Mường Bi (Hòa Bình) vào mùa Lễ hội Khai hạ năm 2011

Lễ hội là hoạt động thường niên được tổ chức vào dịp đầu xuân. Lễ hội là dịp để người dân bảy tỏ sự tôn kính với các vị thần linh, những người đã có công lập đất, lập Mường. Đây cũng là dịp để người dân nghỉ ngơi, vui chơi sau một năm lao động.

Lễ hội Khai hạ tổ chức thành hai phần. Mở đầu là phần Lễ diễn ra trang trọng tại miếu thờ xóm Luỹ. Thầy mo làm lễ cúng Thành Hoàng là Quốc Mẫu Hoàng Bà và tam vị Tản Viên Sơn Thánh, sau đó, kiệu sẽ được rước ra sân Hội và ra cánh đồng để chứng kiến người đại diện cho xóm, xã thực hiện đường cày đầu tiên. Theo quan niệm của bản Mường, sau khi những người có uy tín trong bản thực hiện đường cày đầu tiên này, bản Mường khi đó mới mở cửa ruộng, cửa rừng và người dân bắt đầu một năm lao động, sản xuất mới. 

Phần hội diễn tại sân vận động Phong Phú được mở đầu bằng màn “dâyl” chiêng của nghệ nhân và màn đồng diễn hòa âm của dàn cồng chiêng do hơn 200 cô gái đến từ các xã, thị trấn trong huyện. Tiếp đó là những hoạt động văn hoá, văn nghệ, trò chơi dân gian diễn ra sôi nổi, vui tươi như: Hát thường rang, múa bông trăng, thi người đẹp Mường Bi, thi đan lồng gà, kéo co, ném còn, đánh cù, đánh mảng, bắn nỏ, tìm hiểu ẩm thực của người Mường... Nét độc đáo của Lễ hội là phần trưng bày và giới thiệu ẩm thực do các xã, thị trấn thực hiện. Đây là những món ăn vẫn được người dân sử dụng hàng và trong những ngày lễ, tết, như: cá suối ốch đồ; thị gà, ếch nấu măng chua, hạt dổi; cua đá ốch lá Khao; nấm, mộc nhĩ nấu tấm; thịt trâu lá lồm…    

Lễ hội Khai hạ Mường Bi 2011 là dịp để người dân hoà mình vào không khí rộn ràng, vui tươi của  bản Mường đầu xuân, cung nhau ôn lại những giá trị văn hoá truyền thống; để được giao lưu, gặp gỡ, thắt chặt tình đoàn kết, ước mong và cùng nhau xây dựng cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn.