Tuyên Quang - Nơi khởi nguồn cách mạng, bừng sáng sắc màu văn hóa

Những ngày đầu thu, con đường nhỏ dẫn vào Tân Trào trải dài trong ánh nắng mật ong, hai bên là rừng cọ, đồi chè xanh mướt. Khó ai tin rằng, 80 năm trước, nơi bình yên này từng là “tổng hành dinh” của cuộc Tổng khởi nghĩa, nơi quyết định vận mệnh non sông.

Khu di tích quốc gia đặc biệt Tân Trào hiện có gần 140 điểm di tích, tiêu biểu là Đình Tân Trào, Đình Hồng Thái, Lán Nà Nưa, Cây đa Tân Trào. Đây là nơi Bác Hồ cùng Trung ương Đảng, Tổng bộ Việt Minh ở, làm việc và lãnh đạo toàn dân đứng lên giành chính quyền.

Đoàn khách về nguồn, tìm hiểu dấu ấn Cách mạng Tháng Tám năm 1945 tại Đình Tân Trào.

Ngày 16 và 17-8-1945, tại Đình Tân Trào, Quốc dân Đại hội đã họp, quyết định Tổng khởi nghĩa, thông qua 10 chính sách lớn của Việt Minh; Đại hội còn quy định Quốc kỳ là lá cờ đỏ có ngôi sao vàng 5 cánh ở giữa. Quốc ca là bài “Tiến quân ca” và cử ra Ủy ban Giải phóng dân tộc Việt Nam, tức Chính phủ lâm thời do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch.

Không xa đình là Lán Nà Nưa – căn lán nhỏ lợp lá cọ, nơi Bác Hồ sống và làm việc từ tháng 5 đến tháng 8-1945. Tại đây, Người đã đưa ra những quyết sách lịch sử, đặt nền móng cho thắng lợi mùa thu. Chiều 16-8-1945, dưới tán Cây đa Tân Trào, Đại tướng Võ Nguyên Giáp thay mặt Ủy ban Khởi nghĩa đọc Bản Quân lệnh số 1, phát động Tổng khởi nghĩa. Ngay sau đó, quân Giải phóng xuất quân trong tiếng hò reo của đồng bào và đại biểu cả nước, mở đầu những ngày mùa thu sôi sục.

Lán Nà Nưa - nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh ở và làm việc từ tháng 5 đến tháng 8-1945, quyết định nhiều vấn đề trọng đại của Cách mạng Tháng Tám.

Chị Nguyễn Thu Hà, du khách đến từ Hà Nội, chia sẻ: “Khi đứng dưới tán Cây đa Tân Trào và nghe hướng dẫn viên kể lại giờ phút lịch sử, tôi cảm giác như mình đang sống trong không khí sục sôi của mùa thu năm 1945. Đây không chỉ là chuyến du lịch, mà còn là hành trình để hiểu hơn giá trị của độc lập, tự do”.

Trên tuyến “hành trình về nguồn” còn có Căng Bắc Mê nằm trên sườn núi Rồng, thôn Đồn Điền, xã Yên Cường; di tích lịch sử cách mạng cấp quốc gia. Căng Bắc Mê, xây dựng trước năm 1938 trên diện tích 2.500m², nằm ở vị trí chiến lược với núi Rồng, sông Gâm bao quanh, kiểm soát tuyến giao thông Hà Giang - Tuyên Quang - Cao Bằng. Từ năm 1939 - 1942, nơi đây trở thành trại giam khắc nghiệt, giam giữ khoảng 300 tù chính trị, trong đó có nhiều chiến sĩ cộng sản kiên trung. Bất chấp tra tấn và lao dịch nặng nhọc, các chiến sĩ đã biến nhà tù thành “trường học chính trị”, tuyên truyền, giác ngộ quần chúng. Cuối năm 1945, Căng Bắc Mê được giải phóng cùng thắng lợi của khởi nghĩa địa phương.

Du khách tìm hiểu về di tích Căng Bắc Mê - trại giam khắc nghiệt những năm 1939 - 1942, nơi giam giữ hàng trăm chiến sĩ cộng sản kiên trung. 

