Lễ mừng cơm mới của người Giáy ở Lào Cai

Lễ mừng cơm mới thường diễn ra từ ngày 10 - 20 tháng 9 âm lịch hàng năm, với ý nghĩa mừng một mùa bội thu, người ta làm cơm mới để cúng báo tổ tiên, tạ ơn thần nương, thần ruộng… Lễ mừng cơm mới được chuẩn bị khá công phu, người ta gặt lúa nếp loại bánh tẻ mang về luộc cả rơm, rồi tuốt lấy hạt thóc đem rang khô, cho vào cối giã thành gạo, trộn lẫn gạo với các loại đỗ (nho nhe, đỗ trắng, dải áo) tất cả cho vào chõ đồ chín thành cơm.

Trước khi gạo được đồ chín, người ta mổ vịt hoặc gà đặt lên trên gạo trong chõ xôi để đồ cho đến khi chín, rồi đem xôi và thịt đặt lên bàn thờ cúng thần linh và tổ tiên. Ngày xưa, người Giáy làm lễ mừng cơm mới cầu kỳ hơn. Thường thì, chuẩn bị đến ngày làm lễ cơm mới, người ta vào rừng tìm tổ ong để lấy con nhộng đem về ướp gia vị và cũng cho vào chõ đồ cùng gạo. Xôi nhộng ong có hương vị thơm ngon của lúa nếp non, vị béo ngậy của nhộng ong, cùng với màu xanh cốm của hạt cơm mới quyện màu vàng của ong nhộng. Ngoài hương vị thơm ngon, đậm đà, xôi nhộng ong còn có tác dụng bồi bổ cơ thể, tăng cường sinh lực. Ngày xưa, người Giáy quan niệm, nhà nào tìm được ong nhộng làm được "xôi nhộng ong", năm đó gia đình gặp nhiều điều may mắn, con cháu khoẻ mạnh. Tổ ong, sau khi đã lấy hết nhộng, còn lại màng vỏ, người ta đem về treo trước cửa chuồng gà, vịt với mục đích cầu mong cho gà, vịt sinh sản đông như loài ong.

Làm bánh trong lễ mừng cơm mới