ Động Tiên nằm ở phía Đông của đảo Bồ Hòn, có diện tích khoảng 650m2. Quả thật với du khách, hồ Động Tiên gây ấn tượng đầu tiên ngay từ cái tên gọi. Theo tích cũ thì sở dĩ hang có tên gọi như vậy vì hang có kết cấu, cảnh quan đặc biệt: Thông với một hồ nhỏ nằm lọt thỏm trong lòng núi. Tích xưa kể này, do cảnh đẹp sơn thủy hữu tình, lại là nơi hoang vắng, tĩnh lặng nên nơi đây từng thu hút những nàng tiên xinh đẹp xuống chơi đùa...

Cảnh đẹp khu vực hồ Động Tiên.

Trong số hang động được phát hiện ở vịnh Hạ Long thì hang hồ Động Tiên có vẻ đẹp kì thú và sức hấp dẫn riêng. Ngay từ cửa hang là cảnh quan hoành tráng với nhiều phiến đá bị phong hóa tạo ra nhiều hình thù, vòm đá độc đáo. Khám phá hang là hành trình tham quan 3 ngăn của hang. Lối qua các ngăn rất hẹp, chỉ có thể từng người qua một. Ngăn thứ nhất thông với ngăn thứ hai bởi khe nứt được mở rộng có chiều dài 12m, chiều rộng 0,5-2m, cao 1m.

Ngăn thứ 2 thông với ngăn thứ 3 bằng một khe hẹp dài 2m, rộng 0,7m, cao 0,5m. Càng đi vào sâu hang càng tối. Từ ngăn thứ hai của hang có hai cửa thông ra áng, xung quanh có núi đá vôi bao bọc với hệ sinh thái đa dạng. Với những đặc trưng đó, hang là điểm đến thường xuyên của nhiều nhà nghiên cứu khoa học về địa chất địa mạo, cảnh quan, sinh vật.

Sự thắt, mở trong hang đã tạo nên không gian với đường nét khỏe khoắn, sống động với những măng nhũ đá mang hình thù lạ mắt. Vẻ đẹp của hang còn được thể hiện ở hệ thống của nhũ đá ở ngăn thứ ba vẫn đang trong quá trình hình thành được bao phủ bởi một màu trắng sáng. Những khối thạch nhũ được bàn tay tạo hóa trạm trổ công phu với những đường nét nguy nga như một cung điện. Tại vách hang là những rèm đá mềm mại như những bức màn của một sân khấu bí ẩn. Từng chùm nhũ đá kết thành những đèn chùm nhiều màu sắc trên trần hang.

Một điểm nhấn độc đáo khác mà tạo hóa đã ban tặng làm hoàn thiện thêm cho cảnh sắc của hang hồ Động Tiên là một hồ nước trong xanh nằm gọn trong lòng đảo, bốn bề là vách đá ngăn cách hồ với thế giới bên ngoài tạo nên vẻ đẹp thanh bình, quyến rũ nhưng cũng đầy bí ẩn. Tất cả tạo nên sự hài hòa giữa cảnh sắc trong hang và không gian hoang sơ của hồ Karst bên ngoài làm nên dấu ấn riêng của hồ Động Tiên.

Không chỉ cuốn hút du khách, nơi đây còn là nơi nhiều nhà khoa học, nghiên cứu ghé thăm, tìm hiểu, nghiên cứu.

Không chỉ vậy, nơi đây còn là ngôi nhà của nhiều loại động thực vật, trong đó có loài cua hang với số lượng rất ít và hiếm gặp, thạch sùng mí - loài động vật quý hiếm của Vịnh Hạ Long, nằm trong Danh lục đỏ thế giới IUCN bậc nguy cấp. Chính vì vậy, khu vực này có ý nghĩa cho việc nghiên cứu đa dạng sinh học, đặc biệt là hệ sinh thái hang động, tùng, áng. Đây còn là điểm dừng chân yêu thích của những nhà khoa học đam mê nghiên cứu về những giá trị đặc hữu riêng có về hệ sinh thái trên vịnh Hạ Long.

Theo chuyện kể, hang hồ Động Tiên còn nằm trên khu vực Lạch Giải – một trong những tuyến đường thủy mà thủy quân ta xưa kia len lỏi qua các vách đá, sử dụng các hang động làm tuyến phòng thủ trong những năm chống giặc ngoại xâm. Đây còn là điểm xuất phát của hàng trăm chuyến tàu không số trong hành trình “Đường mòn Hồ Chí Minh trên biển” để chi viện cho miền Nam ruột thịt, góp phần làm nên đại thắng mùa xuân năm 1975.

Hồ nước nằm gọn trong trái núi ở hồ Động Tiên.

Có thể nói, hang hồ Động Tiên không chỉ là cảnh quan mà chứa đựng trong lòng bao câu chuyện thú vị về những giá trị thẩm mỹ, địa chất địa mạo, đa dạng sinh học, lịch sử... thực sự tạo nên sự hấp dẫn. Vì thế, không có gì lạ khi đây không chỉ là điểm tham quan tuyệt đẹp còn là điểm quảng bá, giáo dục về giá trị di sản, là nơi thường xuyên thu hút các nhà khoa học, nhà nghiên cứu.

Hà Phong