Di tích khảo cổ học Phôi Phối - Bãi Cọi (xã Xuân Viên, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh) được phát hiện năm 1974, trường Đại học Tổng hợp Hà Nội tổ chức khai quật năm 1976 và kết luận di chỉ này thuộc Hậu kỳ đá mới.

Cuối năm 2008, Viện Bảo tàng lịch sử Việt Nam phối hợp với Sở Văn hóa, thể thao và du lịch Hà Tĩnh tổ chức khai quật lần 2 và đã có những phát hiện mới về sự giao thoa giữa nền văn hóa Đông Sơn với văn hóa Sa Huỳnh.

Tháng 5 -2009, Viện Bảo tàng lịch sử Việt Nam, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hà Tĩnh phối hợp tổ chức tọa đàm khoa học và các nhà khảo cổ học khẳng định Phôi Phối - Bãi Cọi là di tích khảo cổ học khá đặc biệt trong hệ thống di tích khảo cổ học Việt Nam.

Tháng 12/2009, Viện Bảo tàng Lịch sử Việt Nam phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hà Tĩnh tiếp tục tổ chức khai quật lần 3 (khai quật mở rộng). Đợt khai quật lần này đã có nhiều phát hiện lý thú về diện phân bố, về loại hình, chất liệu, kiểu dáng của hiện vật, vết tích cư trú...đều mang đậm yếu tố văn hoá Sa Huỳnh.

Sau các đợt khai quật, Viện bảo tàng lịch sử Việt Nam đã hoàn chỉnh công tác chỉnh lý hiện vật và chính thức tổ chức trưng bày, giới thiệu với nhân dân, học sinh, các nhà nghiên cứu, du khách trong và ngoài nước tại khu lưu niệm Đại thi hào Nguyễn Du (xã Tiên Điền, huyện Nghi Xuân).

Đây là một trong những hoạt động phục vụ kỷ niệm 245 năm sinh và 190 năm mất của Đại thi hào Nguyễn Du - Danh nhân văn hoá Thế giới.