Khu vực nhà giam tại Căng Bắc Mê, nơi các chiến sĩ biến nhà tù thành “trường học cách mạng”.

Không chỉ là vùng đất cách mạng, Tuyên Quang còn là “kho báu” văn hóa với 46 dân tộc, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số chiếm gần 70% dân số. Toàn tỉnh có gần 400 di sản văn hóa, trong đó 40 di sản phi vật thể quốc gia.

Trên đường về thôn bản, du khách dễ bắt gặp tiếng Then vang bên khung cửi, tiếng khèn Mông ngân trên triền núi, hay sắc váy áo rực rỡ của người Lô Lô giữa mây ngàn. Những nghi lễ như Nhảy lửa (Pà Thẻn), Cấp sắc (Dao), Cầu mưa (Lô Lô)… vừa phản ánh đời sống tâm linh, vừa hun đúc tinh thần đoàn kết, nguồn sức mạnh làm nên thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám.

Bà Ma Thị Vịnh, thôn Nà Thôm, xã Na Hang, chia sẻ: “Câu Then của chúng tôi không chỉ là lời ca, mà là tiếng lòng gửi gắm bao thế hệ. Mỗi khi hát, tôi như thấy bóng dáng ông bà xưa và những ngày đồng bào cùng cách mạng dựng nước, giữ làng”.

Nghi lễ Nhảy lửa của người Pà Thẻn ở Tuyên Quang - Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, thể hiện sức mạnh tinh thần, niềm tin và sự gắn kết cộng đồng.

Tuyên Quang đã khéo léo kết hợp giá trị lịch sử với sản phẩm du lịch văn hóa. Tuyến Tân Trào - Kim Bình - Mỹ Lâm đưa du khách thăm đình, lán, cây đa lịch sử; ghé chợ vùng cao; thưởng thức xôi ngũ sắc, thịt trâu gác bếp, rượu men lá thơm nồng.

Nhiều bản làng như Lô Lô Chải ở Lũng Cú phát triển du lịch cộng đồng. Du khách có thể nghỉ ngơi, mặc trang phục truyền thống, tham gia lễ hội, thưởng thức ẩm thực địa phương. Anh Sình Dỉ Gai, trưởng làng Lô Lô Chải, chủ homestay Gõ Kiến, cho biết: “Chúng tôi coi du khách như người nhà. Họ đến để nghe chuyện về lịch sử bản địa, trải nghiệm văn hóa, và khi rời đi là mang theo tình cảm của thôn bản”.

Mỗi năm, hàng vạn học sinh, sinh viên, chiến sĩ trẻ về Tuyên Quang tìm hiểu lịch sử. Các tour thường đan xen dựng lán, nấu ăn tập thể, giao lưu văn nghệ, nghe kể chuyện cách mạng… để thế hệ trẻ cảm nhận lịch sử bằng mọi giác quan.

Du khách trải nghiệm du lịch cộng đồng tại Lô Lô Chải, khám phá nét văn hóa truyền thống của đồng bào vùng cao.

Tỉnh chú trọng bảo tồn, tôn tạo di tích; sưu tầm, số hóa hiện vật; đào tạo đội ngũ thuyết minh chuyên sâu. Cùng với đó, hỗ trợ đồng bào gìn giữ nghề thủ công, ẩm thực, lễ hội vừa tạo sinh kế, vừa giữ bản sắc.

“Hành trình về nguồn” ở Tuyên Quang là sự kết nối giữa hào khí Cách mạng Tháng Tám và nhịp sống hôm nay. Mỗi bước chân du khách vừa chạm vào trang sử oanh liệt, vừa nghe tiếng Then, tiếng khèn vọng từ núi rừng ngàn đời.

Tuyên Quang không chỉ kể lại câu chuyện của quá khứ, mà còn nuôi dưỡng khát vọng tương lai. Những giá trị làm nên mùa thu lịch sử năm 1945, tinh thần đoàn kết, tình yêu quê hương, ý chí kiên cường vẫn bừng sáng trong từng thôn bản, ngọn núi, dòng sông nơi Thủ đô Khu giải phóng.

Bài, ảnh: Hà Linh