Lễ cúng cơm mới - bản sắc văn hoá dân tộc Mông Mù Cang Chải
Đồng bào Mông quan niệm, động thực vật chung quanh con người đều có phần hồn và phần xác, và để cảm tạ tổ tiên, trời đất đã mang lại những mùa vàng bội thu, thóc lúa đầy nhà, từ đó đã hình thành nghi thức, tín ngưỡng đậm bản sắc dân tộc - lễ cúng cơm mới của người Mông.
Nằm trong các hoạt động của “Tuần Văn hoá - Du lịch ruộng bậc thang Mù Cang Chải”, lễ cúng cơm mới là nghi lễ truyền thống và sinh hoạt thường ngày đã được thực hiện tại một gia đình người Mông ở xã La Pán Tẩn, thu hút đông đảo du khách và các nhà báo. Bước đầu tiên của một lễ cúng cơm mới đó là các thiếu nữ Mông trong trang phục của dân tộc mình ra thửa ruộng chọn ở chỗ lúa chín vàng nhất, gặt đủ một Lù Cở (dụng cụ gùi đồ của người Mông) rồi mang về nhà, lấy những chiếc bát ăn cơm để tuốt lúa, sau đó mang những hạt lúa mẩy cho vào chảo rang đều đến khi khô là được. Công đoạn tiếp theo là đem lúa đã rang khô đi xay bằng cối đá, thành những hạt gạo thơm mùi cốm, lại cho tiếp vào nồi, đổ nước nấu cơm (như nấu cơm bình thường), khi cơm chín xơi lên đầy một chiếc bát to, hay chậu con sạch để dâng lên mâm cúng. Mâm cỗ cúng ngoài bát cơm mới, còn có thức ăn chín như: thịt lợn luộc, cá suối, hoặc cá ruộng nướng, một bát nước canh, muối trắng và một vài gia vị khác. Mâm cỗ được bày tại gian giữa của nhà, chủ nhà bắt đầu cầu khấn, cảm ơn tổ tiên, đất trời, cảm ơn Giàng…đã cho một mùa vàng bội thu. Sau khi cầu khấn chừng 15 - 20 phút, chủ nhà lấy mỗi thứ trên mâm cỗ một ít, mang rắc ra trước cửa nhà, vườn nhà, sau đó ngồi thử nhấm các món (gọi là làm lý), rồi dọn mâm, bát, cỗ bàn thiết đãi khách. Bát cơm cúng là những hạt luá thu hoạch đầu tiên, sau lễ cúng cơm mới thì mới tiếp tục được thu hoạch lúa.
Dưới đây là một số hình ảnh lễ cúng cơm mới của người Mông Mù Cang Chải:
Sau lễ cúng, chủ nhà ngồi thử nhấm các món (gọi là làm lý)
Tuốt lúa
Sao thóc
Mâm lễ cúng
